ยาต้านอาการซึมเศร้าคืออะไร
ยาต้านอาการซึมเศร้าเป็นยาและการเสริมที่ใช้ในการรักษาโรคซึมเศร้า บางตัวได้รับการทดสอบเพื่อดูว่าสามารถช่วยให้คนเลิกสูบบุหรี่ได้หรือไม่ 2 การรักษา- bupropion (บางครั้งเรียกว่า Zyban) และ nortriptyline - บางครั้งมีไว้เพื่อช่วยให้คนเลิกสูบบุหรี่
ทำไมเราถึงทำการทบทวนวรรณกรรม Cohrane นี้
การสูบบุหรี่เป็นสิ่งที่ไม่ดีต่อสุขภาพของผู้คนอย่างมาก สำหรับผู้ที่สูบบุหรี่ การเลิกบุหรี่เป็นสิ่งที่ดีที่สุดที่พวกเขาสามารถทำได้เพื่อให้มีสุขภาพที่ดีขึ้น แต่หลายคนพบว่าการเลิกสูบบุหรี่เป็นสิ่งที่ยาก เราต้องการทราบว่าการใช้ยาต้านอาการซึมเศร้าช่วยให้คนเลิกสูบบุหรี่ (เป็นเวลาหกเดือนหรือนานกว่านั้น) หรือไม่ และอันตรายที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยาเหล่านี้
เราสนใจที่จะค้นหา:
· มีกี่คนที่เลิกสูบบุหรี่อย่างน้อย 6 เดือน และ
· มีกี่คนที่ได้รับผลที่ไม่พึงประสงค์
เราทำอะไร
เราค้นหาการศึกษาเกี่ยวกับการใช้ยาต้านอาการซึมเศร้าเพื่อช่วยให้คนเลิกสูบบุหรี่
เรามองหาการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม ซึ่งการรักษาที่คนได้รับจะถูกตัดสินใจโดยการสุ่ม การศึกษาประเภทนี้มักจะให้หลักฐานที่น่าเชื่อถือที่สุดเกี่ยวกับผลของการรักษา เรารวมการศึกษาที่ติดตามนานเท่าใดก็ได้ เพื่อศึกษาความปลอดภัย แต่การศึกษาต้องติดตามอย่างน้อยหกเดือนเพื่อประเมินว่าสามารถเลิกสูบบุหรี่ได้หรือไม่
สิ่งที่เราพบ
การทบทวนวรรณกรรมนี้รวบรวมการศึกษา 124 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 48,832 คน โดยพิจารณาว่ายาต้านอาการซึมเศร้าชนิดต่างๆ มีประโยชน์และปลอดภัยอย่างไรเมื่อใช้ในการเลิกบุหรี่ การศึกษาส่วนใหญ่ดำเนินการในผู้ใหญ่ที่สูบบุหรี่ทั้งที่มีและไม่มีประวัติการเจ็บป่วยทางจิต การศึกษา 4 ฉบับ คัดเลือกคนหนุ่มสาวอายุ 12 ถึง 21 ปี ผู้เข้าร่วมส่วนใหญ่ได้รับการกระตุ้นให้เลิกสูบบุหรี่
ผลของการทบทวนวรรณกรรมคืออะไร
เมื่อเทียบกับการไม่ใช้ยาใดๆ การใช้ยาต้านอาการซึมเศร้า bupropion ทำให้มีโอกาสมากขึ้น 49% ถึง 72% ที่คนๆ หนึ่งจะเลิกบุหรี่ได้สำเร็จ ซึ่งเท่ากับว่ามีคนอีก 6-8 คนเลิกได้สำเร็จเป็นเวลาหกเดือนหรือมากกว่านั้นสำหรับทุกๆ 100 คนที่พยายามเลิก มีหลักฐานว่าผู้ที่ใช้ยาต้านอาการซึมเศร้า nortriptyline เพื่อเลิกบุหรี่ยังช่วยเพิ่มโอกาสในการประสบความสำเร็จ (มีโอกาสเพิ่มขึ้น 48% ถึง 178%)
Bupropion อาจเพิ่มผลไม่พึงประสงค์ร้ายแรง (เช่น การเสียชีวิต การรักษาในโรงพยาบาล หรือเหตุการณ์ที่คุกคามชีวิต) ผลที่ไม่พึงประสงค์อาจเพิ่มโอกาสที่คนจะหยุดใช้ยา มีข้อมูลไม่เพียงพอที่จะสรุปผลที่ชัดเจนเกี่ยวกับอันตรายของ nortriptyline ในการหยุดสูบบุหรี่
