Na czym polega problem?

Cukrzyca ciążowa (GDM) to nietolerancja węglowodanów skutkująca nadmiarem cukru we krwi (hiperglikemia), która rozpoczyna się lub po raz pierwszy jest rozpoznana w czasie ciąży. Poradnictwo dietetyczne lub zalecenia to główne strategie pomocy kobietom ciężarnym, których celem jest pomoc w kontroli GDM, ale nie jest jasne, jaka porada dietetyczna jest najlepsza. W niniejszym przeglądzie podjęliśmy próbę oceny jakie zalecenia dietetyczne dla kobiet z cukrzycą ciążową są najlepsze w zmniejszaniu powikłań zdrowotnych u kobiet i ich dzieci.

Dlaczego to jest ważne?

U kobiet z GDM stwierdza się większe prawdopodobieństwo rozwoju nadciśnienia krwi i stanu przedrzucawkowego (wysokiego ciśnienia krwi z obrzękami i obecności białka w moczu) podczas ciąży. Niemowlęta mogą być zbyt duże względem wieku ciążowego. W rezultacie czego, mogą podczas porodu same doznać urazu lub spowodować go u matek. Te dzieci są także bardziej narażone na konieczność indukowania porodu lub narodziny przez cesarskie cięcie. Zarówno kobiety, jak i ich dzieci znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia długotrwałych problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca typu 2 i niesprawność.

Jakie dane odnaleźliśmy?

Przeszukaliśmy literaturę medyczną w dniu 8 marca 2016 roku, i do niniejszej aktualizacji włączyliśmy 19 randomizowanych badań klinicznych, z udziałem 1398 kobiet z GDM i ich dzieci. Ogólne ryzyko błędu włączonych badań było niejasne lub umiarkowane z powodu ograniczeń metodologicznych a jakość danych naukowych była niska lub bardzo niska. Badania były na ogół małe, w niewielu porównywano takie same lub podobne interwencje, a raportowane wyniki nie były wyczerpujące.

Włączono dziesięć różnych porównań porad dietetycznych. Były to: 1) dieta o niskim do umiarkowanego indeksie glikemicznym (GI) w porównaniu do diety o umiarkowanym do wysokiego GI (cztery badania); 2) dieta niskokaloryczna z dietą bez ograniczenia energii (trzy badania); 3) Dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) bogata w owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste i produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu z dietą kontrolną (trzy badania); 4) dieta o niskiej zawartości węglowodanów z dietą wysoko-węglowodanową (dwa badania); 5) dieta o wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych z dietą o niskiej zawartości tłuszczów nienasyconych (dwa badania); 6) dieta o niskim GI z dietą bogatą w błonnik o umiarkowanym GI (jedno badanie); 7) zalecenia dietetyczne z poradami odnośnie zachowań żywieniowych w porównaniu do udzielenia jedynie zaleceń dietetycznych (jedno badanie); 8) dieta wzbogacona w białko sojowe względem diety bez wzbogacania (jedno badanie); 9), dieta bogata w błonnik w porównaniu do diety ze standardową ilością błonnika (jedno badanie); i 10) dieta etnicznie sprofilowana ze standardową zdrową dietą (jedno badanie).

Nie znaleziono żadnych wyraźnych różnic między różnymi rodzajami zaleceń żywieniowych, które wpływałyby na: liczbę kobiet z wysokim ciśnieniem krwi podczas ciąży, włączając w to stan przedrzucawkowy (dziewięć badań z sześcioma, różnymi porównaniami diet), zbyt duże niemowlęta względem wieku płodowego (osiem badań z siedmioma różnymi porównaniami diet), okołoporodowe zgony, w tym urodzenie martwego dziecka i zgon w czasie okołoporodowym (trzy badania z dwoma różnymi porównaniami diet), rozwój cukrzycy typu 2 u matki (dwa badania z dwoma różnymi porównaniami diet) oraz złożone wyniki zgonów noworodków lub zły stan zdrowia (jedno badanie z jednym porównaniem diety). Nie zaobserwowano wyraźnej różnicy w liczbie dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie (10 badań z ośmioma, różnymi porównaniami diet), z wyjątkiem redukcji, która miała miejsce w przypadku diety DASH. W żadnym z włączonych badań nie podano danych na temat niesprawności w późniejszym okresie dzieciństwa, wśród włączonych do badań niemowląt.

W niniejszym przeglądzie oceniano także szereg innych efektów, jednak nie zaobserwowano żadnych spójnych wniosków odnośnie różnic pomiędzy poszczególnymi rodzajami porady dietetycznej. W większości badań nie podano długoterminowych wyników dotyczących zdrowia kobiet i ich dzieci, a także korzystania z usług zdrowotnych lub ich kosztów.

Co to oznacza?

Porady dietetyczne są główną strategią kontroli GDM, jednak nie jest jasne, jakiego rodzaju porady są najlepsze. Rozstrzygające dane naukowe pochodzące z badań z randomizacją, którymi można by się kierować w praktyce nie są jeszcze dostępne, choć zbadano szeroki wachlarz różnych interwencji w postaci porad dietetycznych. W kilku badaniach porównywano te same lub podobne interwencje, obejmowały one małą liczbę uczestników i podały ograniczone wyniki. Dalsze duże, dobrze zaprojektowane, badania z randomizacją są niezbędne by ocenić wpływ różnych rodzajów doradztwa dietetycznego dla kobiet z cukrzycą ciążową dla poprawy wyników zdrowotnych kobiet i ich dzieci, w perspektywie krótko- i długoterminowej.