Wprowadzenie

Ostra postać choroby wysokościowej, znana też jako ostra choroba wysokogórska może mieć różne objawy. Przyczyną jej jest spadek zawartości tlenu w powietrzu, co staje się coraz bardziej odczuwalny wraz ze wzrostem wysokości podczas wspinaczki. Dolegliwości pojawiają się u osób, które w trakcie podróży, pieszych wędrówek czy wspinaczek przebywają w górach lub na znacznych wzniesieniach terenu. W grupie zwiększonego ryzyka znajdują się alpiniści uprawiający wspinaczkę na wysokości ponad 4000 metrów, kobiety, osoby młode oraz cierpiące na napady migreny. Do najczęstszych objawów choroby należą ból głowy, brak apetytu, zaburzenia snu oraz nudności. W ciężkiej postaci może wystąpić dezorientacja, problemy z chodzeniem, narastający kaszel, duszność, a nawet śmierć pacjenta.

Pytanie badawcze

Jakie korzyści i zagrożenia niosą ze sobą różne sposoby leczenia pacjentów z chorobą wysokościową?

Charakterystyka badań

Do przeglądu włączyliśmy 13 badań, w których uczestniczyło łącznie 468 osób. Większość z nich cierpiała na chorobę wysokościową z objawami łagodnymi lub umiarkowanymi. Tylko jedno badanie obejmowało chorych z ciężką neurologiczną postacią choroby. Obserwacja badanych trwała zwykle krócej niż jeden dzień. Znaleźliśmy również dwa badania w toku.

Główne wyniki

Znaleźliśmy badania oceniające następujące interwencje: symulacja zejścia z wysokości w komorze hiperbarycznej (medyczne zastosowanie tlenu podczas zabiegu przeprowadzanego w specjalnej komorze, w której panuje ciśnienie wyższe od atmosferycznego, aby zwiększyć dostępność tlenu dla organizmu), tlenoterapia oraz zastosowanie następujących leków: acetazolamid, deksametazon, ibuprofen, paracetamol, gabapentyna, sumatryptan, tlenek azotu i siarczan magnezu. W żadnym z badań nie opisano wpływu tych interwencji na ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny. Rzadko raportowano wyniki dotyczące całkowitego ustąpienia ostrych objawów choroby wysokogórskiej i działań niepożądanych. Badania opisujące symulację zejścia z wysokości w komorze hiperbarycznej nie wykazały żadnych dodatkowych korzyści ani szkód związanych z tą interwencją (3 badania, 124 osoby). Z kolei badania oceniające leczenie farmakologiczne wykazały pewne korzyści w odniesieniu do zmniejszenia nasilenia objawów bez wzrostu ryzyka skutków ubocznych podczas stosowania acetazolamidu (2 badania, 25 osób) oraz deksametazonu (1 badanie, 35 osób).

Jakość danych naukowych

Oceniamy jakość danych naukowych jako niską, przez co odnosimy się do nich z ostrożnością. Nie było wystarczających informacji na temat zastosowanych metod badawczych, a w kilku przypadkach były cechy wskazujące na manipulację na niektórych etapach badań. Ponadto grupy badanych nie były zbyt liczne (<30 uczestników) i dlatego wyniki nie są całkowicie jasne (niedokładne). Część badań nie została przeprowadzona metodą ślepej próby (tzn. pacjenci wiedzieli, jakie leczenie otrzymywali), co mogło mieć wpływ na to, jak uczestnicy postrzegali występujące u nich objawy.