หลักฐานบ่งชี้ว่าการรับประทาน bupropion พร้อมกับยาหยุดบุหรี่อื่นๆ เช่น varenicline (ยาที่บางครั้งเรียกว่า Champix หรือ Chantix ซึ่งไม่ใช่ยาต้านอาการซึมเศร้า) และการบำบัดทดแทนนิโคตินแบบผสม (แผ่นแปะและรูปแบบอื่น) อาจทำให้คนมากขึ้นมีแนวโน้มจะเลิกบุหรี่ได้มากกว่าการใช้นิโคตินทดแทนหรือ varenicline ด้วยตัวเอง อย่างไรก็ตาม หลักฐานเพิ่มเติมอาจทำให้การค้นพบของเราเปลี่ยนไป หลักฐานไม่ได้ชี้ให้เห็นถึงประโยชน์ของการใช้ bupropion ร่วมกับการบำบัดทดแทนนิโคตินรูปแบบเดียว ตัวอย่างเช่น แผ่นแปะ หมากฝรั่ง หรือยาอมเพียงอย่างเดียว คนอาจเลิกบุหรี่ได้ง่ายกว่าเมื่อใช้ bupropion เมื่อเทียบกับ nortriptyline แต่มีแนวโน้มที่จะเลิกบุหรี่เมื่อใช้ varenicline มากกว่า bupropion.
ผลลัพธ์เหล่านี้เชื่อถือได้แค่ไหน
มีหลักฐานเชื่อมั่นสูงว่า bupropion ช่วยให้คนเลิกสูบบุหรี่ ซึ่งหมายความว่าการวิจัยเพิ่มเติมนั้นไม่น่าจะเปลี่ยนแปลงข้อสรุปนี้ได้ อย่างไรก็ตามยังมีหลักฐานความเชื่อมั่นสูงที่ชี้ให้เห็นว่าผู้ที่ใช้ bupropion มีแนวโน้มที่จะหยุดยาจากผลที่ไม่พึงประสงค์มากกว่าผู้ที่ได้ยาหลอก ความเชื่อมั่นของหลักฐานอยู่ในระดับปานกลางหรือต่ำสำหรับคำถามสำคัญอื่นๆ ที่เราตรวจสอบ ซึ่งหมายความว่าคำตอบเหล่านี้อาจเปลี่ยนแปลงได้เมื่อมีการทำวิจัยเพิ่มเติม ส่วนใหญ่เป็นเพราะมีการศึกษาไม่เพียงพอหรือการศึกษามีขนาดเล็กเกินไป
หลักฐานนี้ทันสมัยแค่ไหน
การทบทวนวรรณกรรมนี้เป็นการปรับปรุงการทบทวนวรรณกรรมก่อนหน้า หลักฐานเป็นปัจจุบันถึงเดือนเมษายน 2022
ใจความสำคัญ
- Bupropion สามารถช่วยให้คนเลิกสูบบุหรี่ได้ แต่อาจทำให้คนมีแนวโน้มที่จะได้รับผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ร้ายแรงซึ่งอาจส่งผลให้คนเลิกใช้หรือต้องไปโรงพยาบาล
- Nortriptyline ดูเหมือนจะช่วยให้เลิกบุหรี่ได้ แต่ bupropion อาจมีประสิทธิผลมากกว่า
- Bupropion อาจมีประโยชน์เทียบเท่ากับการบำบัดทดแทนนิโคตินรูปแบบเดียวในการช่วยให้คนเลิกบุหรี่ แต่น้อยกว่าการบำบัดด้วยนิโคตินทดแทนแบบผสมผสาน (นั่นคือแผ่นแปะร่วมกับรูปแบบอื่น) ร่วมกับ varenicline
มีหลักฐานความเชื่อมั่นสูงว่า bupropion ช่วยเลิกบุหรี่ในระยะยาวได้ อย่างไรก็ตาม bupropion อาจเพิ่ม SAEs (หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลางเมื่อเปรียบเทียบกับยาหลอก/ไม่มีการรักษาทางเภสัชวิทยา) มีหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นสูงว่าผู้ที่รับประทาน bupropion มีแนวโน้มที่จะหยุดการรักษามากกว่าผู้ที่ได้รับยาหลอกหรือไม่ได้รับการรักษาทางเภสัชวิทยา Nortriptyline