Główne zagadnienia

– Z uwagi na brak solidnych danych naukowych, korzyści płynące ze stosowania ćwiczeń terapeutycznych w przypadku skoliozy idiopatycznej są niejasne.

– U osób noszących ortezę wykonywanie ćwiczeń terapeutycznych może spowolnić postęp krzywizny kręgosłupa.

– W porównaniu z niestosowaniem leczenia, ćwiczenia terapeutyczne mogą mieć niewielki lub żaden wpływ na postęp skoliozy i problemy kosmetyczne, mogą natomiast nieznacznie poprawić jakość życia.

– Konieczne są dalsze badania w tym obszarze, skupiające się na wysoce istotnych klinicznie wynikach, takich jak jakość życia oraz kwestie psychologiczne i kosmetyczne.

Czym jest skolioza idiopatyczna?

Skolioza to stan, który powoduje ogólne trójpłaszczyznowe skrzywienie (deformację) kręgosłupa. Najczęściej występującym typem skoliozy jest typ idiopatyczny, co oznacza, że ​​dokładna przyczyna jej powstawania jest nieznana. Skolioza dotyka 2–3% młodych ludzi w wieku od 10 lat aż do osiągnięcia pełnego wzrostu dziecka. Kiedy skrzywienie kręgosłupa przekroczy określony próg pod koniec wzrastania, może to powodować problemy w dorosłym życiu, takie jak pogorszenie jakości życia, niepełnosprawność, problemy kosmetyczne, ograniczenie aktywności oraz ewentualne problemy z oddychaniem.

Jak leczy się skoliozę?

W wielu przypadkach krzywizny skolioz są niewielkie i nie wymagają leczenia. Jeśli leczenie zostanie uznane za właściwe, główne opcje zapobiegające progresji skoliozy obejmują ćwiczenia terapeutyczne, ortezę oraz operację. Ze względu na postępujący charakter schorzenia, leczenie u nastolatków rozpoczyna się zazwyczaj dopiero po rozpoznaniu skoliozy i gdy spodziewany jest dalszy wzrost, co oznacza, że ​​ryzyko postępu choroby nadal istnieje. Gdy skrzywienie postępuje, żadna metoda leczenia nie jest w stanie całkowicie wyprostować kręgosłupa. Dzieci z większymi krzywiznami mogą wymagać noszenia gorsetu lub, w przypadku dużych krzywizn, poddania się operacji w celu przywrócenia możliwie najbardziej prawidłowej postawy. Ćwiczenia terapeutyczne są opcją w przypadkach mniej poważnych, ponieważ zmniejszają ryzyko postępu choroby i pozwalają uniknąć stosowania gorsetu. Można je również stosować w poważniejszych skrzywieniach w połączeniu ze stosowaniem gorsetu. W tym przypadku celem jest ograniczenie skutków ubocznych stosowania ortezy (osłabienie mięśni, sztywność, płaskie plecy) i zwiększenie jej skuteczności.

Jaki był cel przeglądu?

Chcieliśmy się dowiedzieć, czy ćwiczenia terapeutyczne są skuteczne w korygowaniu krzywizn kręgosłupa i pozwalają na odroczenie lub uniknięcie inwazyjnych metod leczenia, takich jak stosowanie gorsetów lub operacji.

Co zrobiliśmy w tym celu?

Przeszukaliśmy medyczne bazy danych w celu znalezienia badań, w których uczestnicy zostali losowo przydzieleni do jednej z 2 lub więcej grup leczenia, w których porównywano ćwiczenia terapeutyczne z niestosowaniem leczenia, z innymi metodami leczenia niechirurgicznego (takimi jak stosowanie ortez) albo z innymi ćwiczeniami. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy stopień naszego zaufania do danych na podstawie takich czynników, jak metody badawcze i dokładność wyników.

Czego się dowiedzieliśmy?

Włączyliśmy 13 badań z udziałem 583 uczestników. Większość uczestników miała małą lub umiarkowaną skoliozę. 5 badań przeprowadzono w Chinach i po 1 badaniu w Brazylii, w Kanadzie, we Włoszech, w Korei, w Turcji, w Arabii Saudyjskiej, w USA i w Egipcie. Ćwiczenia terapeutyczne oceniane w badaniach różniły się pod względem rodzaju i czasu trwania (od 12 do 42 miesięcy).

Nie ma pewności, czy ćwiczenia terapeutyczne są mniej skuteczne niż stosowanie gorsetów w spowalnianiu postępu skoliozy u nastolatków ze skoliozą umiarkowanego stopnia lub czy nieznacznie poprawiają jakość życia.

Nie wiemy, czy różne rodzaje ćwiczeń terapeutycznych mają jakiekolwiek znaczenie w przypadku postępu skoliozy, jakości życia i problemów kosmetycznych.

W żadnym z uwzględnionych badań nie oceniano działań niepożądanych.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Uczestnicy objęci badaniami wiedzieli jakie interwencje otrzymują, dlatego stopień ich zaufania do interwencji mógł wpływać na zgłaszaną na podstawie swoich osobistych doświadczeń poprawę, a wykonywanie ćwiczeń zwiększało ich motywację.

We wszystkich badaniach wzięła udział niewielka liczba uczestników. W związku z tym nie mamy dużego zaufania do ich wyników, ponieważ mogą się one różnić w praktyce klinicznej.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację poprzedniego przeglądu z 2012 roku. Dane naukowe są aktualne do 17 listopada 2022 r.