Skróty

• RCC (ang. renal cell carcinoma) – rak nerkowokomórkowy

• AVE (ang. avelumab) – awelumab

• AXI (ang. axitinib) – aksytynib

• CAB (ang. cabozantinib) – kabozantynib

• IPI (ang. ipilimumab) – ipilimumab

• LEN (ang. lenvatinib) – lenwatynib

• NIV (ang. nivolumab) – niwolumab

• PAZ (ang. pazopanib) – pazopanib

• PEM (ang. pembrolizumab) – pembrolizumab

• SUN (ang. sunitinib) – sunitynib

Najważniejsze informacje

• Przy podejmowaniu decyzji dotyczących leczenia ważne jest, aby zastanowić się, czy leki wydłużają życie oraz czy zmniejszają lub zwiększają ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

• Wyniki niniejszego przeglądu odnoszą się głównie do podtypu jasnokomórkowego zaawansowanego raka nerkowokomórkowego (RCC).

Czym jest zaawansowany RCC i jak się go leczy?

RCC to rodzaj raka nerki. Występuje częściej u osób starszych i u mężczyzn niż u kobiet. Dzieje się tak, ponieważ wiek (≥60 lat) i płeć męska zwiększają ryzyko zachorowania. Inne czynniki ryzyka obejmują masę ciała (zwiększoną – przyp tłum.), palenie tytoniu, kamicę nerkową w wywiadzie osobniczym i podwyższone ciśnienie tętnicze. Ponad połowa chorych na RCC dowiaduje się o swojej chorobie podczas rutynowych badań lekarskich, ponieważ u wielu z nich nie występują objawy we wczesnych stadiach choroby. Pojawiające się objawy mogą wpływać na jakość życia i zdolność do wykonywania codziennych czynności. Przed 2005 r. leki stosowane w terapii zaawansowanego RCC były nieliczne, a leczenie powodowało wiele skutków ubocznych. Obecnie dostępne są nowe rodzaje leków: immunoterapia (wykorzystująca własny układ odpornościowy do znajdowania i niszczenia komórek nowotworowych) oraz terapia celowana (ingerująca w cząsteczki odpowiedzialne za wzrost, podział i rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych). W terapii stosuje się kombinacje tych leków. Dzięki zastosowaniu tych leków chorzy mogą żyć dłużej, z dobrą jakością życia i mniejszą liczbą lub łagodniejszymi skutkami ubocznymi. Leki te są oceniane w badaniach klinicznych z udziałem chorych na RCC.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy wykorzystać najbardziej aktualne informacje z badań klinicznych, aby ocenić korzyści i szkody wynikające z różnych metod leczenia u chorych na zaawansowanego RCC. Chcieliśmy również dowiedzieć się, czy leki działają lepiej u pewnych grup osób niż u pozostałych.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których oceniano różne leki stosowane w immunoterapii lub w terapii celowanej. Przeanalizowaliśmy te, do których włączono dorosłych (≥18 lat) z zaawansowanym RCC, którzy otrzymali je jako pierwszą metodę leczenia. Porównaliśmy wymienione wyżej leki z lekiem SUN, który jest szeroko stosowanym lekiem celowanym i powszechnie stosowanym lekiem porównawczym w badaniach innych leków. Zastosowaliśmy standardowy proces oceny jakości danych naukowych i naszej pewności do uzyskanych dowodów. Naszą pewność/zaufanie do wyników oceniliśmy na podstawie takich czynników, jak metody badań, liczba biorących w nich udział uczestników oraz precyzja wyników badań.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 36 badań z udziałem 4116 kobiet i 11 061 mężczyzn w wieku około 60 lat z zaawansowanym RCC. Większość osób miała przerzuty w ≥2 miejscach. Znaleźliśmy 22 leki oraz 17 kombinacji leków, które poddano ocenie w badaniach. Przeprowadziliśmy również analizy dla różnych grup ryzyka zaawansowanego RCC. Przedstawiamy i omawiamy uzyskane wyniki dla różnych grup ryzyka, leków i ich kombinacji w głównym tekście tego przeglądu. Poniżej przedstawiamy wyniki dla naszych głównych punktów końcowych, gdy wszystkie grupy ryzyka analizowano łącznie. Skupiamy się na wybranych lekach (i ich kombinacjach) (PEM+AXI, AVE+AXI, NIV+CAB, LEN+PEM, NIV+IPI, CAB w monoterapii, PAZ w monoterapii), których stosowanie zaleca się obecnie w międzynarodowych wytycznych dotyczących leczenia zaawansowanego RCC. Opisujemy ich wpływ na przeżywalność, jakość życia i ryzyko ciężkich działań niepożądanych.

Jak długo przeżywają leczone osoby?

Chorzy leczeni SUN przeżywają średnio 28 miesięcy. Dla porównania, chorzy przeżywają prawdopodobnie średnio 43 miesiące w przypadku leczenia LEN+PEM, prawdopodobnie 41 miesięcy dla NIV+IPI, prawdopodobnie 39 miesięcy dla PEM+AXI i prawdopodobnie 31 miesięcy gdy stosuje się PAZ w monoterapii. Nie mamy pewności, czy chorzy żyją średnio 34 miesiące, gdy są leczeni samym CAB. Nie posiadamy informacji dotyczących połączeń AVE+AXI i NIV+CAB.

Jak leczone osoby oceniają jakość swojego życia?

Osoby otrzymujące wyłącznie PAZ zgłaszały lepszą jakość życia niż chorzy leczeni SUN, ale nie mamy pewności co do tych wyników. Nie posiadamy danych dotyczących PEM+AXI, AVE+AXI, NIV+CAB, LEN+PEM, NIV+IPI lub CAB w monoterapii.

Jakie jest ryzyko wystąpienia ciężkich działań niepożądanych u leczonych osób?

Ryzyko wystąpienia ciężkich działań niepożądanych u osób otrzymujących SUN wynosi średnio 40%. Dla porównania, ryzyko wystąpienia takich działań wynosi prawdopodobnie średnio: 61% u chorych leczonych LEN+PEM, 57% u chorych leczonych NIV+IPI, 52% u chorych leczonych PEM+AXI, a 40% u chorych leczonych PAZ. Nie mamy pewności, czy ryzyko wynosi średnio 37% w przypadku leczenia samym CAB. Nie posiadamy informacji dotyczących połączeń AVE+AXI i NIV+CAB.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Potrzebne są dalsze badania, w których te nowe leki (i ich kombinacje) zostaną porównywane nie tylko z samym SUN, ale także między sobą. Brakuje nam danych umożliwiających porównanie korzyści i szkód związanych z tymi lekami u różnych osób, np. porównanie ich między mężczyznami i kobietami lub między chorymi z różnymi typami histologicznymi RCC (typ jasnokomórkowy, typ brodawkowaty, typ sarkomatoidalny itd.).

Jak aktualne są te dane naukowe?

Ostatnie wyszukiwanie badań przeprowadziliśmy w lutym 2022 r. W niniejszym przeglądzie uwzględniliśmy pozyskane wtedy najnowsze wyniki badań.