ดูเหมือนจะมีผลดีต่ออัตราการเลิกบุหรี่เมื่อเทียบกับยาหลอก แม้ว่า bupropion อาจมีประสิทธิภาพมากกว่า หลักฐานยังชี้ให้เห็นว่า bupropion อาจประสบความสำเร็จเทียบเท่ากับ NRT แบบเดี่ยวในการช่วยให้คนเลิกบุหรี่ แต่ได้ผลน้อยกว่าการใช้ NRT ร่วมกับ varenicline ในกรณีส่วนใหญ่ ความขาดแคลนของข้อมูลทำให้ยากที่จะสรุปผลเกี่ยวกับอันตรายและความสามารถในการทนต่อยาได้
การศึกษาเพิ่มเติมเพื่อตรวจสอบประสิทธิภาพของ bupropion เทียบกับยาหลอกไม่น่าจะเปลี่ยนการตีความผลของเราได้ เนื่องจากไม่มีเหตุผลเพียงพอที่จะใช้ bupropion เพื่อการเลิกบุหรี่มากกว่าการรักษาอื่นที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเพื่อเลิกบุหรี่ ได้แก่ NRT และ varenicline อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญคือการศึกษาในอนาคตเกี่ยวกับยาต้านอาการซึมเศร้าสำหรับมาตรการเลิกบุหรี่และรายงานเกี่ยวกับอันตรายและความสามารถในการทนยาได้
รายละเอียดทางเภสัชวิทยาและกลไกของยาต้านอาการซึมเศร้ามีหลากหลาย อย่างไรก็ตาม มีเหตุผลที่อาจช่วยให้คนเลิกสูบบุหรี่ได้: การถอนนิโคตินอาจทำให้เกิดอารมณ์ต่ำในระยะสั้นซึ่งยาต้านอาการซึมเศร้าอาจบรรเทาได้; และยาต้านอาการซึมเศร้าบางชนิดอาจมีผลเฉพาะต่อวิถีประสาทหรือตัวรับที่สนับสนุนการติดนิโคติน
เพื่อประเมินหลักฐานด้านประสิทธิภาพ, ความปลอดภัยและความทนทานต่อยาที่มีคุณสมบัติต้านอาการซึมเศร้าในการช่วยผู้สูบบุหรี่เลิกบุหรี่ในระยะยาว
เราสืบค้นใน Cochrane Tobacco Addiction Group Specialized Register ล่าสุดเมื่อวันที่ 29 เมษายน 2022
เรารวมการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม (RCTs) ในผู้ที่สูบบุหรี่ เปรียบเทียบยาต้านอาการซึมเศร้ากับยาหลอกหรือไม่มีการรักษาทางเภสัชวิทยา การรักษาด้วยยาทางเลือก หรือยาตัวเดียวกันที่ใช้ต่างกัน เราไม่รวมการทดลองที่ติดตามผลน้อยกว่าหกเดือนในการวิเคราะห์ประสิทธิภาพ เรารวมการทดลองที่มีความยาวติดตามผลเท่าใดก็ได้สำหรับการวิเคราะห์อันตราย
เราดึงข้อมูลและประเมินความเสี่ยงของอคติโดยใช้วิธีมาตรฐานของ Cochrane
การวัดผลลัพธ์หลักของเราคือการเลิกบุหรี่หลังจากติดตามผลอย่างน้อยหกเดือน เราใช้คำจำกัดความของการเลิกบุหรี่อย่างเข้มงวดที่มีอยู่ในแต่ละการศึกษา และจากการทดสอบทางชีวเคมีถ้ามีข้อมูล ผลลัพธ์รองของเราคืออันตรายและการยอมรับ ซึ่งรวมถึงเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ (AEs) เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ร้ายแรง (SAEs) AEs ทางจิตเวช อาการชัก การใช้ยาเกินขนาด การพยายามฆ่าตัวตาย การเสียชีวิตด้วยการฆ่าตัวตาย การตายจากทุกสาเหตุ และการออกจากการทดลองเนื่องจากการรักษา เราทำ meta-analyses ตามความเหมาะสม
