Wprowadzenie

Łojotokowe zapalenie skóry jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry występującą na całym świecie, z wysypką o różnym stopniu zaczerwienienia, łuszczenia i swędzenia. Dotyka ona obu płci, jednak jest bardziej powszechna wśród mężczyzn. Choroba zazwyczaj rozpoczyna się po okresie dojrzewania i może prowadzić do dyskomfortu oraz obaw o aspekty kosmetyczne, jeżeli wysypka pojawia się w widocznych miejscach skóry. Leki, które działają przeciwko pleśniom, zwane także środkami przeciwgrzybicznymi, są powszechnie stosowane samodzielnie lub w skojarzeniu.

Pytanie badawcze

Czy leki przeciwgrzybicze stosowane na skórę zmniejszają wysypkę i swędzenie w przebiegu łojotokowego zapalenia skóry?

Charakterystyka badań

Włączyliśmy 51 badań obejmujących łącznie 9052 uczestników. Badania zwykle trwały cztery tygodnie, bardzo niewiele badań było dłuższych. Ogółem, w 24 badaniach odnotowano pewne zaangażowanie firm farmaceutycznych, takie jak finansowanie badań czy zatrudnianie badaczy.

Główne wyniki

Uczestnicy przyjmujący ketokonazol mieli w porównaniu z otrzymującymi placebo o 31% mniejsze ryzyko utrzymywania się objawów po czterech tygodniach obserwacji. Zaobserwowano to w ośmiu badaniach (2520 uczestników), jednak odnotowano znaczne rozbieżności pomiędzy poszczególnymi badaniami. Ketokonazol był tak samo skuteczny jak steroidy, ale powodował o 44% mniej skutków ubocznych. Cyklopiroks był o 21% bardziej skuteczny niż placebo w osiągnięciu klinicznego efektu w postaci oczyszczenia skóry z wysypki, bez dodatkowych efektów niepożądanych. Wpływ leczenia na objawy skórne takie jak zaczerwienienie, swędzenie lub łuszczenie był mniej wyraźne. Dane naukowe były niewystarczające aby stwierdzić, że jeden środek przeciwgrzybiczy był lepszy od innych, jednak obserwację te zostały oparte na kilku badaniach. Ketokonazol i cyklopiroks należą do najlepiej zbadanych środków przeciwgrzybiczych i są bardziej skuteczne od placebo. Pozostałe środki przeciwgrzybicze mogą mieć podobne efekty, jednak wyniki są niewystarczające by poprzeć to stwierdzenie.

Do częstych działań niepożądanych należało zwiększone zaczerwienienie lub swędzenie skóry, pieczenie oraz wypadanie włosów.

Żadne z badań nie mierzyło jakości życia. Tylko w jednym badaniu podano odsetek osób przestrzegających zaleceń terapeutycznych (współpraca z lekarzem, ang. compliance - przyp. tłum.) w różnych leczonych grupach. W innych badaniach używano zastępczych metod pomiaru, takich jak akceptowalność, jako odpowiednika wartości compliance. W związku z tym nie mogliśmy ocenić wpływu compliance na wyniki leczenia. Jedno badanie dotyczące pacjentów zakażonych HIV nie wykazało wyraźnych efektów leczenia.

Jakość danych naukowych

Dane naukowe na temat efektów działania ketokonazolu w porównaniu z placebo lub z steroidami zostały ocenione jako niskiej jakości. Dane pochodzące z porównania cyklopiroksu z placebo oceniono jako umiarkowanej jakości. Aby powiększyć bazę dowodów naukowych na temat leków przeciwgrzybiczych potrzebne są lepszej jakości badania, z dłuższym okresem obserwacji oraz lepszym raportowaniem.