Wprowadzenie

Choroba Buergera charakteryzuje się nawracającym postępującym zapaleniem i powstawaniem zakrzepów w małych i średnich tętnicach oraz żyłach rąk i stóp. Jej przyczyna jest nieznana, ale najczęściej występuje u mężczyzn, którzy palili tytoń. Jest odpowiedzialna za powstawanie owrzodzeń i odczuwanie bardzo silnego bólu w kończynach u młodych palaczy. W wielu przypadkach, głównie u pacjentów z najcięższą postacią choroby, nie ma możliwości poprawy stanu zdrowia poprzez operację, dlatego też stosuje się leki. Mogą to być środki farmakologiczne, takie jak: cilostazol, klopidogrel i pentoksyfilina, lub pochodne prostacykliny i prostaglandyny, które przekierowują przepływ krwi i poprawiają krążenie w dotkniętych obszarach i mogą pomóc w leczeniu owrzodzeń i złagodzeniu bólu w czasie odpoczynku. W przeglądzie tym oceniono skuteczność stosowania środków farmakologicznych w leczeniu pacjentów z chorobą Buergera.

Główne wyniki

Po przeprowadzeniu wyszukiwania zidentyfikowaliśmy 5 badań z randomizacją (RCT), w których łącznie wzięły udział 602 osoby; okres leczenia wynosił około 4 tygodnie (dane aktualne do 15 października 2019 r.). Porównano stosowanie analogu prostacykliny i placebo, kwasu acetylosalicylowego i analogu prostaglandyny, a także kwasu foliowego i placebo. Nie zidentyfikowaliśmy badań, w których oceniano środki farmakologiczne, takie jak cilostazol, klopidogrel i pentoksyfilina, ani badań, w których porównywano stosowanie prostanoidu doustnie z dożylnym podaniem tego leku (w formie iniekcji lub wlewu). W badaniach oceniano pochodne prostacykliny i prostaglandyny, które mają zdolność do przekierowywania przepływu krwi i poprawy krążenia w obszarach dotkniętych chorobą.

Wyniki jednego z badań o umiarkowanej pewności (co do wiarygodności zaobserwowanego efektu - przyp. tłum.) wykazały, że dożylne podanie iloprostu - w porównaniu z doustnym podawaniem kwasu acetylosalicylowego - było skuteczne w leczeniu owrzodzeń i uśmierzaniu bólu w spoczynku po 28 dniach leczenia, ale nie stwierdzono wyraźnych różnic między grupami pod względem częstości amputacji. Dowody z 2 badań sugerowały, że prostacyklina jest równie skuteczna jak analogi prostaglandyny w leczeniu owrzodzeń (dowody o bardzo niskiej pewności) i zwalczaniu bólu w spoczynku (dowody o niskiej pewności), ale nie oceniano częstości amputacji. Wyniki jednego z badań o umiarkowanej pewności wykazały, że nie ma wyraźnej różnicy między placebo a doustnym analogiem prostacykliny - iloprostem (200 µg i 400 µg) pod względem leczenia owrzodzeń niedokrwiennych lub zwalczania bólu w spoczynku po 8 tygodniach i po 6 miesiącach, oraz pod względem częstości amputacji po 6 miesiącach. Dane naukowe o bardzo niskiej pewności pochodzące z 1 badania nie wykazały wyraźnej różnicy pod względem częstości amputacji i natężenia bólu między placebo i kwasem foliowym u pacjentów z chorobą Buergera i hiperhomocysteinemią (stan chorobowy charakteryzujący się niezwykle dużym stężeniem homocysteiny we krwi). Nie oceniano leczenia owrzodzeń. Efekty uboczne leczenia, takie jak ból głowy czy nudności, nie spowodowały przerw w leczeniu ani poważniejszych konsekwencji. W żadnym z badań nie oceniano takich wyników jak: przeżycie bez amputacji, odległość w teście marszu lub odległość pokonana bez bólu w teście marszu oraz wskaźnik kostkowo-ramienny.

Jakość danych naukowych

Ogólnie rzecz biorąc, pewność co do wiarygodności danych naukowych była bardzo niska do umiarkowanej. Zdeklasowaliśmy wiarygodność dowodów ze względu na małą liczbę badań, małą liczbę uczestników, różnice pod względem ciężkości choroby uczestników w poszczególnych badaniach oraz brak informacji (na przykład podstawowych informacji na temat narażenia na tytoń). Potrzebne są dalsze, dobrze opracowane RCT oceniające skuteczność środków farmakologicznych (dożylnych lub doustnych) u osób z chorobą Buergera.