Badacze Cochrane przeprowadzili przegląd danych naukowych na temat efektów stosowania suplementów pokarmowych u osób leczonych z powodu czynnej gruźlicy. Po przeprowadzeniu wyszukiwania w kierunku istotnych badań opublikowanych do dnia 4 lutego 2016 roku, do przeglądu włączono 35 badań dotyczących tego zagadnienia, w których wzięło udział 8283 uczestników. Wyniki pochodzące z tych badań przedstawiono poniżej.

Co to jest czynna gruźlica i jakie znaczenie może mieć suplementacja pokarmowa?

Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie, która najczęściej atakuje płuca. U większości osób, które ulegają zakażeniu, objawy choroby nigdy nie występują, ponieważ ich system odpornościowy potrafi kontrolować bakterię wywołującą gruźlicę. Czynna gruźlica pojawia się wtedy, gdy system odpornościowy nie potrafi już zapanować nad zakażeniem, a jej typowe objawy to: kaszel, ból w klatce piersiowej, gorączka, poty nocne, utrata masy ciała, a czasem kaszel z odpluwaniem krwi. Leczenie polega na podawaniu antybiotyków w różnej kombinacji, które pacjent powinien przyjmować przez co najmniej 6 miesięcy.

Chorzy na gruźlicę są często źle odżywieni, a osoby źle odżywione są bardziej narażone na rozwój choroby, ponieważ ich system odpornościowy jest osłabiony. Przyjmowanie suplementów pokarmowych może pomóc w przezwyciężeniu choroby poprzez wzmocnienie systemu odpornościowego oraz przyspieszenie przyrostu masy ciała i siły mięśniowej, co z kolei może ułatwić powrót do aktywnego życia. Przez dobre odżywianie rozumie się codzienne spożywanie makroelementów (węglowodanów, białek i tłuszczów) oraz mikroelementów (najważniejszych witamin i minerałów).

Co mówią wyniki badań

Efekty stosowania suplementów pokarmowych u chorych leczonych z powodu czynnej gruźlicy

Obecnie nie wiadomo, czy zapewnienie chorym na gruźlicę bezpłatnego pożywienia, takiego jak ciepłe posiłki lub paczki żywnościowe, zmniejsza ryzyko zgonu lub poprawia wyniki leczenia (dane naukowe bardzo niskiej jakości).Jednakże najprawdopodobniej pomaga zwiększyć masę ciała w niektórych przypadkach(dane naukowe umiarkowanej jakości) i może poprawiać jakość życia (dane naukowe niskiej jakości).

Rutynowa suplementacja wielu mikroelementów może mieć niewielki lub nie mieć wpływu na ryzyko zgonu u chorych na czynną gruźlicę niebędących nosicielami wirusa HIV (dane naukowe niskiej jakości)lub u osób będących nosicielami wirusa HIV, którzy nie przyjmują leków antyretrowirusowych (dane naukowe umiarkowanej jakości). Obecnie nie wiadomo, czy suplementacja mikroelementów ma jakikolwiek wpływ na wyniki leczenia gruźlicy(danej naukowe bardzo niskiej jakości),ale może nie mieć wpływu na przyrost masy ciała(dane naukowe niskiej jakości). Nie przeprowadzono żadnych badań dotyczących wpływu suplementacji na jakość życia chorych.

Stężenie witaminy A w osoczu zdaje się zwiększać po rozpoczęciu leczenia gruźlicy, bez względu na zastosowanie suplementacji. Z drugiej strony suplementacja prawdopodobnie zwiększa stężenie cynku, witaminy D, witaminy E i selenu w osoczu, jednak nie wykazano, że przynosi to korzyści kliniczne. Mimo przeprowadzenia wielu badań dotyczących suplementacji witaminą D w różnych dawkach nie wykazano statystycznie istotnych korzyści w zakresie konwersji plwociny (negatywny posiew w kierunku prątków gruźlicy - przyp. red.).

Wnioski

Przyjmowanie suplementów żywieniowych lub energetycznych może w niektórych przypadkach przyspieszyć przyrost masy ciała podczas rekonwalescencji po przebytej gruźlicy, jednak nie ma żadnych danych naukowych wskazujących na to, że poprawia ono wyniki leczenia. Na chwilę obecną nie ma żadnych wiarygodnych danych naukowych wskazujących, że regularna suplementacja powyżej zalecanych dziennie ilości, przynosi korzyści kliniczne.