เรารวมการศึกษาทั้งหมด 124 ฉบับ (ผู้เข้าร่วม 48,832 คน) ในการทบทวนวรรณกรรมนี้ โดยมีการศึกษาใหม่ 10 ฉบับที่เพิ่มเข้ามาในการปรับปรุงนี้ การศึกษาส่วนใหญ่คัดเลือกผู้ใหญ่จากชุมชนหรือจากคลินิกเลิกบุหรี่ การศึกษา 4 ฉบับมุ่งเน้นไปที่วัยรุ่น (ผู้เข้าร่วมที่มีอายุระหว่าง 12 ถึง 21 ปี) เราตัดสินว่าการศึกษา 34 ฉบับ มีความเสี่ยงสูงที่จะมีอคติ อย่างไรก็ตามการจำกัดการวิเคราะห์เฉพาะการศึกษาที่มีความเสี่ยงของอคติต่ำหรือไม่ชัดเจนไม่ได้เปลี่ยนการตีความผลลัพธ์ทางคลินิก
มีหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นสูงว่า bupropion เพิ่มอัตราการเลิกบุหรี่เมื่อเปรียบเทียบกับยาหลอกหรือไม่ได้รับการรักษาทางเภสัชวิทยา (RR 1.60, 95% CI 1.49 ถึง 1.72; I 2 = 16%; การศึกษา 50 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 18,577 คน) มีหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นปานกลางว่าการใช้ bupropion และ varenicline ร่วมกันอาจส่งผลให้มีอัตราการเลิกใช้สูงกว่า varenicline เพียงอย่างเดียว (RR 1.21, 95% CI 0.95 ถึง 1.55; I 2 = 15%; การศึกษา 3 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 1057 คน) อย่างไรก็ตาม มีหลักฐานไม่เพียงพอที่จะพิสูจน์ว่าการรวมกันของ bupropion และการบำบัดทดแทนนิโคติน (NRT) ส่งผลให้อัตราการเลิกใช้ดีกว่า NRT เพียงอย่างเดียวหรือไม่ (RR 1.17, 95% CI 0.95 ถึง 1.44; I 2 = 43%; การศึกษา 15 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 4117 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ)
มีหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลางว่าผู้เข้าร่วมที่รับประทาน bupropion มีแนวโน้มที่จะรายงาน SAE มากกว่าผู้ที่รับประทานยาหลอกหรือไม่ได้รับการรักษาทางเภสัชวิทยา อย่างไรก็ตาม ผลลัพธ์ไม่แม่นยำ และ CI รวมถึงการไม่มีความแตกต่างกัน (RR 1.16, 95% CI 0.90 ถึง 1.48; I 2 = 0%; การศึกษา 23 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 10,958 คน) ผลลัพธ์ยังไม่แม่นยำเมื่อเปรียบเทียบ SAEs ระหว่างผู้ที่สุ่มให้ใช้ยา bupropion ร่วมกับ NRT เทียบกับ NRT เพียงอย่างเดียว (RR 1.52, 95% CI 0.26 ถึง 8.89; I 2 = 0%; การศึกษา 4 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 657 คน) และสุ่มให้ bupropion รวมกับ varenicline เทียบกับ varenicline เพียงอย่างเดียว (RR 1.23, 95% CI 0.63 ถึง 2.42; I 2 = 0%; การศึกษา 5 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 1268 คน) ในทั้งสองกรณี เราตัดสินว่าหลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำ
มีหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นสูงว่า bupropion ส่งผลให้การทดลองหยุดกลางคันเนื่องจาก AEs มากกว่ายาหลอกหรือไม่ได้รับการรักษาทางเภสัชวิทยา (RR 1.44, 95% CI 1.27 ถึง 1.65; I 2 = 2%; การศึกษา 25 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 12,346 คน) อย่างไรก็ตาม มีหลักฐานไม่เพียงพอที่แสดงว่า bupropion ร่วมกับ NRT เทียบกับ NRT เพียงอย่างเดียว (RR 1.67, 95% CI 0.95 ถึง 2.92; I 2 = 0%; การศึกษา 3 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 737 คน) หรือ bupropion ร่วมกับ varenicline เทียบกับ varenicline เพียงอย่างเดียว (RR 0.80, 95 % CI 0.45 ถึง 1.45; I 2 = 0%; การศึกษา 4 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 1230 คน) มีผลต่อจำนวนการออกกลางคันเนื่องจากการรักษา ในทั้งสองกรณี ความไม่แม่นยำมีความสำคัญมาก (เราตัดสินว่าหลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำสำหรับการเปรียบเทียบทั้งสอง)
Bupropion ส่งผลให้อัตราการเลิกบุหรี่ต่ำกว่า varenicline (RR 0.73, 95% CI 0.67 ถึง 0.80; I 2 = 0%; การศึกษา 9 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 7564 คน) และ ต่ำกว่า NRT แบบผสม (RR 0.74, 95% CI 0.55 ถึง 0.98; I 2 = 0%; การศึกษา 2 ฉบับ; ผู้เข้าร่วม 720 คน) อย่างไรก็ตาม ไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนเกี่ยวกับความแตกต่างในประสิทธิภาพระหว่าง bupropion และ NRT รูปแบบเดียว (RR 1.03, 95% CI 0.93 ถึง 1.13; I 2 = 0%; การศึกษา 10 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 7613 คน) นอกจากนี้ เรายังพบหลักฐานว่า nortriptyline ช่วยเลิกบุหรี่เมื่อเปรียบเทียบกับยาหลอก (RR 2.03, 95% CI 1.48 ถึง 2.78; I 2 = 16%; การศึกษา 6 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 975 คน) และหลักฐานบางอย่างที่ระบุว่า bupropion ส่งผลให้อัตราการเลิกบุหรี่สูงกว่า nortriptyline (RR 1.30, 95% CI 0.93 ถึง 1.82; I 2 = 0%; การศึกษา 3 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 417 คน) แม้ว่าผลลัพธ์นี้อาจไม่แม่นยำ
การค้นพบนั้นมีน้อยและไม่สอดคล้องกันว่ายาต้านอาการซึมเศร้า โดยเฉพาะ bupropion และ nortriptyline มีประโยชน์เฉพาะสำหรับผู้ที่มีภาวะซึมเศร้าในปัจจุบันหรือก่อนหน้านี้หรือไม่
ผู้แปล ศ.นพ. ภิเศก ลุมพิกานนท์ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 4 มิถุนายน 2023 Edit โดย ผกากรอง 3 ตุลาคม 2023