Jaki jest cel tego przeglądu?

Osoby świadczące usługi dentystyczne z uwagi na fizycznie oraz psychicznie stresujący charakter ich pracy, są bardziej podatne na urazy oraz zaburzenia kości, mięśni oraz stawów zwane zaburzeniami mięśniowo-szkieletowymi (MSD - musculoskeletal disorders). Proponowane są różne środki lub rozwiązania w prewencji zaburzeń mięśniowo-szkieletowych związanych z pracą (WMSDs - work-related MSDs). Są to tak zwane interwencje ergonomiczne, przez które rozumiemy dostosowanie czynników, z którymi ludzie wchodzą w interakcje do naszych potrzeb, umiejętności oraz ograniczeń. Interwencje ergonomiczne zaliczane są do kategorii fizycznych, poznawczych (umysłowych) lub organizacyjnych. Celem tego przeglądu było sprawdzenie, czy któraś z ergonomicznych interwencji była skuteczna w zapobieganiu zaburzeń mięśniowo-szkieletowych związanych z pracą wśród osób świadczących usługi dentystyczne. By odpowiedzieć na to pytanie, zebrano i przeanalizowano wszystkie istotne badania. Odnaleźliśmy dwa badania.

Główne wyniki

Na podstawie danych naukowych bardzo niskiej jakości pochodzących z jednego badania wynika, że kompleksowa interwencja ergonomiczna obejmująca trening, modyfikację stanowiska pracy oraz program regularnych ćwiczeń nie wpływa na ryzyko wystąpienia WMSD u dentystów w zakresie ud lub stóp w czasie 6 miesięcy obserwacji. Dane naukowe niskiej jakości z drugiego badania wskazują, że zmiana narzędzi stosowanych do usuwania płytki nazębnej nie ma wyraźnego wpływu na ból łokcia lub barku u dentystów w czasie 4 miesięcy obserwacji. Oba włączone do przeglądu badania posiadały istotne ograniczenia oraz zbyt krótki okres obserwacji. Nie znaleźliśmy badań oceniających skuteczność interwencji ergonomicznych w aspekcie poznawczym lub organizacyjnym. W celu oceny skuteczności interwencji ergonomicznych u dentystów potrzebne są dalsze badania. Jest bardzo prawdopodobne, że uwzględnienie wyników z nowych badań zmieni wnioski tego przeglądu.

Co badano w ramach przeglądu?

Stomatolodzy są w dużym stopniu narażeni na zagrożenia zawodowe, takie jak zaburzenia mięśniowo-szkieletowe, które prowadzą do pogorszenia jakości życia, wypalenia zawodowego oraz pogorszenia stanu zdrowia, co często skutkuje rezygnacją z uprawiania zawodu. Sugeruje się, że wprowadzenie interwencji ergonomicznych poprzez poprawę w zakresie stylu pracy, rodzaju stosowanych narzędzi, wystroju gabinetów dentystycznych, aktywności fizycznej, roboczej pozycji ciała, poziomu stresu psychicznego, planowania wizyt lub środowiska pracy może pomóc w prewencji WMSD. Nasz przegląd ocenił skuteczność wszystkich tych interwencji w zapobieganiu WMSD wśród osób świadczących usługi dentystyczne - dentystów, higienistek lub asystentów stomatologicznych, pielęgniarek stomatologicznych czy studentów stomatologii. Oceniliśmy, w jakim stopniu środki te zapobiegają pojawieniu się nowych przypadków zaburzeń mięśniowo-szkieletowych związanych z pracą, ale nie na ile zmniejszyły nasilenie lub wyeliminowały objawy już rozpoznanego WMSD. Analizowaliśmy skuteczność interwencji ergonomicznych w odniesieniu do liczby osób z rozpoznanym WMSD, subiektywnej oceny bólu lub zdolności do pracy.

Jakie są główne wyniki tego przeglądu?

Odnaleziono dwa badania, obejmujące 212 uczestników, które przeprowadzono w gabinetach lub klinikach dentystycznych w Iranie oraz Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Oba badania analizowały fizyczne interwencje ergonomiczne. Jedno z badań oceniało kompleksowe interwencje ergonomiczne obejmujące trening, modyfikację stanowiska pracy oraz program regularnych ćwiczeń, z kolei drugie analizowało dwa rodzaje narzędzi stosowanych podczas tego samego zabiegu dentystycznego. Pierwsze badanie wykazało, że kompleksowa interwencja ergonomiczna nie wpłynęła na zmniejszenie bólu mięśniowo-szkieletowego w obrębie ud lub stóp (osób badanych; przyp.tłum.). W drugim badaniu stwierdzono, że osoby stosujące różne rodzaje narzędzi do usuwania płytki nazębnej mają ból łokcia i barku o podobnym nasileniu. Oba badania posiadają ograniczenia, takie jak słaba metodologia oraz krótki czas obserwacji, dlatego na ich podstawie nie mogliśmy wyciągnąć ostatecznych wniosków.

Ponadto nie znaleźliśmy żadnych badań oceniających skuteczność interwencji ergonomicznych w obszarze poznawczym lub organizacyjnym. W celu oceny efektów fizycznych, poznawczych oraz organizacyjnych interwencji ergonomicznych potrzebne są badania lepiej zaprojektowane, przeprowadzone oraz zaraportowane.

Na ile aktualny jest ten przegląd?

Poszukiwaliśmy badań opublikowanych do sierpnia 2018 roku.