Wprowadzenie

Dorośli spędzają większość czasu poza swoim miejscem pracy w pozycji siedzącej, np. podczas oglądania telewizji, korzystania z komputera czy podróżowania do i z pracy samochodem. Długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej wiąże się z większym ryzykiem wielu chorób i przedwczesną śmiercią. Nie wiemy jeszcze, czy działania mające na celu ograniczenie siedzącego trybu życia poza miejscem pracy są skuteczne. Przegląd ten powie nam, czy istnieją dane wskazujące na to, że podjęte działania zmniejszają częstość zachowań prowadzących do siedzącego trybu życia.

Główne wyniki

Szukaliśmy badań opublikowanych do 14 kwietnia 2020 roku. Odnaleźliśmy 13 kluczowych badań w tym zakresie, obejmujących łącznie 1770 uczestników. Wszystkie przeprowadzono w krajach wysoko rozwiniętych, na uniwersytetach, w domu/społeczności. Przeprowadzono je online i w ośrodkach podstawowej opieki zdrowotnej. Badani mieli średnio od 20 do 41 lat. Kobiety stanowiły większość uczestników badań. Wszystkie działania były ukierunkowane na jednostkę: żadne nie miało charakteru środowiskowego, ani nie było prowadzone w ramach szerokiej polityki zdrowotnej. Składowymi interwencji były: używanie osobistych urządzeń monitorujących, działania informacyjne oraz edukacyjne, poradnictwo i zachęty do ograniczenia siedzącego trybu życia.

Przeanalizowaliśmy następujące główne punkty końcowe: czas spędzony na siedzeniu i oglądaniu telewizji raportowany przez osobę badaną oraz czas spędzony na siedzeniu wg urządzenia mierzącego czas siedzenia, przerwy w siedzeniu. Jakość danych naukowych była umiarkowana do bardzo niskiej, głównie z powodu obaw dotyczących ryzyka błędu systematycznego, niespójnych i nieprecyzyjnych wyników. Umiarkowana jakość danych oznacza, że dalsze badania mogą mieć istotny wpływ na naszą pewność co do wyników przeprowadzonych badań i obecne szacunki mogą ulec zmianie. Bardzo niska jakość danych oznacza, że wszelkie wyniki badań są bardzo niepewne. Nie ma wystarczających dowodów na poparcie wniosków, czy podjęte działania są skuteczne w ograniczaniu siedzącego trybu życia. Badania nie dostarczyły danych dotyczących wpływu mierzenia całkowitego czasu siedzenia za pomocą urządzeń monitorujących, ani na podstawie raportów dostarczonych przez osoby biorące udział w badaniu.

Przeanalizowaliśmy następujące dodatkowe punkty końcowe: skład ciała, markery insulinooporności oraz mierzoną przez urządzenie umiarkowaną do energicznej aktywność fizyczną (MVPA), lekką aktywność fizyczną (PA) raportowaną przez uczestników badań oraz liczbę kroków. Pewność co do wiarygodności danych naukowych była umiarkowana w przypadku wskaźnika masy ciała i stężenia glukozy, dlatego działania interwencyjne poza miejscem pracy prawdopodobnie mają niewielki lub żaden wpływ na te wyniki. Działania mogą mieć niewielki lub żaden wpływ na MVPA w krótkim okresie czasu, a także na liczbę kroków i obwód talii (dane naukowe o niskiej wiarygodności). Nie mamy pewności, czy działania interwencyjne wpływają na poprawę MVPA w średnim okresie czasu i na lekką aktywność fizyczną (dane naukowe o bardzo niskiej wiarygodności). Przeprowadzone badania nie zawierały danych dotyczących działań niepożądanych.

Wnioski

Działania poza miejscem pracy, mające na celu ograniczenie siedzącego trybu życia, mają prawdopodobnie niewielki lub żaden wpływ na długość czasu spędzanego w pozycji siedzącej. Nie mamy pewności, czy stosowanie interwencji poza miejscem pracy ogranicza czas spędzany w pozycji siedzącej. Działania interwencyjne mogą powodować niewielkie lub żadne różnice w zakresie deklarowanego przez badanych czasu spędzonego na oglądaniu telewizji. Potrzebne są dalsze badania w celu oceny skuteczności działań interwencyjnych, a badania te powinny obejmować uczestników z różnych grup wiekowych, społeczno-ekonomicznych i etnicznych.