Najważniejsze informacje

• Bezpośrednia edukacja indywidualna i grupowa może złagodzić przebieg egzemy. Wykorzystanie w edukacji technologii takich jak Internet może mieć niewielki lub żaden wpływ na ciężkość choroby.

• Korzystanie z usług pielęgniarek zamiast dermatologów w celu prowadzenia edukacji grupowej może wiązać się z niższymi kosztami i podobną skutecznością.

• Okoliczności, w jakich znajdują się ludzie, są różne, co przekłada się na różny sposób dostarczania i odbioru przez nich informacji. Interwencje edukacyjne i psychologiczne dla osób z egzemą powinny być opracowywane w oparciu o preferencje pacjentów i opiekunów, tak aby były stosowane. Uczestnicy badania powinni być obserwowani przez (bardzo) długi czas, pamiętając, że "długi czas" może oznaczać całe życie osoby z egzemą, a nie tylko czas trwania badania.

Czym jest egzema?

Egzema (znana również jako atopowe zapalenie skóry) to nieprzyjemna, swędząca i widoczna choroba skóry. Wiele różnych czynników może pogorszyć egzemę, takich jak żywność, pyłki, roztocza, stres, zmiany sezonowe i zanieczyszczenie. Drapanie może nasilić swędzenie skóry, zmniejszyć szanse powodzenia leczenia i uszkodzić skórę.

Jak leczy się egzemę?

Życie z egzemą jest skomplikowane. Zwykle leczy się ją poprzez unikanie "wyzwalaczy" i czynników drażniących oraz stosowanie kremów i balsamów nawilżających (emolientów) lub leczniczych (miejscowych kortykosteroidów lub inhibitorów kalcyneuryny). Edukacja i techniki psychologiczne mogą dostarczyć ludziom informacji na temat radzenia sobie z egzemą.

Edukacja może być prowadzona na różne sposoby, np. poprzez sesje indywidualne lub grupowe prowadzone przez lekarzy lub samych pacjentów. Sesje te mogą odbywać się osobiście lub online. Mogą one mieć różną długość i często obejmują działania uzupełniające. Działania uzupełniające są ważne, ponieważ korzystanie z materiałów edukacyjnych i psychologicznych zwykle zajmuje trochę czasu i wymaga jakiejś formy wsparcia. Podczas sesji edukacyjnych wykorzystywane są też metody pomagające zmienić zachowanie.

Stres i zachowania związane z radzeniem sobie z nim mogą pogorszyć egzemę. Pomocna może być terapia, która koncentruje się na zmianie nawyków lub odwróceniu uwagi od drapania; zgrupowaliśmy tę formę pomocy pod hasłem "interwencje psychologiczne". Doradztwo może być opłacalną opcją. Techniki takie jak uważność i relaksacja mogą również pomóc zmniejszyć swędzenie. Niektóre metody, takie jak trening wyobrażeniowy i rzeczywistość wirtualna, mogą odwrócić uwagę od swędzenia. Rzeczywistość wirtualna, choć nie była szeroko badana pod kątem egzemy, była stosowana w leczeniu lęku i bólu, które są związane ze swędzeniem. Jednak nie wszystkie miejsca oferują te terapie konsekwentnie i stale.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Zbadaliśmy przydatność technik edukacyjnych i psychologicznych w pomocy dowolnej osobie z egzemą. Może ona dotyczyć zmniejszenia objawów egzemy lub kosztów jej leczenia.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, w których oceniano podejścia edukacyjne lub psychologiczne w celu poprawy objawów egzemy. Poprawa może być mierzona na przykład zmniejszeniem objawów zgłaszanych przez osoby z egzemą lub ich opiekunów lub polepszeniem jakości życia. Szukaliśmy również innych wyników odnoszących się do poprawy: długoterminowej kontroli objawów egzemy, dobrego samopoczucia psychicznego i właściwego stosowania leków. Zastanawialiśmy się, czy podane informacje mogą mieć niepożądane skutki.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 37 badań obejmujących 6170 dorosłych i dzieci. Większość badań przeprowadzono w szpitalach w krajach o wysokim dochodzie. Większość uczestników stanowiły dzieci i młodzież. Osoby biorące udział w badaniach miały różny stopień zaawansowania egzemy. Znaleźliśmy niewiele informacji na temat opłacalności i żadnych przydatnych informacji na temat samopomocy, terapii psychologicznej lub drukowanych materiałów edukacyjnych.

Poniższe wyniki dotyczą metod edukacyjnych lub psychologicznych w porównaniu ze standardową opieką udzielaną chorym na egzemę.

• Indywidualna edukacja może krótkoterminowo zmniejszać ciężkość choroby (1 badanie, 30 uczestników).

• Edukacja grupowa prawdopodobnie zmniejsza ciężkość egzemy (9 badań, 2426 uczestników).

• Nie jesteśmy w stanie wypowiedzieć się na temat tego, czy edukacja prowadzona przy użyciu technologii (np. poprzez edukację online) zmniejsza ciężkość choroby mierzoną objawami klinicznymi. Może ona mieć niewielki lub żaden wpływ na nasilenie egzemy zgłaszane przez pacjentów, ale prawdopodobnie nieznacznie poprawia długoterminową kontrolę objawów choroby (5 badań, 654 uczestników).

• Leczenie mające na celu zmianę nawyków może zmniejszyć nasilenie choroby, ale prawdopodobnie ma niewielki lub żaden wpływ na poprawę jakości życia (1 badanie, 33 uczestników).

• Terapie mające na celu zmniejszenie stresu lub lęku, takie jak uważność, medytacja i techniki relaksacyjne (terapie zmniejszające pobudzenie) mogą mieć niewielki wpływ lub nie mieć żadnego wpływu na poprawę jakości życia (3 badania, 33 uczestników).

Żadne badanie nie dostarczyło użytecznych informacji na temat poprawy długoterminowej kontroli objawów egzemy, poprawy po standardowym leczeniu lub działań niepożądanych.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Tam, gdzie znaleźliśmy dane naukowe, nasze zaufanie do nich jest tylko umiarkowane z powodu obaw, że włączone badania wykorzystywały różne sposoby prowadzenia terapii edukacyjnych lub psychologicznych. Badania były bardzo małe, a większość z nich nie była najlepiej zaprojektowana, aby dać rozstrzygające wyniki.

Większość badań przeprowadzono w krajach o wysokich dochodach, więc nasz przegląd nie zawiera informacji na temat tego, czy niektóre z tych metod edukacyjnych i psychologicznych mogą działać skuteczniej w niektórych kulturach lub w przypadku osób w krajach o niskich lub średnich dochodach.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do marca 2023 roku.