Czy nawilżanie skóry dziecka zapobiega egzemie lub alergiom pokarmowym?

Najważniejsze informacje

Zabiegi pielęgnacyjne skóry u dzieci, takie jak stosowanie kremów nawilżających na skórę w 1. roku życia, prawdopodobnie nie powstrzymują rozwoju egzemy; mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia alergii pokarmowej oraz prawdopodobnie zwiększają ryzyko zakażenia skóry. Przegląd ten dotyczył wyłącznie zapobiegania egzemie i alergii pokarmowej. Zabiegi pielęgnacyjne skóry są nadal ważne w leczeniu egzemy.

Czym są alergie?

Odpowiedź immunologiczna jest sposobem, w jaki ciało rozpoznaje i broni się przed substancjami, które wydają się szkodliwe. Alergia jest reakcją układu odpornościowego organizmu na określony produkt spożywczy lub substancję (alergen), które są zazwyczaj nieszkodliwe. Różne alergie oddziałują na różne części ciała i ich skutki mogą być łagodne lub poważne.

Alergie pokarmowe i egzema

Egzema jest powszechną chorobą skórną, która powoduje, że skóra staje się sucha, swędząca i popękana. Egzema występuje powszechnie wśród dzieci i często rozwija się przed ich pierwszymi urodzinami i może być długotrwała.

Alergie pokarmowe mogą powodować swędzenie w jamie ustnej, grudkowatą, czerwoną wysypkę, obrzęk twarzy, objawy żołądkowe lub trudności w oddychaniu. Zwykle występują w ciągu 2 godzin po spożyciu pokarmu.

Osoby z alergiami pokarmowymi często cierpią na inne choroby alergiczne, takie jak astma, katar sienny czy egzema.

Dlaczego stworzyliśmy ten przegląd Cochrane

Niniejszy przegląd powstał, aby dowiedzieć się, jak pielęgnacja skóry wpływa na ryzyko wystąpienia u dziecka egzemy lub alergii pokarmowych. Wzięto pod uwagę zabiegi pielęgnacyjne skóry, takie jak:

• nakładanie kremów nawilżających na skórę dziecka;

• kąpanie dzieci w wodzie zawierającej środki lub olejki nawilżające;

• doradzanie rodzicom, aby używali mniej mydła lub rzadziej kąpali swoje dziecko;

• używanie zmiękczaczy wody.

Chcieliśmy również wiedzieć, czy te zabiegi pielęgnacyjne powodują jakiekolwiek niepożądane efekty.

Co zrobiliśmy?

Przeszukano badania dotyczące różnych rodzajów pielęgnacji skóry u zdrowych dzieci (w wieku do 1 roku), które nie miały wcześniej alergii pokarmowych, egzemy lub innej choroby skóry.

Okres wyszukiwania danych: w przeglądzie uwzględniono dane opublikowane do lipca 2021 roku.

W tym przeglądzie skupiono się na badaniach, w których przedstawiono:

• u jak wielu dzieci w wieku od 1 roku do 3 lat rozwinęła się egzema lub alergia pokarmowa;

• jak poważna była egzema (co zostało ocenione przez badaczy i rodziców);

• jak długo trwało, zanim pojawiła się egzema;

• doniesienia rodziców o natychmiastowych (czyli takich, które wystąpiły w ciągu 2h) reakcjach na alergeny pokarmowe;

• u ilu dzieci rozwinęła się nadwrażliwość na dany alergen pokarmowy;

• jakiekolwiek niepożądane efekty.

Oceniliśmy mocne i słabe strony każdego badania, aby określić, jak wiarygodne mogą być wyniki, a następnie połączyliśmy wyniki odpowiednich badań i przyjrzeliśmy się ogólnym efektom.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 33 badania z udziałem 25 827 niemowląt, w których oceniano dowolny rodzaj interwencji na skórze. Badania te przeprowadzono w Europie, Australii, Japonii i w Stanach Zjednoczonych, najczęściej w szpitalach dziecięcych. Pielęgnację skóry porównano z niestosowaniem pielęgnacji skóry lub ze standardową pielęgnacją skóry niemowląt w danym kraju. Czas leczenia oraz okres obserwacji wynosiły od 24 h do 3 lat. Wiele badań (13) dotyczyło stosowania kremów nawilżających; w innych oceniano głównie stosowanie produktów do kąpieli i oczyszczania, oraz częstotliwość ich stosowania.

Spośród 33 włączonych badań, tylko 11 badań miało porównywalne wyniki dotyczące egzemy, alergii pokarmowej lub działań niepożądanych i zostały one połączone w analizie. We wszystkich tych badaniach uczestniczyły dzieci przed ukończeniem 1. miesiąca życia, a 8 z tych badań obejmowało dzieci uważane za obciążone dużym ryzykiem rozwoju egzemy.

Jakie są główne wyniki przeglądu?

W porównaniu z niestosowaniem pielęgnacji skóry lub ze standardową pielęgnacją, stosowanie kremów nawilżających:

• prawdopodobnie nie wpływa na ryzyko wystąpienia egzemy w wieku od 1 roku do 3 lat (dane z 7 badań obejmujących 3075 dzieci), ani na czas rozwoju egzemy (9 badań, 3349 dzieci);

• może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia alergii pokarmowej, zgodnie z oceną badacza (1 badanie; 976 niemowląt) w wieku od 1 roku do 3 lat;

• zgodnie z doniesieniami rodziców może nieznacznie zwiększyć liczbę natychmiastowych reakcji na powszechnie występujące alergeny pokarmowe wśród dzieci w wieku 2 lat (1 badanie, 1171 dzieci);

• prawdopodobnie powoduje więcej zakażeń skóry (6 badań, 2728 dzieci);

• może nasilać działania niepożądane, takie jak uczucie pieczenia lub reakcje alergiczne na środki nawilżające (4 badania, 343 dzieci);

• może zwiększyć prawdopodobieństwo poślizgnięcia się dziecka (4 badania, 2538 dzieci);

• może nie wpływać na prawdopodobieństwo rozwoju wrażliwości na alergeny pokarmowe (3 badania; 1797 niemowląt) w wieku od 1 roku do 3 lat.

Nasza pewność co do otrzymanych wyników

Jesteśmy umiarkowanie pewni naszych wyników dotyczących rozwoju egzemy i czasu potrzebnego do jej wystąpienia. Jesteśmy mniej pewni naszych wyników dotyczących alergii pokarmowych lub wrażliwości pokarmowych, które są oparte na niewielkiej liczbie badań z bardzo zróżnicowanymi wynikami. Wyniki te mogą ulec zmianie, gdy dostępnych będzie więcej danych. Nasze zaufanie do wyników badań dotyczących zakażeń skóry jest umiarkowane, ale niskie w przypadku uczucia pieczenia lub reakcji alergicznych i poślizgnięcia się.