Wprowadzenie i cel przeglądu

W większości regionów świata wciąż zwiększa się liczba osób w podeszłym wieku, dlatego problemy z pamięcią i schorzenia takie jak choroba Alzheimera oraz inne postacie demencji stają się coraz bardziej powszechne. Większość osób z zaburzeniami pamięci najpierw będzie szukać pomocy oraz może być zidentyfikowana w ramach podstawowej opieki zdrowotnej obejmującej lekarzy rodzinnych i pielęgniarki. Dlatego potrzebne są narzędzia, które umożliwiałyby identyfikację osób z otępieniem lub mających poważne problemy z pamięcią. Narzędzia takie powinny też pozwolić na wykluczenie demencji u osób zgłaszających problemy z pamięcią, ale u których nie stwierdza się otępienia lub istotnych zaburzeń pamięciowych. Zastosowanie takich testów diagnostycznych w podstawowej opiece zdrowotnej powinno być stosunkowo łatwe, krótkie oraz na tyle czułe, by wychwycić tylko te osoby, które rzeczywiście wykazują zaburzenia otępienne. Mini-Cog (krótki przesiewowy test funkcji poznawczych) zaproponowano jako możliwe narzędzie do badania przesiewowego w kierunku demencji w podstawowej opiece zdrowotnej, gdyż zgłaszano jego trafność i względnie łatwy sposób przeprowadzenia w takich warunkach. Mini-Cog zawiera zadania pamięciowe obejmujące zapamiętywanie i późniejsze przypominanie trzech wyrazów oraz test rysowania zegara.

Charakterystyka badań

Przeszukaliśmy elektroniczne bazy danych w poszukiwaniu badań oceniających Mini-Cog, aktualnych do stycznia 2017 roku. Celem przeglądu była ocena przydatności Mini-Cog do rozpoznania demencji różnego typu w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej, w porównaniu z kompleksowym badaniem przeprowadzanym przez specjalistów zajmujących się zaburzeniami otępiennymi. Do przeglądu włączono badania, w których badano osoby o różnym stopniu zaawansowania demencji, bez względu na to czy były one wcześniej oceniane przy pomocy innego testu niż Mini-Cog. Łącznie odnaleziono 4 badania przeprowadzone w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej, w których porównywano trafność diagnostyczną Mini-Cog ze szczegółowym badaniem przeprowadzanym przez specjalistów.

Jakość danych naukowych

Spośród 4 badań włączonych do przeglądu, we wszystkich poza jednym występowały ograniczenia dotyczące metodologii oceny Mini-Cog, co mogło prowadzić do przeszacowania stopnia trafności testu w tych badaniach. Szczególnie problematyczną kwestią w odniesieniu do jakości badań był sposób doboru uczestników, co w efekcie mogło wpłynąć na przeszacowanie trafności testu Mini-Cog we włączonych do przeglądu badaniach.

Kluczowe wyniki

Wyniki badania o najwyższej jakości (Holsinger 2012) wykazały, że czułość testu Mini Cog wynosi 76%, co oznacza, że w przypadku 24% osób z demencją test ten nie wykryje schorzenia (wyniki fałszywie ujemne). W tym samym badaniu swoistość testu Mini-Cog wyniosła 73%, czyli 27% osób, które nie wykazywały zaburzeń otępiennych, mogło zostać niewłaściwie zdiagnozowanych jako cierpiące na demencję (wyniki fałszywie dodatnie). Stwierdzamy, że obecnie nie ma wystarczających dowodów, które dawałyby podstawę do rutynowego zastosowania testu Mini-Cog jako narzędzia do przesiewowego badania demencji w podstawowej opiece zdrowotnej. Potrzebne są dalsze badania w tym zakresie, by stwierdzić użyteczność Mini-Cog w podstawowej opiece zdrowotnej.