Najważniejsze informacje

- W porównaniu ze zwykłymi wkładkami do butów, wkładki wspierające łuk stopy lub wkładki usztywniające prawdopodobnie nie przyniosą żadnych istotnych klinicznie korzyści w zakresie bólu, poprawy funkcji lub jakości życia. Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych może być takie samo.

- W porównaniu z placebo, jednorazowe wstrzyknięcie kwasu hialuronowego prawdopodobnie nie przyniesie żadnych istotnych korzyści w zakresie bólu czy funkcji. Jakość życia może pozostać taka sama, a ryzyko wystąpienia działań niepożądanych może być niższe.

- Nie znaleziono jednoznacznych danych naukowych na temat korzyści i zagrożeń płynących z innych metod leczenia, dlatego konieczne są dalsze badania w celu ich określenia.

Czym jest paluch sztywny i jak się go leczy?

Artretyzm, stan zapalny stawów, jest zjawiskiem bardzo powszechnym. Zapalenie stawów dużego palca u nogi (paluch sztywny) powoduje ból, deformację i zmniejszenie zakresu ruchu. Powszechne nieoperacyjne metody leczenia obejmują terapię ciepłem i zimnem, stosowanie leków przeciwbólowych, sterydów, dostosowanego obuwia i wkładek do butów.

Jaki był cel tego przeglądu?

Chcieliśmy sprawdzić, czy nieoperacyjne metody leczenia palucha sztywnego zmniejszają ból u pacjentów i poprawiają ich funkcjonowanie, jakość życia oraz strukturę stawu dużego palca u nogi (na podstawie zdjęć rentgenowskich). Próbowaliśmy również ustalić, czy wystąpiły jakiekolwiek działania niepożądane.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których oceniano dowolne metody leczenia nieoperacyjnego w porównaniu z placebo (leczeniem pozorowanym) lub innym leczeniem nieoperacyjnym u osób z chorobą zwyrodnieniową stawu śródstopno-paliczkowego palucha.

Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań i oceniliśmy nasze zaufanie do danych naukowych, biorąc pod uwagę czynniki takie, jak metody badawcze i wielkość badań.

Co znaleźliśmy?

Przeprowadzono sześć badań z udziałem 547 uczestników w wieku od 32 do 62 lat. Cztery badania miały miejsce w Australii, jedno w Turcji i jedno w USA. Każde z badań oceniało inną metodę leczenia:

• stosowanie wkładek wspierających łuk stopy w porównaniu ze zwykłymi wkładkami;
• stosowanie wkładek usztywniających w porównaniu ze zwykłymi wkładkami;
• podanie kwasu hialuronowego (substancji występującej naturalnie w organizmie, która pomaga nawilżyć i amortyzować stawy) w formie zastrzyku w porównaniu ze wstrzyknięciem soli fizjologicznej (placebo);
• stosowanie wkładek wspierających łuk stopy w porównaniu z obuwiem z podeszwą typu rocker;
• wdrożenie terapii borowinowej (użycie błota w temperaturze 42°C) w porównaniu z terapią parafinową;
• mobilizacja trzeszczek (poruszanie małymi kośćmi w stopie), wzmocnienie zginacza długiego palucha (mięśnia łączącego mięsień łydki z dużym palcem) oraz trening marszowy w połączeniu z fizykoterapią w porównaniu z samą fizykoterapią.

Najważniejsze wyniki

Wkładki wspierające łuk stopy w porównaniu ze zwykłymi wkładkami (1 badanie, 88 osób) prawdopodobnie nie zmniejszają bólu, nie poprawiają funkcji ani jakości życia. Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych może być podobne. W badaniu tym nie przedstawiono wyników badań rentgenowskich.

W skali od 0 do 10, gdzie 0 oznacza brak bólu, osoby z wkładkami wspierającymi łuk stopy zgłosiły zmniejszenie bólu o 0,4 punktu
• osoby z wkładkami wspierającymi łuk stopy oceniły swój poziom bólu na 3,5 punktu;
• osoby ze zwykłymi wkładkami oceniły swój poziom bólu na 3,9 punktu.

W skali od 0 do 100, gdzie 100 oznacza najlepsze działanie, osoby z wkładkami wspierającymi łuk stopy zgłosiły pogorszenie funkcji o 7,8 punktu
• osoby z wkładkami wspierającymi łuk stopy oceniły funkcjonowanie na 65,5 punktu.
• osoby ze zwykłymi wkładkami oceniły funkcjonowanie na 73,3 punktu.

W skali od -0,04 do 1,00, gdzie 1,00 oznacza najlepszą jakość życia, osoby z wkładkami wspierającymi łuk stopy nie zgłaszały różnicy w jakości życia
• osoby z wkładkami wspierającymi łuk stopy oceniły swoją jakość życia na 0,81 punktu.
• osoby ze zwykłymi wkładkami oceniły swoją jakość życia na 0,81 punktu.

Działania niepożądane (głównie ból stóp) były zgłaszane przez 6% mniej osób stosujących wkładki wspierające łuk stopy

• 4 na 47 osób (9%) stosujących wkładki wspierające łuk stopy zgłosiły działanie niepożądane.
• 6 na 41 osób (15%) stosujących zwykłe wkładki zgłosiło działanie niepożądane.

Rezygnację z powodu działań niepożądanych zgłosiło o 2% więcej osób stosujących wkładki wspierające łuk stopy

- 1 na 47 osób (2%) stosujących wkładki wspierające łuk stopy zrezygnowała z powodu działań niepożądanych.
- 0 z 41 osób (0%) ze zwykłymi wkładkami zrezygnowało z powodu działań niepożądanych.

Wkładki usztywniające w porównaniu ze zwykłymi wkładkami (1 badanie, 100 osób) prawdopodobnie nie zmniejszają bólu, nie poprawiają funkcji ani jakości życia. Przypuszczalnie istniało podobne ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Wstrzyknięcie kwasu hialuronowego w porównaniu ze wstrzyknięciem placebo (1 badanie, 151 osób) prawdopodobnie nie zmniejsza bólu ani nie poprawia funkcji w stawie, a także nie wpływa na polepszenie jakości życia. Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych może być mniejsze.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych?

W przypadku palucha sztywnego mamy umiarkowane zaufanie, że nie ma żadnych korzyści płynących ze stosowania wkładek wspierających łuk stopy, wkładek usztywniających lub wstrzyknięcia kwasu hialuronowego, ale nie ma wystarczającej liczby badań, aby mieć pewność.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację poprzedniego przeglądu opublikowanego w 2010 roku. Dane są aktualne do 21 lutego 2023 roku.