คำถามของการทบทวนวรรณกรรม
จุดมุ่งหมายของ Cochrane รีวิวเพื่อประเมินประสิทธิผลและความปลอดภัยของวิธีการคุมกำเนิดฉุกเฉินเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์หลังมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกัน
ที่มาและความสำคัญของปัญหา
การคุมกำเนิดฉุกเฉิน (EC) เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์หลังจากมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ป้องกัน โดยใช้ยาหรือห่วงคุมกำเนิดชนิดหุ้มทองแดง (Cu-IUD) มีหลายวิธีการที่ใช้เพื่อการคุมกำเนิดฉุกเฉิน ข้อมูลเกี่ยวกับการเปรียบเทียบประสิทธิภาพ ความปลอดภัย และความสะดวกของวิธีการเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ให้บริการอนามัยเจริญพันธุ์และสตรีที่รับบริการ นักวิจัยใน Cochrane รวบรวม และวิเคราะห์การศึกษาที่เกี่ยวข้องทั้งหมดเพื่อตอบคำถามนี้
ลักษณะของการศึกษา
เราค้น 10 ฐานข้อมูลภาษาอังกฤษและสามฐานข้อมูลภาษาจีน เพื่อหาการศึกษาที่เผยแพร่ในภาษาใด ๆ ในเดือน กุมภาพันธ์ 2017 นอกจากนี้เรายังค้นหาฐานข้อมูล grey literature และเว็บไซต์ และติดต่อผู้เชี่ยวชาญเพื่อหาการศึกษาที่เข้าเกณฑ์ การศึกษาต้องมีการรายงานข้อมูลวิธีการเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์หลังจากการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ป้องกันหนึ่งครั้ง เรารวบรวม RCTs 115 เรื่อง มีสตรี 60,479 คนในการทบทวนวรรณกรรมนี้ เก้าสิบสองการทดลองดำเนินการในประเทศจีน โดยหลักฐานมาจากการสืบค้นถึงเดือน กุมภาพันธ์ 2017
ผลการศึกษาที่สำคัญ
การศึกษาเปรียบเทียบ 25 วิธีการที่แตกต่างกันเพื่อการคุมกำเนิดฉุกเฉิน การศึกษาแสดงผลดังต่อไปนี้
mifepristone และ Levonorgestrel มีประสิทธิภาพมากกว่าวิธีของ Yuzpe (estradiol ร่วมกับ levonorgestrel) ผลการค้นหาของเราบ่งชี้ว่า หากสตรี 29 คนต่อสตรี 1000 คนตั้งครรภ์กับวิธีของ Yuzpe จะมีสตรีระหว่าง 11 และ 24 คนต่อสตรี 1000 คนที่จะตั้งครรภ์ด้วย levonorgestrel และถ้าสตรี 25 คนต่อสตรี 1000 คนตั้งครรภ์ด้วยวิธี Yuzpe จะมีสตรีระหว่างหนึ่งถึง 10 คนต่อสตรี 1000 คนตั้งครรภ์ด้วย mifepristone
ยา mifepristone ขนาดกลาง (25 มิลลิกรัมถึง 50 มิลลิกรัม) อาจมีประสิทธิภาพมากกว่า levonorgestrel ยา mifepristone ขนาดต่ำ (น้อยกว่า 25 มิลลิกรัม) อาจจะมีประสิทธิภาพน้อยกว่า ยา mifepristone ขนาดกลาง แต่ทั้งสองขนาดนั้นก็ยังมีประสิทธิภาพมากกว่า levonorgestrel (ปริมาณ 0.75 มิลลิกรัมสองครั้ง) และ Ulipristal acetate (UPA) ก็มีประสิทธิภาพมากกว่า levonorgestrel
