Wprowadzenie

Blizna to ślad pozostawiony na skórze po zagojeniu się rany lub urazu, na przykład po operacji lub oparzeniu. Większość blizn z czasem blednie i staje się jaśniejsza, ale niektóre blizny mogą stać się czerwone i uniesione (nazywamy je wtedy bliznami przerostowymi). Spłaszczenie i zanik blizn przerostowych może zająć kilka lat.

Blizny mogą być swędzące, bolesne lub nieestetyczne, a także mogą ograniczać ruch. Blizny mogą wpływać na zdrowie fizyczne i emocjonalne, a także na samopoczucie danej osoby.

Leczenie ma na celu poprawę wyglądu blizny i zmniejszenie jej widoczności. Obejmuje ono: noszenie odzieży ściśle przylegającej do skóry (odzież uciskowa); zabiegi stosowane na bliznę; laseroterapię i plastry silikonowe.

Plastry silikonowe to miękkie opatrunki na rany zawierające elastyczną formę silikonu. Mają miękką, gumowatą konsystencję i przylegają do skóry. Powszechnie stosuje się je na gojącej się skórze w celu zmiękczenia i spłaszczenia blizny przerostowej.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

W tym przeglądzie Cochrane chcieliśmy dowiedzieć się, jak dobrze plastry silikonowe działają w leczeniu blizn przerostowych.

Metody

Szukaliśmy badań, w których oceniano zastosowanie plastra silikonowego w leczeniu blizn przerostowych. Skupialiśmy się wyłącznie na badaniach z randomizacją (RCT), w których leczenie dobierane jest losowo dla każdego z uczestników. Badania tego typu dostarczają najbardziej wiarygodnych danych naukowych dotyczących efektów leczenia.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 13 badań z udziałem 468 osób (425 z nich ukończyło badanie) z bliznami przerostowymi spowodowanymi zabiegami chirurgicznymi, urazami lub oparzeniami. W badaniach porównano efekty stosowania plastrów silikonowych z: niestosowaniem leczenia takimi plastrami; noszeniem odzieży uciskowej; stosowaniem żelu silikonowego lub wyciągu z cebuli; opatrunkami poliuretanowymi; zastrzykami sterydowymi; laseroterapią; intensywnym światłem pulsacyjnym lub Gecko Nanoplast (opatrunkiem z żelem silikonowym).

Wszystkie badania przeprowadzono w szpitalach w Europie (6 badań), Chinach (2), USA (1), Kanadzie (1), Iranie (1), Turcji (1) i Indiach (1). Trwały one od 3 do 12 miesięcy.

W 4 badaniach raportowano oceny blizn dokonane przez pracowników służby zdrowia w sposób, który był przydatny w tym przeglądzie. W badaniach nie odnotowano przydatnych wyników dotyczących własnej oceny blizny po leczeniu.

W żadnym z przeprowadzonych badań nie odnotowano przydatnych wyników dotyczących samopoczucia pacjentów (jakości ich życia). Ponadto nie zaobserwowano, czy uczestnicy pozostali przy leczeniu (przestrzegali zasad terapii), czy ich leczenie miało jakiekolwiek niepożądane skutki, ani tego, czy leczenie było dla nich opłacalne (korzyści z leczenia przewyższały ewentualne dodatkowe koszty).

Badania nie dostarczyły wystarczających informacji, aby porównać plastry silikonowe z zastrzykami sterydowymi, laseroterapią lub światłem pulsacyjnym.

Jakie są główne wyniki przeglądu?

Plastry silikonowe mogą nieznacznie poprawić wygląd blizn przerostowych, w porównaniu z ekstraktem z cebuli.  Nie mamy pewności, czy plastry silikonowe poprawiają wygląd blizny lepiej niż niestosowanie leczenia takimi plastrami, stosowanie żelu silikonowego lub opatrunku poliuretanowego. 

Stosowanie plastrów silikonowych może zmniejszać natężenie bólu w porównaniu z noszeniem odzieży uciskowej. Plastry silikonowe mogą również powodować nieznaczne zmniejszenie natężenia bólu w porównaniu z niestosowaniem leczenia takimi plastrami. Nie mamy pewności, czy plastry silikonowe zmniejszają natężenie bólu w porównaniu z samoprzylepnymi plastrami z glikolem propylenowym i hydroksyetylocelulozą.  Dane naukowe są również bardzo niepewne co do wpływu plastrów silikonowych na natężenie bólu w porównaniu z opatrunkiem Gecko Nanoplast.

Wiarygodność danych naukowych

Nasza pewność/zaufanie do danych naukowych była niska lub bardzo niska. Nie mamy pewności co do danych naukowych, ponieważ pochodzą one z bardzo niewielu badań, w których uczestniczyła niewielka liczba osób. Wyniki natomiast zostały opisane nieprecyzyjnie, więc nie jesteśmy pewni, na ile są wiarygodne. Niniejsze wnioski mogą ulec zmianie, jeśli będą dostępne wyniki kolejnych badań.

Wnioski

Nie mamy pewności, czy plastry silikonowe działają lepiej niż większość innych metod leczenia blizn przerostowych. Stosowanie plastrów silikonowych może nieznacznie poprawić wygląd blizn w porównaniu z zastosowaniem wyciągu z cebuli i może zmniejszyć natężenie bólu w porównaniu z niestosowaniem takiego leczenia lub noszeniem odzieży uciskowej.

Data wyszukiwania

Przegląd ten obejmuje dane opublikowane do 21 kwietnia 2021 r.