Od czasu pierwszej publikacji niniejszego przeglądu oraz od chwili gdy w 2004 roku wprowadzono pierwsze ogólnokrajowe przepisy zakazujące palenia tytoniu w pomieszczeniach we wszystkich miejscach publicznych, zwiększyła się liczba państw, stanów oraz regionów przyjmujących podobne przepisy ograniczające ekspozycję na dym tytoniowy, zakazujące palenia w miejscach publicznych oraz w miejscach pracy. Głównym powodem, dla którego wprowadzono te przepisy jest ochrona osób niepalących przed szkodliwym wpływem ekspozycji na dym tytoniowy na zdrowie. Kolejnym powodem jest chęć zapewnienia wspierającego środowiska dla osób, które pragną rzucić palenie.

Charakterystyka badania

Poszukiwaliśmy badań, w których oceniano wpływ wprowadzenia przepisów prawnych zakazujących palenia tytoniu na dowolny parametr związany ze zdrowiem lub na zachowanie związane z paleniem tytoniu (za okres do lutego 2015 roku). Ze względu na to, że w poprzedniej wersji niniejszego przeglądu odnaleziono jasne dane naukowe wskazujące na to, że wprowadzenie zakazu palenia tytoniu w miejscach publicznych zmniejsza bierną ekspozycję na dym tytoniowy (ang. secondhand smoke, SHS) w tych miejscach, w niniejszym przeglądzie nie uwzględniliśmy badań, które opisywały wyłącznie SHS. Do niniejszej aktualizacji włączono 77 badań przeprowadzonych w 21 państwach. W badaniach oceniających efekty zdrowotne zwykle wykorzystywano dane pochodzące ze szpitali, poszukiwano informacji na temat liczby przyjęć do szpitala, wypisów oraz zgonów. W większości badań oceniano ryzyko chorób sercowo-naczyniowych (serca lub naczyń krwionośnych), takich jak zawał serca i udar mózgu. W badaniach zwracano również uwagę na wpływ palenia tytoniu na układ oddechowy, w tym na obecność przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (np. zapalenia oskrzeli), astmy oraz czynność płuc. W 7 badaniach oceniano zdrowie noworodków. W 11 badaniach analizowano częstość zgonów. W badaniach o najlepszej jakości zbierano dane w wielu punktach czasowych przed wprowadzeniem oraz po wprowadzeniu zakazu palenia tytoniu tak, aby uwzględnić poprawkę na istniejące trendy czasowe. W niektórych badaniach możliwe było porównanie częstości zdarzeń na obszarach, na których wprowadzono zakaz palenia tytoniu i na tych, na których zakaz ten nie obowiązywał lub tam, gdzie zakazy wprowadzano w różnych okresach czasu.

Najważniejsze wyniki

Istnieją dowody naukowe wskazujące na to, że kraje oraz ich mieszkańcy czerpią korzyści w postaci poprawy stanu zdrowia po wprowadzeniu zakazu palenia tytoniu, co ważne: w zakresie poprawy funkcjonowania serca oraz naczyń krwionośnych. Odnaleziono dane naukowe potwierdzające zmniejszenie liczby zgonów. Wpływ wprowadzenia zakazu palenia tytoniu na zdrowie układu oddechowego, zdrowie noworodków oraz zmniejszenie liczby palaczy i liczby wypalanych przez nich papierosów nie jest jasny, w niektórych badaniach nie stwierdzono żadnego zmniejszenia w tym zakresie.

Jakość danych naukowych

Przepisy prawne wprowadzające zakaz palenia tytoniu nie zostały ocenione w badaniach z randomizacją, a jakość danych naukowych pochodzących z badań innego typu, wykorzystanych w niniejszym przeglądzie jest niższa. Zmiany stanu zdrowia mogą wynikać z innych czynników, takich jak na przykład zmiana w praktyce klinicznej. Jednak w wielu badaniach wykorzystano metody analityczne, które pozwoliły kontrolować podstawowe trendy oraz zwiększyć naszą pewność, że wszelkie zmiany są spowodowane przez wprowadzenie zakazu palenia tytoniu.