ใจความสำคัญ
กิจกรรมทางกายในโรงเรียนอาจปรับปรุงสมรรถภาพทางกาย แต่อาจมีผลกระทบต่อดัชนีมวลกายเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลย (ซึ่งใช้ในการประเมินว่าน้ำหนักตัวอยู่ในช่วงที่มีสุขภาพดีหรือไม่) แม้ว่าเราจะไม่มีความมั่นใจในหลักฐานก็ตาม
มีการศึกษาน้อยมากที่รายงานถึงผลกระทบที่อาจเป็นอันตราย
จำเป็นต้องมีการพิจารณาอย่างรอบคอบเกี่ยวกับประเภทของโปรแกรมการออกกำลังกายในโรงเรียนที่จะดำเนินการ และการศึกษาในอนาคตควรพยายามระบุประเภทของกิจกรรมทางกายที่ดีที่สุดสำหรับการดำเนินการในโรงเรียน
เหตุใดการส่งเสริมการออกกำลังกายในเด็กจึงมีความสำคัญ
คาดว่าผู้เสียชีวิตทั่วโลกมากถึง 5.3 ล้านคนเกิดจากการออกกำลังกายไม่เพียงพอ (ไม่มีการเคลื่อนไหวร่างกาย) และนี่เป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่นำไปสู่โรคและมะเร็งในระยะยาว นี่เป็นหัวข้อที่น่ากังวล โดยเฉพาะอย่างยิ่งเนื่องจากเป็นที่ทราบกันว่ารูปแบบการออกกำลังกายในวัยเด็กสามารถนำไปสู่รูปแบบที่คล้ายคลึงกันในวัยผู้ใหญ่ โปรแกรมที่ส่งเสริมให้เด็กออกกำลังกายขณะอยู่ที่โรงเรียนเชื่อว่าเป็นวิธีเพิ่มระดับกิจกรรมของเด็กทุกคน โดยไม่คำนึงถึงปัจจัยอื่นๆ เช่น พฤติกรรมของผู้ปกครองและปัจจัยทางสังคมหรือเศรษฐานะในช่วงชีวิตในวัยเด็ก
เราพบอะไร
เราพบการศึกษา 89 ฉบับ ที่ศึกษาผลกระทบของโปรแกรมในโรงเรียนที่เน้นการเพิ่มการออกกำลังกาย ซึ่งรวมถึงเด็กและวัยรุ่น 66,752 คน (อายุระหว่าง 6 ถึง 18 ปี) จากทั่วโลก ระยะเวลาของโปรแกรมแตกต่างกันไปตั้งแต่ 12 สัปดาห์ถึง 6 ปี ไม่มีโปรแกรมการออกกำลังกายในโรงเรียนที่ใช้ 2 โปรแกรมร่วมกัน ความถี่และระยะเวลาที่แต่ละส่วนของโปรแกรมดำเนินการแตกต่างกันอย่างมากในการศึกษาต่างๆ
จากการศึกษาที่รวบรวมมาทั้งหมด มีการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อยเท่านั้นในจำนวนนักเรียนที่ออกกำลังกาย หรือเป็นนาทีต่อวันของการออกกำลังกายระดับปานกลางถึงสูงหรือเวลาที่อยู่เฉยๆ ถึงแม้ว่าจะพบว่าโปรแกรมเหล่านี้ปรับปรุงสมรรถภาพทางกายของนักเรียน พบว่าโปรแกรมเหล่านี้ทีผลน้อยหรือไม่มีผลกระทบเลยต่อการวัดที่ใช้ในการประเมินว่าน้ำหนักตัวอยู่ในช่วงที่มีสุขภาพดีหรือไม่ มีการศึกษาไม่มากที่รายงานถึงผลกระทบที่อาจเป็นอันตราย เช่น การบาดเจ็บหรืออันตรายทางจิตใจ
ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร
เรามีความเชื่อมั่นเพียงเล็กน้อยในหลักฐาน เนื่องจากการศึกษาดำเนินการด้วยวิธีต่างๆ กัน และมีวิธีการใช้การแทรกแซงต่างกันรวมทั้งการประเมินผลก็ใช้วิธีต่างๆกัน นอกจากนี้ ผู้คนในการศึกษาอาจทราบถึงการแทรกแซงที่พวกเขาได้รับ และบางครั้งอาจส่งผลต่อผลลัพธ์ที่รายงาน นอกจากนี้ ไม่ใช่ทุกการศึกษาที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับทุกสิ่งที่เราสนใจ
หลักฐานเป็นปัจจุบันแค่ไหน
หลักฐานเป็นข้อมูลล่าสุดจนถึงเดือนมิถุนายน 2020 (แม้ว่าเราจะทำการค้นหาการศึกษาใหม่ในเดือนกุมภาพันธ์ 2021 และพบการศึกษาที่อาจรวมอยู่ในการปรับปรุงในอนาคต และขณะนี้ได้อธิบายไว้ในตาราง "การศึกษาที่รอการจำแนกประเภท")
