Pytanie badawcze

Jakie są efekty interwencji skierowanych do dorosłych chorych na cukrzycę typu 2, którzy poszczą podczas ramadanu?

Wprowadzenie

Post podczas ramadanu jest jednym z filarów podstawowych wierzeń i praktyk islamu. W tym okresie wszyscy zdrowi dorośli muzułmanie poszczą od świtu do zmierzchu (zachodu słońca) i spożywają posiłki po zachodzie słońca lub iftar. Chorzy lub cierpiący na schorzenia, takie jak cukrzyca typu 2, są zwolnieni z postu. Jednak wielu chorych na cukrzycę typu 2 decyduje się pościć podczas ramadanu, co może mieć duży wpływ na leczenie cukrzycy w populacji muzułmańskiej. Ze względu na metaboliczny charakter choroby, chorzy na cukrzycę są szczególnie narażeni na powikłania wynikające ze znacznych zmian w przyjmowaniu pokarmów i płynów, w tym na ryzyko wystąpienia hipoglikemii.

Chcieliśmy poznać efekty interwencji stosowanych w celu wsparcia postu u dorosłych chorych na cukrzycę typu 2 podczas ramadanu. Byliśmy szczególnie zainteresowani wpływem na hipoglikemię (zarówno łagodną, jak i ciężką), na jakość życia i zdarzenia niepożądane. Uwzględniliśmy badania obejmujące dorosłych chorych na cukrzycę typu 2, a data wyszukiwania to 29 czerwca 2022 r.

Charakterystyka badania

Odnaleźliśmy 17 badań, które obejmowały 5359 uczestników. Badania te były prowadzone przez ≥4 tygodnie podczas ramadanu, a uczestnicy byli obserwowani przez ≥4 tygodnie. We włączonych badaniach porównano stosowanie pochodnych sulfonylomocznika ze stosowaniem: inhibitorów peptydazy dipeptydylowej-4 (4 badania), meglitynidów (2 badania), inhibitorów kotransportera sodowo-glukozowego-2 (1 badanie) i analogów glukagonopodobnego peptydu-1 (3 badania) podczas ramadanu. W 2 badaniach porównano analogi insuliny z insuliną dwufazową. W innych badaniach porównano standardową opiekę z opieką telemedyczną (2 badania), edukacją pacjentów skoncentrowaną na ramadanie (2 badania) i zmniejszeniem dawki leków podczas ramadanu (1 badanie).

Główne wyniki

Dane były skąpe dla wszystkich porównań. Dostępne dane nie wykazały żadnych wyraźnych korzyści ani szkód związanych z interwencjami farmakologicznymi lub behawioralnymi mającymi na celu wsparcie chorych na cukrzycę typu 2, którzy chcą pościć podczas ramadanu. Dane naukowe sugerują jednak, że stosowanie leków przeciwcukrzycowych innych niż sulfonylomocznik może zmniejszać ryzyko wystąpienia hipoglikemii. Podobnie interwencje behawioralne, takie jak telemedycyna (zdalne udzielanie porad dotyczących leczenia) lub zmniejszenie dawki leków przeciwcukrzycowych podczas ramadanu mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia hipoglikemii. W badaniach dotyczących poważnych epizodów hipoglikemii zdarzenia występowały rzadko, z podobnie małą liczbą we wszystkich porównaniach. Informacje na temat jakości życia związanej ze zdrowiem i zgonu z jakiejkolwiek przyczyny były skąpe, ale nie sugerowały widocznych różnic między wszystkimi interwencjami. Co więcej, nieliczne dostępne dane nie wskazywały na wyraźne różnice między interwencjami farmakologicznymi i behawioralnymi w zakresie ryzyka wystąpienia działań niepożądanych innych niż hipoglikemia, ciśnienie tętnicze, masa ciała, stężenie lipidów lub hemoglobiny glikowanej.

Wiarygodność danych naukowych

W przypadku wszystkich badań w tym przeglądzie istnieją obawy dotyczące jakości metodologicznej i wynikającej z niej pewności/zaufania co do danych naukowych. Liczba uczestników wszystkich interwencji była niewielka. W przypadku zgłoszonych wyników mamy bardzo małe zaufanie do pewności/zaufania dostępnych danych naukowych. Dalsze badania mogą zdecydowanie wpłynąć na wyniki tej analizy.