ผู้ใช้ Levonorgestrel มีผลข้างเคียงน้อยกว่าผู้ใช้วิธี Yuzpe และอาจมีแนวโน้มที่จะมีการกลับมามีประจำเดือนก่อนวันที่คาดไว้ ส่วนผู้ใช้ UPA นั้นน่าจะกลับมามีประจำเดือนหลังจากวันที่คาดไว้ ประจำเดือนล่าช้าเป็นผลข้างเคียงหลักของ mifepristone และดูเหมือนจะเกี่ยวข้องกับขนาดยา ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดงอาจเกี่ยวข้องกับความเสี่ยงของอาการปวดท้องมากกว่า mifepristone
คุณภาพของหลักฐาน
คุณภาพของหลักฐานสำหรับตัววัดปฐมภูมิ (จำนวนการตั้งครรภ์) มีตั้งแต่ปานกลางจนถึงสูง และผลลัพธ์อื่น ๆ มีตั้งแต่ต่ำจนถึงสูง ข้อจำกัดหลักคือ ความเสี่ยงของการเกิดอคติ (เกี่ยวข้องกับวิธีการรายงานที่ไม่ดี) ความไม่แม่นยำ และความไม่สอดคล้องกันของงานวิจัย
ยา Levonorgestrel และยา mifepristone ขนาดกลาง (25 มิลลิกรัมถึง 50 มิลลิกรัม) มีประสิทธิภาพมากกว่าวิธีของ Yuzpe ยา mifepristone ทั้งขนาดกลาง (25 มิลลิกรัมถึง50 มิลลิกรัม) และขนาดต่ำ (น้อยกว่า 25 มก.) มีประสิทธิภาพมากกว่า levonorgestrel (1.5 mg) ยา mifepristone ขนาดต่ำ (น้อยกว่า 25 มิลลิกรัม) มีประสิทธิภาพน้อยกว่า mifepristone ขนาดกลาง Ulipristal acetate (UPA) มีประสิทธิภาพมากกว่า levonorgestrel
ผู้ใช้ Levonorgestrel มีผลข้างเคียงน้อยกว่าผู้ใช้วิธีของ Yuzpe และดูเหมือนจะ มีแนวโน้มที่จะมีการกลับมามีประจำเดือนก่อนวันที่คาด ผู้ใช้ UPA ก็อาจจะมีการกลับมามีประจำเดือนหลังจากวันที่คาด ประจำเดือนล่าช้าเป็นผลข้างเคียงหลักของ mifepristone และดูเหมือนจะเกี่ยวข้องกับขนาดยา ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดงอาจเกี่ยวข้องกับความเสี่ยงของอาการปวดท้องมากกว่ายาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉิน
การคุมกำเนิดฉุกเฉิน (EC) เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์หลังจากมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ป้องกัน โดยใช้ยาหรือห่วงคุมกำเนิดชนิดหุ้มทองแดง (Cu-IUD) มีหลายวิธีการที่ใช้เพื่อการคุมกำเนิดฉุกเฉิน ข้อมูลเกี่ยวกับการเปรียบเทียบประสิทธิภาพ ความปลอดภัย และความสะดวกของวิธีการเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ให้บริการอนามัยเจริญพันธุ์และสตรีที่รับบริการ นี่คือการปรับปรุงการทบทวนวรรณกรรมที่ตีพิมพ์ก่อนหน้านี้ ในปี 2009 และ 2012
เพื่อประเมินวิธีการคุมกำเนิดฉุกเฉินภายหลังการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกันว่าวิธีใดมีประสิทธิภาพสูงสุด ปลอดภัย และสะดวกในการป้องกันการตั้งครรภ์
ในเดือน กุมภาพันธ์ 2017 เราค้น CENTRAL, MEDLINE, Embase, PsycINFO, CINAHL, Popline และ PubMed รวมถึงฐานข้อมูลแพทย์จีนและ UNDP/UNFPA/WHO/World Bank Special Programme on Human Reproduction (HRP) เกี่ยวกับการคุมกำเนิดฉุกเฉิน นอกจากนี้เรายังค้นหา ICTRP และ ClinicalTrials.gov รวมทั้งติดต่อผู้เชี่ยวชาญเนื้อหาและบริษัทยา และค้นหารายการการอ้างอิงของเอกสารที่เหมาะสม
การทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มเปรียบเทียบที่ศึกษาในสตรีที่เข้ารับบริการคุมกำเนิดฉุกเฉินภายหลังการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกันหนึ่งครั้งเป็นการศึกษาที่เข้าเกณฑ์
เราใช้ระเบียบวิธีวิจัยมาตรฐานในการดำเนินการศึกษาตามที่ Cochrane ได้แนะนำ ผลลัพธ์หลัก คือจำนวนการตั้งครรภ์ ผลข้างเคียงและการเปลี่ยนแปลงของประจำเดือนคือผลลัพธ์รอง
เรารวบรวมการทดลอง 115 ฉบับ มีสตรี 60,479 คนในการทบทวนวรรณกรรมนี้ คุณภาพของหลักฐานสำหรับผลลัพธ์หลักมีตั้งแต่ปานกลางจนถึงสูง และผลลัพธ์อื่น ๆ มีตั้งแต่ต่ำจนถึงสูง ข้อจำกัดหลักคือ ความเสี่ยงของการเกิดอคติ (เกี่ยวข้องกับวิธีการรายงานที่ไม่ดี) ความไม่แม่นยำ และความไม่สอดคล้องกันของงานวิจัย
เปรียบเทียบประสิทธิภาพของยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉินชนิดต่าง ๆ (ECP)
วิธี Levonorgestrel มีการตั้งครรภ์น้อยกว่าวิธี Yuzpe (estradiol ร่วมกับ levonorgestrel) (RR 0.57, 95% CI 0.39 ถึง 0.84, RCTs 6 ฉบับ, n = 4750, I2 = 23% คุณภาพหลักฐานระดับสูง) จากผลนี้แสดงให้เห็นว่า ถ้าโอกาสของการตั้งครรภ์จากการใช้วิธีของ Yuzpe เป็นสตรี 29 คนต่อสตรี 1000 คน โอกาสของการตั้งครรภ์จากการใช้ levonorgestrel จะอยู่ระหว่างสตรี 11 และ 24 คนต่อสตรี 1000 คน
ยา mifepristone (ทุกขนาด) จะสัมพันธ์กับการตั้งครรภ์ที่น้อยกว่าวิธีของ Yuzpe (RR 0.14, 95% CI 0.05 ถึง 0.41, RCTs 3 ฉบับ, n = 2144, I2 = 0% คุณภาพหลักฐานระดับสูง) ผลนี้แสดงให้เห็นว่า ถ้ามีโอกาสตั้งครรภ์จากการใช้วิธีของ Yuzpe เป็นสตรี 25 คนต่อสตรี 1000 คน โอกาสหลังการใช้ยา mifepristone จะอยู่ระหว่างสตรี 1 และ 10 คนต่อสตรี 1000 คน
ทั้ง mifepristone ขนาดต่ำ (น้อยกว่า 25 มิลลิกรัม) และ mifepristone ขนาดกลาง (25 มิลลิกรัมถึง 50 มิลลิกรัม) ก็อาจสัมพันธ์กับการตั้งครรภ์ที่น้อยกว่า levonorgestrel (RR 0.72, 95% CI 0.52 ถึง 0.99, RCTs 14 ฉบับ, n = 8752, I2 = 0% คุณภาพหลักฐานระดับสูง; RR 0.61, 95% CI 0.45 ถึง 0.83, RCTs 27 ฉบับ, n = 6052, I2 = 0% คุณภาพหลักฐานปานกลาง ตามลำดับ) ผลนี้แสดงให้เห็นว่า ถ้ามีโอกาสตั้งครรภ์ภายหลังการใช้ levonorgestrel น่าจะเป็นสตรี 20 คนต่อสตรี 1000 คน โอกาสของการตั้งครรภ์ภายหลังการใช้ mifepristone ขนาดต่ำจะอยู่ระหว่างสตรี 10 และ 20 คนต่อสตรี 1000 คน และถ้าโอกาสตั้งครรภ์ภายหลังการใช้ levonorgestrel เป็นสตรี 35 คนต่อสตรี 1000 คน โอกาสของการตั้งครรภ์ภายหลังการใช้ mifepristone ขนาดกลาง จะอยู่ระหว่างสตรี 16 และ 29 คนต่อสตรี 1000 คน
Ulipristal acetate (UPA) สัมพันธ์กับการตั้งครรภ์ที่น้อยกว่า levonorgestrel (RR 0.59; 95% CI 0.35 ถึง 0.99, RCTs 2 ฉบับ, n = 3448, I2 = 0% คุณภาพหลักฐานระดับสูง)
เปรียบเทียบประสิทธิภาพของยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉินที่ขนาดยาที่แตกต่างกัน
ผลยังไม่ชัดเจนว่ามีความแตกต่างในอัตราการตั้งครรภ์ระหว่าง levonorgestrel ครั้งเดียว (1.5 mg) และวิธีการมาตรฐานที่ใช้สองครั้ง (0.75 mg ห่างกัน 12 ชั่วโมง) (RR 0.84, 95% CI 0.53 ถึง 1.33, RCTs 3 ฉบับ, n = 6653, I2 = 0% หลักฐานคุณภาพปานกลาง)
ยา mifepristone ขนาดกลางสัมพันธ์กับการตั้งครรภ์ที่น้อยกว่า mifepristone ขนาดต่ำ (RR 0.73; 95% CI 0.55 ถึง 0.97, RCTs 25 การศึกษา, n = 11,914, I2 = 0% คุณภาพหลักฐานระดับสูง)
เปรียบเทียบประสิทธิภาพของห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดงกับ mifepristone
ยังไม่มีหลักฐานที่สรุปได้ว่ามีความแตกต่างในความเสี่ยงของการตั้งครรภ์ระหว่างห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดงและ mifepristone (RR 0.33, 95% CI 0.04 ถึง 2.74, RCTs 2 ฉบับ, n = 395, หลักฐานคุณภาพต่ำ)
ผลข้างเคียง
คลื่นไส้และอาเจียนคือผลข้างเคียงหลักที่เกี่ยวข้องกับการคุมกำเนิดฉุกเฉิน อาจมีความเสี่ยงที่น้อยกว่าของอาการคลื่นไส้ (RR 0.63, 95% CI 0.53 ถึง 0.76, RCTs 3 ฉบับ, n = 2186, I2= 59% คุณภาพหลักฐานปานกลาง) หรืออาเจียน (RR 0.12, 95% CI 0.07 ถึง 0.20, RCTs 3 ฉบับ, n = 2186, I2 = 0% คุณภาพหลักฐานระดับสูง) เกี่ยวข้องกับ mifepristone เมื่อเปรียบเทียบกับวิธี Yuzpe ยา levonorgestrel น่าจะมีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่น้อยกว่าของการเกิดอาการคลื่นไส้ (RR 0.40, 95% CI 0.36 ถึง 0.44, RCTs 6 ฉบับ, n = 4750, I2= 82%, คุณภาพหลักฐานระดับปานกลาง) หรืออาเจียน (RR 0.29, 95% CI 0.24 ถึง 0.35, RCTs 5 ฉบับ, n = 3640, I2 = 78%, คุณภาพหลักฐานระดับปานกลาง) เทียบกับวิธี Yuzpe ผู้ใช้ Levonorgestrel มีโอกาสน้อยกว่าที่จะมีผลข้างเคียงใด ๆ เมื่อเทียบกับผู้ใช้วิธีของ Yuzpe (RR 0.80, 95% CI 0.75 ถึง 0.86; RCT 1 ฉบับ, n = 1955 คุณภาพหลักฐานระดับสูง) ผู้ใช้ UPA มีแนวโน้มมากกว่าผู้ใช้ levonorgestrel ที่จะมีการเริ่มต้นใหม่ของการมีประจำเดือนหลังจากวันที่คาดไว้ (RR 1.65, 95% CI 1.42 ถึง 1.92, RCTs 2, n = 3593, I2 = 0% คุณภาพหลักฐานระดับสูง) ประจำเดือนล่าช้าพบบ่อยในผู้ใช้ยา mifepristone กว่าวิธีการอื่นๆ และดูเหมือนจะเกี่ยวข้องกับขนาดยา ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดงอาจเกี่ยวข้องกับความเสี่ยงของอาการปวดท้องมากกว่า mifepristone (มี 18 เหตุการณ์ในสตรี 95 คนที่ใช้ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดง เมื่อเทียบกับไม่มีเหตุการณ์ในสตรี 190 คนที่ใช้ mifepristone หลักฐานคุณภาพต่ำ)
ผู้แปล นพ. เจน โสธรวิทย์ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา มหาวิทยาลัยขอนแก่น 24 เมษายน 2019