Pytanie badawcze
Jakie interwencje zmniejszają ryzyko upadku po udarze mózgu?

Wprowadzenie
Upadki są powszechnie raportowane i występują u 73% osób w ciągu jednego roku po udarze mózgu. Nie wszystkie takie zdarzenia wymagają interwencji medycznej, ale nawet niegroźny upadek może prowadzić do ograniczenia aktywności i wywołać u pacjenta lęk. Upadek jest czynnikiem pozwalającym przewidzieć wystąpienie takich zdarzeń w przyszłości. Może to wpłynąć na ograniczenie codziennych aktywności pacjenta, dlatego kwestia ta wymaga szczególnej uwagi. W przeglądzie tym oceniono, jakie metody są skuteczne w zapobieganiu upadkom u osób po udarze krwotocznym lub niedokrwiennym mózgu.

Data wyszukiwania
3 września 2018 roku

Charakterystyka badania
Po przeszukaniu literatury zakwalifikowaliśmy 14 badań, w których łącznie uczestniczyło 1358 pacjentów. Znaleźliśmy badania, w których oceniano różne interwencje mające na celu zapobieganie upadkom: ćwiczenia fizyczne; przedwypisowe wizyty domowe dla hospitalizowanych pacjentów; dostarczanie okularów z pojedynczą soczewką zamiast okularów wieloogniskowych; balkonik wspomagający i nieinwazyjna stymulacja mózgu. Włączone badania obejmowały interwencje, które były dostarczane w warunkach stacjonarnych w lecznictwie wczesnym i przewlekłym, warunkach ambulatoryjnych oraz w środowisku życia pacjenta.

Źródła finansowania badań
Brak

Główne wyniki
Wydaje się, że ćwiczenia fizyczne zmniejszają odsetek upadków, ale nie wpływają na zmniejszenie liczby pacjentów doświadczających takiego zdarzenia. Spośród badań, w których ćwiczenia były warunkiem interwencji, w większości z nich proszono uczestników o wykonywanie wyłącznie ćwiczeń fizycznych. W jednym z badań oferowano aktywność fizyczną łącznie z uczestnictwem w edukacyjnych spotkaniach poświęconych upadkom. W innym badaniu połączono ćwiczenia z całościową oceną ryzyka i dalszymi zaleceniami, takimi jak skierowanie pacjenta do okulisty lub odpowiednio dobrane obuwie, dzięki czemu uzyskano spersonalizowany plan zapobiegania upadkom.

Oprócz ćwiczeń, w literaturze badano również inne interwencje mające na celu zapobieganie upadkom po udarze mózgu. W jednym z badań stosowano nieinwazyjną stymulację mózgu u osób po udarze, a wyniki wskazują na potencjalnie zmniejszenie liczby osób, które doświadczyły upadku. Jednak badanie to musi być powtórzone przed rozważeniem stosowania tej interwencji w praktyce klinicznej. W chwili obecnej nie ma danych naukowych wskazujących, że stosowanie soczewek jednoogniskowych, w porównaniu z wieloogniskowymi, wiąże się ze zmniejszeniem liczby osób ulegających upadkom i odsetka tych zdarzeń.

Żadne z włączonych badań nie wykazało poważnej szkody związanej ze sposobem prowadzenia interwencji.

Podsumowując, obecnie istnieje niewiele danych naukowych potwierdzających skuteczność interwencji w zapobieganiu upadkom u pacjentów po udarze mózgu. Głównym powodem jest mała liczba badań poświęconych tej grupie chorych lub uwzględniających ich jako jedną z podgrup. Ponadto badania dotyczące upadków nie są zgodne ze znanymi wytycznymi metodologicznymi, szczególnie w zakresie definicji upadku i czasu po udarze mózgu. Dobrze udokumentowane, oparte na konsensusie badania z odpowiednią liczbą uczestników mogą umocnić wartość ćwiczeń fizycznych w zmniejszeniu liczby upadków po udarze mózgu.

Jakość danych naukowych
Jakość danych dotyczących wskaźnika upadków i liczby upadających wahała się od bardzo niskiej do niskiej w pięciu porównaniach, co oznacza, że mamy bardzo niską lub niską pewność co do wiarygodności tych wyników. Głównymi przyczynami obniżenia jakości danych naukowych był brak zaślepienia wyniku, jakim był upadek oraz fakt, że dla większości porównań dostępne było tylko jedno badanie.