คำถามของการทบทวนวรรณกรรม Kangaroo mother care (KMC) ช่วยลดการเจ็บป่วยและการตายของทารกแรกเกิดที่มีน้ำหนักตัวน้อย (LBW) หรือไม่
ความเป็นมา การดูแลทารกแรกเกิดตามปกติของทารก LBW (<2500 กรัม) มีราคาแพง และต้องใช้ทั้งบุคลากรที่มีทักษะสูง และการสนับสนุนด้านลอจิสติกส์อย่างถาวร KMC ได้รับการเสนอให้เป็นทางเลือกในการดูแลทารกแรกเกิดของทารก LBW องค์ประกอบหลักของ KMC คือการสัมผัสทางผิวหนังระหว่างแม่และเด็กแรกเกิด อีก 2 องค์ประกอบของ KMC คือการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่บ่อยๆ และอย่างเดียวหรือเกือบอย่างเดียว และพยายามออกจากโรงพยาบาลโดยเร็ว
ลักษณะของการศึกษา เราพบการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม 21 รายการ (ทารก 3042 คน) เพื่อรวมไว้ในการทบทวนวรรณกรรมนี้โดยค้นหาฐานข้อมูลทางการแพทย์ในเดือนมิถุนายน 2016
ผลการศึกษาที่สำคัญ เมื่อเทียบกับการดูแลทารกแรกเกิดแบบทั่วไปพบว่า KMC สามารถลดอัตราการเสียชีวิตเมื่อออกจากโรงพยาบาลหรือเมื่อ postmenstrual age 40 ถึง 41 สัปดาห์ และในการติดตามผลล่าสุด, การติดเชื้อรุนแรง, การติดเชื้อในโรงพยาบาล, การติดเชื้อในกระแสเลือด, การเจ็บป่วยรุนแรง และโรคทางเดินหายใจส่วนล่าง นอกจากนี้ KMC ยังเพิ่มน้ำหนัก ความยาว และเพิ่มของเส้นรอบวงศีรษะ การเลี้ยงลูกด้วยนมเมื่อออกจากโรงพยาบาล หรือเมื่อ postmenstrual age 40 ถึง 41 สัปดาห์ และการติดตามผลที่ 1 ถึง 3 เดือน ความพึงพอใจของมารดาที่มีต่อวิธีการดูแลทารก การวัดบางประการของความผูกพันธ์ของมารดา - ทารก และสภาพแวดล้อมที่บ้าน นักวิจัยตั้งข้อสังเกตว่าไม่มีความแตกต่างในผลของการพัฒนาการทางระบบประสาทและประสาทสัมผัสที่อายุที่ได้รับการแก้ไข (corrected age) 12 เดือน
คุณภาพของหลักฐาน: ผลลัพธ์ที่สำคัญและสำคัญที่สุดมีหลักฐานคุณภาพปานกลาง
บทสรุป: KMC เป็นทางเลือกที่มีประสิทธิผลและปลอดภัยสำหรับการดูแลทารกแรกเกิดแบบเดิม สำหรับทารก LBW ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในประเทศที่มีทรัพยากรจำกัด
หลักฐานจากการทบทวนวรรณกรรมที่ปรับปรุงนี้สนับสนุนการใช้ KMC ในทารก LBW เป็นทางเลือกหนึ่งแทนการดูแลทารกแรกเกิดแบบเดิม โดยส่วนใหญ่ในบริบทที่ทรัพยากรจำกัด จำเป็นต้องมีข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับประสิทธิผลและความปลอดภัยของ KMC แบบต่อเนื่องที่เริ่มต้นเร็ว ในทารก LBW ที่อาการยังไม่คงที่ หรือค่อนข้างคงที่ ตลอดจนผลของพัฒนาการทางระบบประสาทในระยะยาว และค่าใช้จ่ายในการดูแล
