Cele przeglądu

Celem przeglądu była ocena wpływu późniejszego rozpoczynania zajęć szkolnych na osiągane wyniki w nauce, ilość i jakość snu, wskaźniki zdrowia psychicznego, frekwencję oraz koncentrację uczniów szkół ponadgimnazjalnych.

Wprowadzenie

Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych są obciążeni większym ryzykiem zaburzeń snu niż inne grupy osób zarówno ze względu na zachodzące zmiany chemiczne w mózgu, jak i liczne wymagania czasowe, wliczając w to godzinę rozpoczynania zajęć szkolnych. Z tego powodu chcieliśmy ocenić, czy rozpoczynanie zajęć szkolnych o późniejszej godzinie wiązało się z korzyściami szkolnymi, wydłużeniem czasu snu, lepszym zdrowiem psychicznym, frekwencją lub koncentracją uczniów, jak również czy miało wpływ na dodatkowe wyniki, takie jak: dieta, aktywność fizyczna, wypadki, społeczne aspekty funkcjonowania w szkole, zmiana relacji rodzinnych, przyjmowanie do szkół lub zmiany w społeczności.

Charakterystyka badań

Dane naukowe są aktualne do lutego 2016 roku i opierają się na 17 doniesieniach naukowych, odnoszących się do 11 badań oryginalnych, w których łącznie uczestniczyło 297 994 uczniów szkół ponadgimnazjalnych. W badaniach oceniano zakres zmian godziny rozpoczynania zajęć szkolnych (np. 15 min później, 1 godz. później) oraz długość trwania interwencji (jedno badanie trwało krócej niż 2 tygodnie, pozostałe badania 1 rok), jednak wszystkie przeprowadzono w środowisku naturalnym (uczniowie obserwowani w szkołach, a nie w warunkach laboratoryjnych). Chociaż sfinansowano 5 spośród 11 badań, to źródłami finansowania były instytucje badawcze, a nie podmioty mające interes komercyjny w ocenie wyników programu.

Główne wyniki

Z powodu ograniczeń i niskiej jakości danych nie mogliśmy określić skutków późniejszego rozpoczynania zajęć szkolnych z jakąkolwiek pewnością. Zaobserwowaliśmy, że rozpoczynanie zajęć szkolnych o późniejszej godzinie może wpływać na sukcesy szkolne, jednak wyniki 4 badań były niejednoznaczne. Rozpoczynanie szkoły o późniejszej godzinie wiązało się z wydłużeniem czasu snu nocnego w dni szkolne (na podstawie łącznej analizy wyników 2 badań), co więcej dane z 6 innych badań również wykazały związek między późniejszym rozpoczynaniem zajęć, a wydłużeniem snu. W jednym badaniu stwierdzono, że uczniowie rozpoczynający lekcje później zgłaszali mniej zaburzeń depresyjnych niż ich rówieśnicy rozpoczynający je wcześniej. W różnych badaniach opisywano odmienne wnioski w odniesieniu do związku pomiędzy późniejszym rozpoczynaniem zajęć szkolnych, a większą frekwencją i koncentracją uczniów. Interwencje te mogą mieć również potencjalne niekorzystny wpływ na organizację dnia, gdyż dane jakościowe pochodzące z jednego badania wykazały skrócenie kontaktu między rodzicami a dziećmi, natomiast inne - trudności w organizacji planu oraz zajęć. Ponownie ze względu na ograniczenia oraz niską jakość danych nie możemy wyciągnąć żadnych pewnych wniosków dotyczących niekorzystnych skutków związanych z rozpoczynaniem zajęć szkolnych o późniejszej godzinie.

Jakość danych naukowych

Jakość danych naukowych jest bardzo niska, dlatego też nie możemy zakładać, że doniesienia te odzwierciedlają prawdziwe korzyści oraz niekorzystne skutki późniejszego rozpoczynania zajęć szkolnych.