Na czym polega problem?

Nerki chorych na przewlekłą chorobę nerek mają mniejszą zdolność do usuwania fosforanów z organizmu, dlatego stężenie fosforanów we krwi i tkankach zwiększa się wraz ze zmniejszeniem czynności nerek. Może to prowadzić do powstawania złogów składających się z wapnia i fosforanów w naczyniach krwionośnych i innych tkankach oraz do uszkodzenia kości, pogorszeniem wydolności nerek i zwiększenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, bólu kości, złamań i zgonu.

Preparaty wiążące fosforany często są przepisywane pacjentom z chorobami nerek do stosowania podczas posiłków. Ma to na celu zmniejszenie wchłaniania w przewodzie pokarmowym fosforanów pochodzących z pożywienia .

Co zrobiliśmy?
W ramach tego przeglądu zadano pytanie, czy stosowanie preparatów wiążących fosforany wpływa na uszkodzenie naczyń krwionośnych i tkanek miękkich, zmiany w układzie kostnym, czynność nerek i ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, ból kości, ryzyko złamań i zgonu, które towarzyszą pogarszaniu się funkcjonowania nerek. Włączyliśmy wszystkie badania kliniczne, w których chorym na przewlekłą chorobę nerek podawano różne preparaty wiążące fosforany (wybierane losowo) przez co najmniej 8 tygodni. Sprawdzaliśmy także jakość tych badań w celu określenia, jak bardzo możemy być pewni wiarygodności wyników.

Co udało nam się stwierdzić?

Znaleźliśmy 104 badania dotyczące stosowania preparatów wiążących fosforany, które obejmowały łącznie 13 744 osoby. W niektórych badaniach leczenie trwało jedynie 8 tygodni, podczas gdy w innych pacjenci byli objęci leczeniem przez 3 lata. Upośledzenie czynności nerek u chorych w badaniach było różnego stopnia, a wielu z nich było dializowanych. Ogólnie nie mamy pewności co do wiarygodności wyników dotyczących wielu istotnych punktów końcowych, ponieważ wiele z włączonych badań klinicznych miało poważne uchybienia metodologiczne.

Leczenie sewelamerem może zmniejszyć ryzyko zgonu u chorych przyjmujących ten lek zamiast wapniowych preparatów wiążących fosforany. Preparaty wiążące fosforany prawdopodobnie powodowały zaparcia, jednak nie ma pewności co do ryzyka związanego z ich innymi działaniami niepożądanymi. Nie ma pewności, czy preparaty wiążące fosforany zmniejszyły liczbę powikłań sercowych, udarów mózgu, natężenie bólu kości lub stopień zwapnienia naczyń krwionośnych.

Wnioski

Ogólnie nie mamy dużej pewności, czy stosowanie określonych preparatów wiążących fosforany przynosi korzyści chorym na przewlekłą chorobę nerek. Istnieje możliwość, że stosowanie sewelameru może zapobiegać zgonom, w porównaniu ze stosowaniem wapniowych preparatów wiążących fosforany, ale nie jest jasne, czy może to być spowodowane zwiększonym ryzykiem stosowania wapniowych preparatów wiążących fosforany, mniejszym ryzykiem przy stosowaniu sewelameru, czy też jednym i drugim. Pacjenci powinni być świadomi, że nie jest pewne, czy preparaty wiążące fosforany pomagają w zapobieganiu powikłaniom choroby nerek, lecz można preferować sewelamer zamiast wapniowych preparatów wiążących fosforany.

Nie stwierdziliśmy różnic pod względem efektów leczenia u chorych dializowanych i tych niepoddawanych dializie, chociaż większość badań oceniających leczenie za pomocą wapniowych preparatów wiążących fosforany przeprowadzono wśród pacjentów dializowanych, a badania porównujące preparaty wiążące fosforany z placebo przeprowadzone były wśród pacjentów, u których nie stosowano dializ.