Kluczowe informacje

• Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) i choroba Leśniowskiego i Crohna (ChLC) to dwie formy nieswoistego zapalenia jelit (NZJ). NZJ jest chorobą autoimmunologiczną atakującą jelita, ponieważ układ odpornościowy organizmu omyłkowo atakuje zdrowe komórki, tkanki i narządy.

• Przeszczep kału może zwiększyć odsetek osób z aktywnym WZJG, które osiągają kontrolę choroby, definiowaną jako remisja kliniczna (kontrola choroby definiowana na podstawie objawów klinicznych) i remisja endoskopowa (kontrola choroby definiowana na podstawie wyników badań endoskopowych), i może mieć niewielki lub żaden wpływ na wskaźniki jakichkolwiek działań niepożądanych (niepożądanych zdarzeń, które powodują szkody dla danej osoby).

• Dane naukowe były bardzo niepewne co do ryzyka ciężkich działań niepożądanych i dla poprawy jakości życia, gdy przeszczep kału stosowano w celu kontroli aktywnego WZJG.

• Dane naukowe były również bardzo niepewne co do stosowania przeszczepu kału w celu indukcji remisji u chorych z aktywną ChLC i utrzymania remisji u chorych na WZJG lub ChLC.

• Przeszczepienie kału jest rozwijającą się terapią i potrzebne są dalsze badania w celu oceny jej korzyści i ryzyka zarówno u dorosłych, jak i u dzieci z aktywnym WZJG lub ChLC, a także jej potencjalnego zastosowania w celu długoterminowej kontroli WZJG i ChLC.

Czym jest nieswoiste zapalenie jelit?

WZJG i ChLC to dwie formy nieswoistego zapalenia jelit (NZJ), które mogą powodować utratę masy ciała, ból brzucha i utratę krwi z powodu stanu zapalnego (bólu i obrzęku) w przewodzie pokarmowym, dotykając około 6,8 miliona ludzi na całym świecie. Dokładne powody, dla których u ludzi rozwija się NZJ, nie zostały jeszcze ustalone, ale uważa się, że obejmują one złożoną interakcję między układem odpornościowym, wyściółką przewodu pokarmowego, środowiskiem i mikrobiomem jelitowym, prowadzącą do nieprawidłowej odpowiedzi zapalnej u osób podatnych genetycznie. Dane naukowe sugerują, że niezdrowy skład mikrobioty jelitowej wiąże się z rozwojem NZJ, a jego korekta może pomóc w kontrolowaniu stanu zapalnego obserwowanego w NZJ. Przeszczepianie kału od zdrowego dawcy pacjentowi, zwane przeszczepieniem mikrobioty jelitowej (FMT), może przywrócić zdrową równowagę mikrobioty jelitowej i kontrolować stan zapalny związany z NZJ zarówno w aktywnej chorobie (zwanej indukcją remisji), jak i w okresie długoterminowym (zwanym utrzymaniem remisji).

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy ocenić korzyści i ryzyko związane z FMT w leczeniu NZJ (WZJG i CHLC).

Co zrobiliśmy?

Przeszukaliśmy wiele baz danych w poszukiwaniu badań z randomizacją (RCT), projektu badania uważanego za najlepszy do oceny interwencji klinicznych, w których porównywano FMT z terapiami kontrolnymi NZJ. W miarę możliwości połączyliśmy dane z wielu badań i oceniliśmy nasze zaufanie do danych naukowych na podstawie takich czynników, jak metody badań, świadomość uczestników na temat otrzymywanego leczenia i wielkość próby.

Czego się dowiedzieliśmy?

W 10 badaniach (9 u dorosłych i 1 u dzieci) wykazano, że FMT może zwiększać wskaźniki indukcji remisji klinicznej i remisji endoskopowej oraz może powodować niewielką lub żadną różnicę we wskaźnikach jakichkolwiek działań niepożądanych u chorych z aktywnym WZJG. Dane dotyczące ryzyka ciężkich działań niepożądanych i poprawy jakości życia były bardzo niepewne i nie można było wyciągnąć żadnych wniosków dotyczących tych wyników.

W 2 badaniach przedstawiono dane dotyczące stosowania FMT w celu utrzymania remisji u dorosłych z kontrolowanym WZJG. Ogólnie rzecz biorąc, dane naukowe były bardzo niepewne co do stosowania FMT w celu utrzymania remisji klinicznej lub endoskopowej w kontrolowanym WZJG, a także związanego z tym ryzyka działań niepożądanych i poprawy jakości życia.

Żadne z włączonych badań nie zawierało danych dotyczących stosowania FMT do kontroli aktywnej ChLC.

W 1 badaniu przedstawiono dane dotyczące stosowania FMT w celu utrzymania remisji u dorosłych z kontrolowaną ChLC, a dane naukowe były bardzo niepewne co do korzyści i ryzyka związanego z FMT stosowanym w celu utrzymania remisji klinicznej w kontrolowanej ChLC.

Badania różniły się metodami, dawkami i częstotliwością podawania FMT, a także rodzajami dawców i wyjściowym nasileniem choroby. Metody podawania FMT obejmowały kapsułkę doustną, rurkę nosowo-dwunastniczą (rurkę, która przechodzi z nosa do jelita cienkiego przez żołądek), lewatywę doodbytniczą, kolonoskopię (rurkę wprowadzaną do okrężnicy przez odbyt) oraz kombinacje tych metod.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nasze zaufanie do danych naukowych było ograniczone ze względu na małą liczbę uczestników, obawy dotyczące sposobu prowadzenia badań oraz różnice w efektach między badaniami w niektórych analizach. Konieczne są dodatkowe badania w celu określenia korzyści i ryzyka związanego z FMT u dorosłych i dzieci z NZJ.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację przeglądu opublikowanego przez nas w 2018 roku. Niniejsze dane naukowe są aktualne do 22 grudnia 2022 roku.