Najważniejsze informacje

• Ze względu na brak solidnych danych naukowych, korzyści i szkody związane ze stosowaniem diklofenaku w leczeniu bólu u dzieci po operacji są niejasne.

• Diklofenak prawdopodobnie zmniejsza nudności i wymioty, ale prawdopodobnie zwiększa też ryzyko krwawienia w porównaniu z opioidami (takimi jak morfina).

• Potrzebne są dobrze zaprojektowane badania kompleksowo raportujące dane, aby rzucić światło na korzyści i szkody związane ze stosowaniem diklofenaku w porównaniu z opioidami lub innymi lekami, lub na różne sposoby podawania diklofenaku dzieciom.

Leczenie bólu pooperacyjnego

Ból po operacji lub zabiegu jest powszechny i może wpływać na powrót do zdrowia i normalnej aktywności. Istnieje wiele sposobów na zmniejszenie bólu po operacji, w tym leki takie jak diklofenak. Diklofenak należy do grupy leków zwanych niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), które mogą zmniejszać stan zapalny i ból. Mogą one być podawane przed, w trakcie i po operacji różnymi drogami np. doustnie lub przez odbyt do odbytnicy.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy poznać korzyści i szkody związane ze stosowaniem diklofenaku w porównaniu z innymi metodami leczenia, a także najskuteczniejszy sposób podawania diklofenaku dzieciom.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwano badań, w których porównywano (a) diklofenak z innymi metodami leczenia bólu pooperacyjnego lub (b) różne drogi podawania diklofenaku dzieciom. Podsumowaliśmy wyniki badań i oceniliśmy nasze zaufanie względem danych naukowych w oparciu o takie czynniki, jak metodyka badań i ich wielkość.

Co udało się nam ustalić?

Znaleźliśmy 32 badania, które objęły 2250 dzieci z bólem pooperacyjnym. W największym badaniu udział wzięło 183 dzieci, a w najmniejszym 31 dzieci. Badania przeprowadzono w wielu krajach na całym świecie; najczęstszą lokalizacją była Wielka Brytania (10 badań). Średni wiek dzieci wynosił od 2 do 14 lat. Diklofenak był stosowany w leczeniu bólu pooperacyjnego w 12 różnych rodzajach zabiegów chirurgicznych; najczęściej w chirurgii ucha, nosa i gardła (9 badań) lub chirurgii oka (6 badań).

Najważniejsze wyniki

Nie jest jasne, czy diklofenak podawany przed, w trakcie lub po zabiegu chirurgicznym ma wpływ na łagodzenie bólu, nasilenie bólu lub niewielkie i poważne szkody w porównaniu z placebo (z leczeniem "pozorowanym" lub takim, które nie zawiera żadnego leku, ale wygląda lub smakuje identycznie jak oceniany lek).

Nie jest jasne, czy diklofenak podawany przed, w trakcie lub po zabiegu chirurgicznym ma wpływ na złagodzenie lub nasilenie bólu w porównaniu z innymi lekami, takimi jak opioidy, paracetamol lub bupiwakaina. Diklofenak prawdopodobnie powoduje mniej nudności i wymiotów w porównaniu z opioidami (7 badań z udziałem 463 dzieci), ale prawdopodobnie zwiększa ryzyko krwawienia (2 badania z udziałem 222 dzieci), ale nie mamy pewności co do poważnych szkód (zgon, długotrwała niepełnosprawność lub hospitalizacja).

Nie jest zatem jasne, czy diklofenak podawany przed, w trakcie lub po zabiegu chirurgicznym ma wpływ na łagodzenie bólu, nasilenie bólu lub niewielkie lub ciężkie szkody w porównaniu z placebo lub innymi lekami innymi niż opioidy. Nie jest również jasne, która droga (doustna lub doodbytnicza) jest najskuteczniejsza w celu łagodzenia bólu po operacji u dzieci.

Jakie są ograniczenia danych naukowych?

Nie jesteśmy pewni danych naukowych z powodu ograniczeń w projektowaniu badań, a żadne z badań nie mierzyło niektórych punktów końcowych, które były dla nas szczególnie istotne. Ponadto nie było wystarczającej liczby dużych badań, aby mieć pewność co do wyników.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do kwietnia 2022 r.