Najważniejsze informacje

• Interwencje w zakresie karmienia dzieci prawdopodobnie prowadzą do niewielkiego zwiększenia spożycia warzyw przez dzieci w wieku ≤5 lat.

• Interwencje wielokomponentowe prawdopodobnie prowadzą do niewielkiego zwiększenia spożycia owoców i warzyw przez dzieci w wieku ≤5 lat.

• Interwencje w zakresie edukacji żywieniowej rodziców mogą prowadzić do niewielkiego lub żadnego zwiększenia spożycia owoców i warzyw przez dzieci w wieku ≤5 lat.

Dlaczego spożywanie wystarczającej ilości owoców i warzyw jest ważne?

Niewystarczające spożycie owoców i warzyw prowadzi do znacznego pogorszenia stanu zdrowia w krajach rozwiniętych. Spożywanie odpowiednich ilości owoców i warzyw wiąże się z mniejszym ryzykiem chorób niezakaźnych (takich jak choroby serca i układu krążenia) w przyszłości, a także przynosi inne bezpośrednie korzyści dla zdrowia. Wczesne dzieciństwo to przełomowy okres dla kształtowania nawyków żywieniowych, które sięgają dorosłości. Interwencje mające na celu zwiększenie spożycia owoców i warzyw we wczesnym dzieciństwie mogą zatem stanowić skuteczną strategię zmniejszania obciążenia tymi chorobami.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy poznać korzyści i szkody interwencji mających na celu zwiększenie spożycia owoców lub warzyw (ub obu tych produktów) wśród dzieci w wieku ≤5 lat.

Co zrobiliśmy?

Przeszukaliśmy różne elektroniczne bazy danych w celu znalezienia badań. Skontaktowaliśmy się z autorami włączonych badań w celu uzyskania dodatkowych badań o potencjalnie istotnym znaczeniu. Do przeglądu kwalifikowały się wszystkie badania z randomizacją (w których uczestnicy mieli takie same szanse na trafienie do grupy badanej lub kontrolnej, w której nie stosowano leczenia) dotyczące interwencji mających na celu zwiększenie spożycia owoców lub warzyw (lub obu tych grup produktów) przez dzieci w wieku ≤5 lat, w których mierzono ich spożycie. Dwóch autorów przeglądu niezależnie przeszukiwało badania i ekstrahowało z nich informacje. Przeprowadziliśmy wyszukiwanie za okres do marca 2023 roku.

Czego się dowiedzieliśmy?

Zakwalifikowaliśmy 53 badania, w których uczestniczyło 12 350 osób. 16 badań dotyczyło interwencji w zakresie praktyki karmienia dzieci (np. wielokrotnej ekspozycji na warzywa); 20 badań dotyczyło interwencji wielokomponentowych (np. łączenia ≥2 interwencji, takich jak zmiana polityki przedszkolnej połączona z edukacją żywieniową rodziców); 17 badań dotyczyło interwencji w zakresie edukacji żywieniowej rodziców; 2 badania obejmowały interwencje w zakresie edukacji żywieniowej dzieci; oraz po 1 badaniu poświęcono uważności skoncentrowanej na dziecku lub zapewnieniu rodzinom interwencji nakierowanej na zwiększenie spożycia owoców i warzyw. Interwencje w zakresie praktyki karmienia dzieci oraz interwencje wielokomponentowe prawdopodobnie prowadzą do niewielkiego zwiększenia spożycia owoców i warzyw przez dzieci w perspektywie krótkoterminowej (poniżej 12 miesięcy). Interwencje obejmujące edukację żywieniową rodziców mogą prowadzić do niewielkiego lub żadnego zwiększenia spożycia owoców i warzyw przez dzieci. Informacje na temat kosztów i działań niepożądanych były ograniczone. Spośród badań, w których je raportowano, koszty interwencji wahały się od 325 do 1500 USD. Nie stwierdzono żadnych działań niepożądanych w 2 badaniach, w których je raportowano. Badania, w których raportowano pochodzenie wsparcia finansowego, otrzymały fundusze rządowe lub charytatywne, z wyjątkiem jednego badania, które otrzymało fundusze z sektora przemysłowego.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nie przeprowadzono żadnych badań w krajach o niskich dochodach i tylko 1 badanie przeprowadzono w kraju o średnich dochodach. Nasze zaufanie do aktualnych danych naukowych jest umiarkowane dla interwencji dotyczących żywienia dzieci i interwencji wielokomponentowych oraz małe dla interwencji dotyczących edukacji żywieniowej rodziców.

Jak aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane są aktualne do marca 2023 r. Jest to żywy przegląd systematyczny. Ten rodzaj przeglądu oferuje nowe podejście do sposobu jego aktualizacji, jest on bowiem stale uaktualniany, uwzględniając nowe dane tak szybko, jak stają się one dostępne. Aktualny status tego przeglądu można znaleźć w Cochrane Database of Systematic Reviews .