Wprowadzenie
Biegunka może wystąpić nawet u 80% chorych z nowotworem leczonych chemioterapią lub radioterapią; jest jednym z najczęstszych i bardzo kłopotliwym zdarzeniem niepożądanym. Ciężka biegunka może prowadzić do odwodnienia (tj. utraty płynów, soli) i niedożywienia wynikającego ze zmian w trawieniu i perystaltyce jelit oraz negatywnie wpłynąć na jakość życia. Jest również związana ze zwiększonym ryzykiem zakażenia u osób z obniżoną liczbą krwinek białych wynikającą z leczenia choroby nowotworowej. Biegunka często prowadzi do przerw w leczeniu przeciwnowotworowym, konieczności zmniejszania dawek leków lub nawet przerwania leczenia raka. Pokarmy zawierające żywe bakterie lub drożdże (tzw. probiotyki) mogą mieć korzystny wpływ na częstość występowania i/lub nasilenie biegunki.

Cel przeglądu
Ocena wpływu żywych mikroorganizmów (probiotyków) na zapobieganie wystąpienia lub zmniejszenie nasilenia biegunki u chorych na raka otrzymujących chemioterapię lub radioterapię.

Główne wyniki
Ogólnie, odnalezione badania nie dały jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy probiotyki ograniczają występowanie lub zmniejszają nasilenie biegunki, poprawiają jakość życia lub zmniejszają zapotrzebowanie na inne leki. Jednak analiza uwzględniająca tylko dobrze przeprowadzone badania kliniczne wykazała korzystny wpływ probiotyków na niektóre wyniki zdrowotne.

W przypadku 5 badań, w których porównywano probiotyki z placebo w zapobieganiu biegunki wśród uczestników otrzymujących radioterapię z/bez chemioterapii nie była możliwa jednoznaczna ocena, czy ich stosowanie jest korzystne.

W przypadku zapobiegania biegunki wynikającej tylko z chemioterapii, w trzech badaniach sugerowano, że stosowanie probiotyków może zmniejszyć liczbę biegunek, a jedno badanie wskazywało na mniejsze użycie leków ratunkowych na biegunkę.

Trzy badania porównujące probiotyki z innym środkiem do zapobiegania biegunki u pacjentów leczonych radioterapią z chemioterapią lub bez niej, opisały korzystny efekt probiotyków w odniesieniu do występowania i nasilenia biegunki oraz potrzeby stosowania leków ratunkowych.

W przypadku leczenia biegunki spowodowanej radioterapią, odnaleziono tylko jedno badanie, które nie wykazało wyraźnego efektu probiotyków względem placebo.

W żadnym badaniu nie opisywano poważnych zdarzeń niepożądanych lub zgonów związanych z zapobieganiem lub leczeniem biegunki.

Pewność oszacowania danych naukowych
Jakość (pewność) danych naukowych w badaniach dotyczących prewencji była niska do bardzo niskiej. W przypadku jedynego badania oceniającego efekty probiotyków w leczeniu biegunki pewność danych była umiarkowana.

Jakie są wnioski?
Dane naukowe potwierdzające efekty stosowania probiotyków w zapobieganiu lub leczeniu biegunki związanej z terapią przeciwnowotworową są niewystarczające. Niemniej jednak, stosowanie probiotyków wydają się być bezpieczne, ponieważ w żadnym badaniu nie opisywano poważnych zdarzeń niepożądanych.