Kangaroo mother care (KMC) เดิมนิยามว่าเป็นการสัมผัสทางผิวหนังระหว่างแม่กับทารกแรกเกิด การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่บ่อยและอย่างเดียวหรือเกือบอย่างเดียว และการออกจากโรงพยาบาลโดยเร็ว ได้รับการเสนอให้เป็นทางเลือกแทนการดูแลทารกแรกเกิดแบบเดิมสำหรับทารกน้ำหนักแรกเกิดต่ำ (LBW)
เพื่อตรวจสอบว่ามีหลักฐานสนับสนุนการใช้ KMC ในทารก LBW เพื่อเป็นทางเลือกหนึ่งของการดูแลทารกแรกเกิดแทนการดูแลแบบเดิม ก่อนหรือหลังการดูแลแบบเดิมจนทารกคงที่ดีแล้ว และเพื่อประเมินผลประโยชน์และผลเสีย
เราใช้วิธีการสืบค้นมาตรฐานของ Cochrane Neonatal Review Group รวมถึงการค้นหาใน CENTRAL (Cochrane Central Register of Controlled Trials; 2016, Issue 6), MEDLINE, Embase, CINAHL (Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature), LILACS (Latin American and Caribbean Health Science Information database) และฐานข้อมูล POPLINE (Population Information Online) (ทั้งหมดตั้งแต่เริ่มก่อตั้งจนถึงวันที่ 30 มิถุนายน 2016) รวมถึงชุดข้อมูลการลงทะเบียนทดลองของ WHO (องค์การอนามัยโลก) (จนถึงวันที่ 30 มิถุนายน 2016) นอกจากนี้เรายังค้นหาหน้าเว็บของ Kangaroo Foundation, การประชุมและการประชุมสัมมนาทาง KMC และ Google Scholar
การทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม เปรียบเทียบ KMC กับการดูแลทารกแรกเกิดแบบเดิม หรือ KMC ที่เริ่มเร็ว เทียบกับ KMC ที่เริ่มช้า ในทารก LBW
การเก็บข้อมูลและการวิเคราะห์ได้ดำเนินการตามมาตรฐานของ Cochrane Neonatal Review Group
การศึกษา 21 รายการ ซึ่งรวมถึงทารก 3042 คนเข้าเกณฑ์การคัดเลือกเข้าการทบทวน การศึกษา 19 รายการประเมิน KMC ในทารก LBW หลังการดูแลจนคงที่ดีแล้ว, การศึกษา 1 รายการประเมิน KMC ในทารก LBW ก่อนการดูแลจนคงที่ดีแล้ว และการศึกษาอีก 1 รายการเปรียบเทียบ KMC ที่เริ่มในช่วงต้นกับ KMC ที่เริ่มช้า ของทารก LBW ที่ค่อนข้างคงที่ การศึกษา 16 รายการประเมิน KMC ที่ไม่ต่อเนื่อง และ 5 รายการประเมิน KMC ที่ต่อเนื่อง
KMC เทียบกับการดูแลทารกแรกเกิดแบบเดิม: เมื่อออกจากโรงพยาบาล หรือ หลังมารดามีประจำเดือนครั้งสุดท้าย (postmenstrual age) 40 ถึง 41 สัปดาห์ KMC มีความสัมพันธ์กับการลดความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (risk ratio [RR] 0.60 ช่วงความเชื่อมั่น 95% [CI] 0.39 ถึง 0.92, 8 การศึกษา, ทารก 1736 คน) การติดเชื้อในโรงพยาบาล/การติดเชื้อในกระแสเลือด (RR 0.35, 95% CI 0.22 ถึง 0.54; 5 การศึกษา, ทารก 1239 คน) และภาวะอุณหภูมิต่ำ (RR 0.28, 95% CI 0.16 ถึง 0.49; 9 การศึกษา, ทารก 989 คน; หลักฐานคุณภาพปานกลาง) จากการติดตามผลครั้งล่าสุด KMC มีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตที่ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ (RR 0.67, 95% CI 0.48 ถึง 0.95; 12 การศึกษา, ทารก 2293 คน; หลักฐานคุณภาพปานกลาง) และการติดเชื้อรุนแรง/การติดเชื้อในกระแสเลือด (RR 0.50, 95% CI 0.36 ถึง 0.69; 8 การศึกษา, ทารก 1463 คน; หลักฐานคุณภาพปานกลาง) ยิ่งไปกว่านั้น ยังพบว่า KMC ทำให้เพิ่มน้ำหนัก (ค่าเฉลี่ยความแตกต่าง [MD] 4.1 g/d, 95% CI 2.3 ถึง 5.9; 11 การศึกษา, ทารก 1198 คน; หลักฐานคุณภาพปานกลาง), เพิ่มความยาว (MD 0.21 ซม./สัปดาห์, 95% CI 0.03 ถึง 0.38; 3 การศึกษา, ทารก 377 คน) และเพิ่มเส้นรอบวงศีรษะ (MD 0.14 ซม./สัปดาห์, 95% CI 0.06 ถึง 0.22; 4 การศึกษา, ทารก 495 คน) ในการติดตามครั้งล่าสุด, การให้นมบุตรอย่างเดียวตอนออกจากโรงพยาบาลหรือ postmenstrual age 40 ถึง 41 สัปดาห์ (RR 1.16, 95% CI 1.07 ถึง 1.25; 6 การศึกษา, มารดา 1453 คน) และการติดตามผลที่ 1 ถึง 3 เดือน (RR 1.20, 95% CI 1.01 ถึง 1.43; 5 การศึกษา, มารดา 600 คน), การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ (อย่างเดียวหรือบางส่วน) เมื่อออกจากโรงพยาบาล หรือเมื่อ postmenstrual age 40 ถึง 41 สัปดาห์ (RR 1.20, 95% CI 1.07 ถึง 1.34; 10 การศึกษา, มารดา 1696 คน; หลักฐานคุณภาพปานกลาง) และในการติดตามผลที่ 1 ถึง 3 เดือน (RR 1.17, 95% CI 1.05 ถึง 1.31; 9 การศึกษา, มารดา 1394 คน; หลักฐานคุณภาพต่ำ) และการวัดบางประการเกี่ยวกับความผูกพันของมารดาและทารกและสภาพแวดล้อมในบ้าน ไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างทารก KMC และกลุ่มควบคุมใน Griffith quotients สำหรับการพัฒนาจิตที่อายุแก้ไข 12 เดือน (หลักฐานคุณภาพต่ำ) Sensitivity analysis ชี้ให้เห็นว่าการรวมการศึกษาที่มีความเสี่ยงของการมีอคติสูงไม่ส่งผลต่อทิศทางทั่วไปของการค้นพบหรือขนาดของผลการรักษาสำหรับผลลัพธ์หลัก
KMC ที่เริ่มเร็วเทียบกับ KMC ที่เริ่มช้า ในทารกที่มีอาการค่อนข้างคงที่: การศึกษา 1 รายการเปรียบเทียบ KMC แบบต่อเนื่องที่เริ่มเร็ว (ภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด) เทียบกับ KMC แบบต่อเนื่องที่เริ่มช้า (หลัง 24 ชั่วโมงหลังคลอด) ในทารก LBW ที่ค่อนข้างคงที่ 73 คน นักวิจัยรายงานว่าไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญระหว่าง 2 กลุ่ม ในการเสียชีวิต, การเจ็บป่วย, การติดเชื้อที่รุนแรง, อุณหภูมิต่ำ, การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และตัวบ่งชี้ทางโภชนาการ KMC ที่เริ่มเร็ว มีความสัมพันธ์กับการลดระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (MD 0.9 วัน, 95% CI 0.6 ถึง 1.2)
แปลโดย ศ.นพ.ภิเศก ลุมพิกานนท์ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 24 มิถุนายน 2021