Najważniejsze informacje

Istnieje krytyczny brak wysokiej jakości danych naukowych dotyczących korzyści i szkód związanych z większością metod leczenia dorosłych z zespołem wieloobjawowego bólu miejscowego (ang. complex regional pain syndrome, CRPS). Potrzebne są większe, dobrze zaprojektowane badania i przeglądy o wyższej jakości, aby dostarczyć dokładnych danych naukowych na temat korzyści i zagrożeń związanych z leczeniem dorosłych z CRPS.

Co to jest zespół wieloobjawowego bólu miejscowego (CRPS)?

CRPS objawia się przewlekłym bólem powodującym niepełnosprawność. Osoby cierpiące na CRPS doświadczają uporczywego bólu, zwykle w okolicach rąk i stóp, którego nasilenie nie jest proporcjonalne do jakiegokolwiek doznanego urazu. Często wiąże się z szeregiem innych objawów w dotkniętej części ciała, takich jak: obrzęk, przebarwienia, sztywność, osłabienie i zmiany w jakości skóry. 

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

W leczeniu CRPS stosuje się szeroki zakres terapii. Efekty tych metod leczenia zostały podsumowane w wielu przeglądach Cochrane i innych. Naszym celem było połączenie informacji z tych przeglądów w jeden przystępny dokument. W szczególności chcieliśmy dowiedzieć się, które terapie są skuteczne w zmniejszaniu natężenia bólu i niepełnosprawności u dorosłych z CRPS. Chcieliśmy również dowiedzieć się, czy zabiegi te powodują jakiekolwiek niepożądane skutki.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy przeglądów Cochrane i innych niż Cochrane w literaturze medycznej, korzystając z internetowych baz danych, od ich początku do października 2011 r. w poprzedniej wersji tego przeglądu oraz od października 2011 r. do października 2022 r. w obecnej wersji. Uwzględniliśmy przeglądy, w których oceniano jakiekolwiek leczenie mające na celu zmniejszenie natężenia bólu i niepełnosprawności u dorosłych z CRPS. Oceniliśmy jakość uwzględnionych przeglądów i podsumowaliśmy ich wyniki. Na koniec oceniono wiarygodność danych, opierając się na takich czynnikach, jak metodyka i wielkość badań.

Czego się dowiedzieliśmy?

W poprzedniej wersji tego przeglądu uwzględniliśmy 6 przeglądów systematycznych Cochrane i 13 przeglądów innych niż Cochrane, a w obecnej wersji 5 przeglądów Cochrane i 12 przeglądów innych niż Cochrane. Przeglądy te obejmowały dane naukowe dotyczące szerokiego zakresu metod leczenia, w tym leków, zabiegów chirurgicznych, rehabilitacji oraz terapii uzupełniających i alternatywnych. W przypadku większości metod leczenia opublikowano tylko niewielką liczbę badań, a ich jakość była niska. Dane naukowe z przeglądu sugerują, co następuje:

     • W porównaniu z placebo (lub leczeniem pozorowanym), bisfosfoniany (klasa leków spowalniających utratę masy kostnej) mogą zmniejszyć natężenie bólu wkrótce po leczeniu, ale prawdopodobnie wiążą się z pewnymi działaniami niepożądanymi.

   • W porównaniu z placebo (lub leczeniem pozorowanym), zablokowanie gałęzi współczulnego układu nerwowego za pomocą środka znieczulającego prawdopodobnie nie zmniejsza intensywności bólu.

   • Być może nie ma żadnych różnic w działaniu przeciwbólowym miejscowego kremu o nazwie dimetylosulfotlenek (DMSO) i suplementu aminokwasowego o nazwie N-acetylocysteina, ale nie jest jasne, czy którakolwiek z tych metod w ogóle działa.

   • Jeden rodzaj blokady nerwów, zwany blokadą splotu ramiennego, może zmniejszyć intensywność bólu bardziej niż inny rodzaj blokady, zwany blokadą zwoju gwiaździstego bupiwakainy.

W przypadku większości powszechnie stosowanych leków, zabiegów chirurgicznych, rehabilitacji oraz uzupełniających i alternatywnych terapii CRPS znaleźliśmy jedynie dane naukowe bardzo niskiej jakości lub nie znaleźliśmy ich wcale. W rezultacie nie możemy mieć pewności co do ich wpływu na natężenie bólu i niepełnosprawność w CRPS.  
 

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Wszystkie uwzględnione przeglądy spoza grupy Cochrane zostały przeprowadzone w sposób, który wpływa na wiarygodność ich wyników. Badania uwzględnione zarówno w przeglądzie Cochrane, jak i przeglądach innych niż Cochrane, miały kilka ograniczeń, w szczególności ze względu na niewielką liczbę uwzględnionych uczestników. Wyniki przedstawione w niniejszym przeglądzie wskazują na niejasne korzyści i zagrożenia związane z większością metod leczenia dorosłych z CRPS.
 

Jak aktualne są te dane naukowe?

Niniejsze omówienie stanowi aktualizację poprzedniego przeglądu systematycznego. Dane naukowe są aktualne do października 2022 r.