Pytanie badawcze
Przeprowadziliśmy przegląd danych naukowych dotyczących skuteczności deksrazoksanu w zapobieganiu lub zmniejszaniu uszkodzeń mięśnia sercowego u dzieci i dorosłych z chorobą nowotworową leczonych chemioterapią z udziałem antracyklin. Analizowaliśmy również możliwy wpływ deksrazoksanu na skuteczność terapii przeciwnowotworowych (tj. przeżycie i wskaźnik odpowiedzi na leczenie), jakość życia i działania niepożądane (tj. niezamierzone lub szkodliwe skutki leczenia) inne niż powikłania kardiologiczne.

Wprowadzenie
Chemioterapia antracyklinami jest skuteczną metodą leczenia różnych typów nowotworów. Istnieje jednak ryzyko powikłań kardiologicznych (kardiotoksyczności) w zależności od dawki skumulowanej, czyli całkowitej wielkości dawki przyjmowanego leku przez cały okres leczenia). Kardiotoksyczność może prowadzić do subklinicznej dysfunkcji mięśnia sercowego (gdy badania wskazują na ograniczoną czynność serca, ale u pacjenta nie występują objawy), która może rozwinąć się do klinicznej postaci niewydolności serca (gdy u pacjenta występują objawy). Deksrazoksan jest związkiem chemicznym, który potencjalnie może zapobiegać lub zmniejszać te powikłania.

Niniejszy przegląd jest trzecią aktualizacją wcześniej opublikowanego przeglądu Cochrane. Pierwotny przegląd obejmował wszystkie znane leki kardioprotekcyjne (leki chroniące serce); został on podzielony na mniejsze części i niniejszy przegląd koncentruje się wyłącznie na deksrazoksanie.

Charakterystyka badań
Zebrane dane naukowe są aktualne do maja 2021 roku.

Znaleźliśmy 13 badań z randomizacją (badań klinicznych w których uczestnicy są przydzielani losowo do jednej z dwóch lub więcej grup leczenia) dotyczących deksrazoksanu: 5 badań z udziałem dzieci (1252 dzieci z białaczką, chłoniakiem lub guzem litym) i 8 badań z udziałem dorosłych (1269 dorosłych, u których głównie zdiagnozowano raka piersi).

Najważniejsze wyniki
Nasze analizy wykazały, że:

- u dorosłych deksrazoksan był zdolny zapobiec lub zmniejszyć powikłania kardiologiczne u osób leczonych antracyklinami;
- u dzieci występują różnice między grupami na korzyść deksrazoksanu, ale tylko w przypadku jednego kardiologicznego punktu końcowego (związanego z sercem) nazwanego kliniczną niewydolnością serca i subkliniczną dysfunkcją mięśnia sercowego łącznie;
- u dorosłych nie zidentyfikowano danych wskazujących na negatywny wpływ na przeżycie lub niższą odpowiedź na leczenie;
- u dzieci nie zidentyfikowano danych wskazujących na niższy ogólny współczynnik umieralności lub niższy wskaźnik odpowiedzi na leczenie.

Wyniki dotyczące działań niepożądanych przyjmowania deksrazoksanu były zróżnicowane. U dzieci leczonych deksrazoksanem może występować zwiększone ryzyko wtórnych nowotworów (tj. nowych nowotworów). Nie analizowano tego punktu końcowego u dorosłych.

Żadne z badań nie analizowało jakości życia uczestników. 

Przed wyciągnięciem ostatecznych wniosków na temat stosowania deksrazoksanu, zwłaszcza u dzieci, konieczne jest przeprowadzenie większej liczby wysokiej jakości badań. Wnioskujemy, że jeśli występuje wysokie ryzyko uszkodzenia serca przez antracykliny to stosowanie deksrazoksanu może być uzasadnione u dzieci i dorosłych z chorobą nowotworową leczonych antracyklinami. Lekarze i ich pacjenci powinni jednak każdorazowo rozważać kardioprotekcyjne działanie deksrazoksanu w stosunku do możliwego ryzyka wystąpienia niekorzystnych skutków, w tym wtórnych nowotworów. Międzynarodowa Grupa ds. Harmonizacji Zaleceń dotyczących odległych powikłań po leczeniu przeciwnowotworowym przebytym w dzieciństwie opracowała wytyczne praktyki klinicznej dla dzieci (www.ighg.org).

Jakość danych naukowych
W przypadku badań z udziałem dzieci oceniliśmy jakość danych naukowych jako niską dla prawie wszystkich analizowanych punktów końcowych i bardzo niską dla dwóch punktów końcowych (dla jednej definicji klinicznej niewydolności serca i subklinicznej dysfunkcji mięśnia sercowego łącznie oraz definicji wskaźnika odpowiedzi na leczenie); dla pozostałych definicji tych punktów końcowych wyniki oceniliśmy jako niskiej jakości. W przypadku badań z udziałem dorosłych jakość danych oceniliśmy jako umiarkowaną dla prawie wszystkich ocenianych punktów końcowych i jako niską dla dwóch definicji przeżycia (dla pozostałych dwóch definicji przeżycia jakość danych została określona jako umiarkowana).

Jakość danych naukowych była ograniczona ze względu na problemy wynikające z zastosowanej metodologii, niewielką liczbę uczestników w niektórych badaniach lub oba te powody jednocześnie.