Ten przegląd badań podsumowuje efekty ćwiczeń aerobowych (tlenowych; przyp. tłum.) u osób dorosłych z fibromialgią.

Czym są ćwiczenia aerobowe?

Ćwiczenia aerobowe, takie jak: chodzenie czy pływanie, powodują przyspieszenie oddechu i szybsze bicie serca niż w spoczynku. Zalety wykonywania ćwiczeń aerobowych obejmują wzmocnienie pracy serca i poprawę krążenia, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi oraz wsparcie w kontrolowaniu wagi i stężenia cukru we krwi.

Jakie problemy powoduje fibromialgia?

Osoby z fibromialgią cierpią na przewlekły ból ciała i znaczne osłabienie (uczucie zmęczenia i wyczerpania), uogólnioną sztywność, depresję oraz problemy ze snem.

Charakterystyka badań

Do czerwca 2016 znaleźliśmy 13 badań, do których włączono łącznie 839 osób. W większości badań (61,5%) uczestniczyły tylko kobiety. Średni wiek uczestników wynosił 41 lat (od 32 do 56 lat). Zgodnie z kryteriami włączenia/wykluczenia większość uczestników nie wykonywała żadnych ćwiczeń fizycznych przed rozpoczęciem badania.

Grupę wykonującą ćwiczenia aerobowe porównywano z grupą kontrolną (lista oczekujących, leczenie zwykłe, standardowa codzienna aktywność) przez 6 do 24 tygodni. Sesje treningowe odbywały się średnio od dwóch do trzech razy w tygodniu i trwały po 35 minut. Na ćwiczenia składało się chodzenie (spacery), jazda na rowerze, bieganie oraz wykonywanie ćwiczeń aerobowych o małej intensywności i ćwiczeń w wodzie. Uczestnicy zaczynali od lekkiego treningu, którego intensywność zwiększała się w czasie badania. Wszystkie programy treningu były nadzorowane.

Główne wyniki na końcu leczenia

Wyniki porównania grupy wykonującej ćwiczenia aerobowe i grupy kontrolnej niewykonującej ćwiczeń zostały uszeregowane według ich wagi i przedstawione w całości tutaj. Dane umiarkowanej jakości wykazały, że ćwiczenia aerobowe poprawiły jakość życia związaną ze stanem zdrowia. Dane niskiej jakości wykazały poprawę sprawności fizycznej oraz zmniejszenie bólu, uczucia zmęczenia i sztywności w porównaniu z grupą kontrolną. Liczba osób, które wycofały się z badania była podobna w grupie eksperymentalnej i grupie kontrolnej. Odnotowano niewielkie zdarzenia niepożądane, ale raportowanie tych danych było niespójne między badaniami.

W czterech badaniach sprawdzano długoterminowe skutki występujące od 24. do 208. tygodnia po zakończeniu leczenia w grupie eksperymentalnej. Wykazano korzystny wpływ na ból i sprawność fizyczną, a nie odnotowano innych skutków.

Najlepsze oszacowanie skutków u chorych na fibromialgię podczas wykonywania ćwiczeń aerobowych w porównaniu z interwencjami kontrolnymi

Każdy z poniższych skutków zdrowotnych oceniono w skali od 0 do 100, z czego niższy wynik oznacza lepszy rezultat.

Jakość życia związana ze stanem zdrowia po upływie 12 do 24 tygodni: osoby, które ćwiczyły czuły się o 7% lepiej (lub o 7 punktów mniej, zakres od 3 do 13) i oceniły jakość swojego życia na 48 punktów w porównaniu z 56 punktami w grupie kontrolnej.

Ból po upływie 6 do 24 tygodni: osoby, które ćwiczyły czuły się o 11% lepiej (lub o 11 punktów mniej, zakres od 4 do 18) i oceniły swój ból na 56 punktów w porównaniu z 65 punktami w grupie kontrolnej.

Uczucie zmęczenia po upływie 14 do 24 tygodni: osoby, które ćwiczyły czuły się o 6% lepiej (o 6 punktów mniej, zakres od 12 [lepiej] do 0.3 [gorzej]) i oceniły uczucie zmęczenia na 63 punkty w porównaniu z 68 punktami w grupie kontrolnej.

Sztywność po upływie 16 tygodni: osoby, które ćwiczyły czuły się o 8% lepiej (o 8 punktów mniej, zakres od 1 do 15) i oceniły sztywność na 61 punktów w porównaniu z 69 punktami w grupie kontrolnej.

Sprawność fizyczna po upływie 8 do 24 tygodni: osoby, które ćwiczyły czuły się o 10% lepiej (o 10 punktów mniej, zakres od 15 do 5) i oceniły swoją sprawność na 37 punktów w porównaniu z 46 punktami w grupie kontrolnej.

Inne wyniki:

Rezygnacja z leczenia

Z różnych powodów z grupy uprawiającej ćwiczenia aerobowe wycofało się 20 ze 100 osób w porównaniu z 17 ze 100 osób w grupie kontrolnej (średnio o 3% więcej, zakres od 3% mniej do 12% więcej).

Zdarzenia niepożądane

Nie mamy dokładnych informacji o niepożądanych zdarzeniach związanych z ćwiczeniami aerobowymi. W raportach z niektórych badań opisano nasilenie bólu lub uczucia zmęczenia. U 1 na 496 uczestników odnotowano przeciążeniowe złamanie kości śródstopia. Mogło się to wydarzyć przypadkowo.

Jakość danych

Dane wskazują, że ćwiczenia aerobowe poprawiają jakość życia związaną ze stanem zdrowia. Mają też dobry wpływ na sprawność fizyczną oraz zmniejszenie nasilenia bólu i sztywności. Ćwiczenia prawdopodobnie prowadzą do rezygnacji z udziału w badaniach w podobnym stopniu jak interwencje w grupie kontrolnej. Ćwiczenia aerobowe wydają się nie wpływać na uczucia przewlekłego zmęczenia. Jakość danych naukowych uznano za niską lub umiarkowaną ze względu na małą liczbę osób biorących udział w badaniach, niektóre kwestie związane z metodologią badań oraz na małą precyzję wyników.