เนื่องจากความแปรปรวนของผลลัพธ์และผลกระทบเล็กน้อยโดยรวม เจ้าหน้าที่ของโรงเรียนและผู้เชี่ยวชาญด้านสาธารณสุขจึงต้องคิดให้รอบคอบก่อนที่จะดำเนินใช้กิจกรรมทางกายในโรงเรียน (school-based physical activity interventions) เมื่อพิจารณาจากผลกระทบที่แตกต่างกัน ความเสี่ยงของการมีอคติ และผลที่พบว่าขนาดของผลกระทบค่อนข้างน้อย จึงควรตีความผลลัพธ์นี้อย่างระมัดระวัง
การออกกำลังกายในเด็กและวัยรุ่นสัมพันธ์กับความอ้วนที่ลดลง สุขภาพหัวใจและการเผาผลาญที่ดีขึ้น และสมรรถภาพทางกายที่ดีขึ้น ทั่วโลก มีเด็กและวัยรุ่นน้อยกว่า 30% ที่ปฏิบัติตามคำแนะนำการออกกำลังกายทั่วโลกว่าให้ออกกำลังกายในระดับปานกลางถึงออกแรงอย่างน้อย 60 นาทีต่อวัน โรงเรียนอาจเป็นสถานที่ที่เหมาะสมที่สุดสำหรับการแทรกแซง (interventions) เนื่องจากเด็กและวัยรุ่นในพื้นที่ส่วนใหญ่ของโลกใช้เวลาส่วนใหญ่ในการเดินทางไปและกลับจากโรงเรียนหรือเข้าเรียนในโรงเรียน
วัตถุประสงค์ของการปรับปรุงการทบทวนวรรณกรรมนี้คือเพื่อสรุปหลักฐานเกี่ยวกับประสิทธิผลของการแทรกแซงในโรงเรียนในการเพิ่มกิจกรรมทางกายในระดับปานกลางถึงสูง และปรับปรุงสมรรถภาพในเด็กและวัยรุ่นอายุ 6 ถึง 18 ปี
วัตถุประสงค์เฉพาะคือ:
• เพื่อประเมินผลของวิธีการที่ใช้ (interventions) ในโรงเรียนต่อการเพิ่มกิจกรรมทางกายและการปรับปรุงสมรรถภาพของร่างกายในเด็กและวัยรุ่น;
• เพื่อประเมินผลกระทบของวิธีการที่ใช้ (interventions) ตามโรงเรียนในการปรับปรุงองค์ประกอบร่างกาย; และ
• เพื่อตรวจสอบว่าการผสมผสานหรือองค์ประกอบบางอย่าง (หรือทั้งสอง) ของวิธีการที่ใช้ (interventions) ในโรงเรียนมีประสิทธิภาพมากกว่าวิธีอื่นในการส่งเสริมการออกกำลังกายและสมรรถภาพของร่างกายในประชากรเป้าหมายนี้
เราค้นหา CENTRAL, MEDLINE, Embase, CINAHL, PsycINFO, BIOSIS, SPORTDiscus และ Sociological Abstracts จนถึงวันที่ 1 มิถุนายน 2020 โดยไม่มีข้อจำกัดด้านภาษา เราคัดกรองรายการอ้างอิงของบทความที่รวมไว้และการทบทวนอย่างเป็นระบบที่เกี่ยวข้อง เราติดต่อผู้เขียนหลักของการศึกษาเพื่อขอข้อมูลเพิ่มเติม
วิธีการ (interventions) ที่เข้าเกณฑ์ในการทบทวนนี้เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติด้านสุขภาพโดยบุคคลทั่วไป (คือ ไม่ได้ทำโดยแพทย์) ดำเนินการในโรงเรียน และมีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มการออกกำลังกายในเด็กและวัยรุ่นที่เข้าเรียนในโรงเรียนทั้งหมด (อายุ 6 ถึง 18 ปี) เป็นเวลาอย่างน้อย 12 สัปดาห์ การทบทวนนี้จำกัดเฉพาะการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม สำหรับการอัปเดตนี้ เราได้เพิ่มเกณฑ์ใหม่ 2 เกณฑ์: เป้าหมายหลักของการศึกษาคือเพื่อเพิ่มกิจกรรมทางกายหรือสมรรถภาพของร่างกาย และการศึกษาใช้การวัดผลของกิจกรรมทางกายหรือสมรรถภาพทางกายแบบที่เป็นรูปธรรมคือมีเครื่องมือวัด ไม่ไช่ใช้ความรู้สึก ( objective measure) ผลลัพธ์หลักรวมถึงสัดส่วนของผู้เข้าร่วมที่ปฏิบัติตามแนวทางการออกกำลังกายและระยะเวลาของการออกกำลังกายระดับปานกลางถึงสูงและเวลาที่อยู่เฉยๆ (ประเด็นใหม่สำหรับการอัปเดตนี้) ผลลัพธ์รองรวมถึงดัชนีมวลกายที่วัดได้ (BMI) สมรรถภาพทางกาย คุณภาพชีวิตที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ (ใหม่สำหรับการอัปเดตนี้) และเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ (ใหม่ในการอัปเดตนี้) เวลาดูโทรทัศน์ คอเลสเตอรอลในเลือด และความดันโลหิตถูกนำออกจากการอัปเดตนี้
ผู้ทบทวน 2 คน ใช้แบบฟอร์มมาตรฐานเพื่อประเมินแต่ละการศึกษาเพื่อดูความเกี่ยวข้อง ดึงข้อมูล และเพื่อประเมินความเสี่ยงของอคติ อย่างอิสระต่อกัน เมื่อมีความเห็นไม่ตรงกัน ได้ทำการอภิปรายร่วมกันจนกว่าจะบรรลุฉันทามติ ความแน่นอนของหลักฐานได้รับการประเมินตาม GRADE ได้ดำเนินการวิเคราะห์ random-effects meta-analysis โดยใช้ inverse variance method วิเคราะห์ข้อมูลผู้เข้าร่วมจำแนกตามอายุ (เด็กกับวัยรุ่น) เมื่อมีรายงานข้อมูลที่เพียงพอ กลุ่มย่อยวิเคราะห์ผลตามประเภทของวิธีการที่ใช้ (intervention type)
ตามเกณฑ์การคัดเลือกใหม่สามเกณฑ์ เราไม่รวมการศึกษา 16 ฉบับ จาก 44 ฉบับที่รวมอยู่ในการทบทวนวรรณกรรมฉบับก่อนหน้านี้ เราคัดกรองชื่อเรื่องเพิ่มเติม 9968 เรื่อง (ค้นหาในเดือนตุลาคม 2011 ถึงมิถุนายน 2020) ซึ่งการศึกษาที่ไม่ซ้ำกัน 978 เรื่อง ซึ่งมีความเกี่ยวข้อง และ 61 ฉบับ ตรงตามเกณฑ์ทั้งหมดสำหรับการอัปเดตนี้ เรารวมการศึกษาทั้งหมด 89 ฉบับ ที่มีข้อมูลที่สมบูรณ์สำหรับผู้เข้าร่วมการศึกษา 66,752 คน การศึกษาส่วนใหญ่รวมเด็กเท่านั้น (n = 56) ตามด้วยวัยรุ่นเท่านั้น (n = 22) และทั้งสองอย่าง (n = 10); การศึกษา 1 ฉบับ ไม่ได้รายงานอายุของนักเรียน มีวิธีการแบบหลายองค์ประกอบมากที่สุด (n = 40) ตามด้วยการออกกำลังกายในช่วงเวลาเรียน (n = 19) พลศึกษาที่เพิ่มเติม (n = 15) และโปรแกรมก่อนและหลังเลิกเรียน (n = 14); การศึกษา 1 ฉบับ สำรวจทั้งการพลศึกษาที่เพิ่มขึ้นและโปรแกรมหลังเลิกเรียน การขาดการปกปิดกลุ่มของผู้เข้าร่วม บุคลากร และผู้ประเมินผลลัพธ์ และการขาดการติดตามเป็นสาเหตุของอคติที่พบบ่อยที่สุด
ผลการศึกษาพบว่ากิจกรรมทางกายในโรงเรียน (school-based physical activity interventions) อาจส่งผลให้มีเวลาเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยในการออกกำลังกายระดับปานกลางถึงสูง (ความแตกต่างเฉลี่ย (MD) 0.73 นาที/วัน, ช่วงความเชื่อมั่น 95% (CI) 0.16 ถึง 1.30; การศึกษา 33 ฉบับ; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง) และอาจส่งผลให้เวลาที่อยู่เฉยๆที่ลดลงเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลย (MD -3.78 นาที/วัน, 95% CI -7.80 ถึง 0.24; การศึกษา 16 ฉบับ; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) กิจกรรมทางกายในโรงเรียน (school-based physical activity interventions) อาจปรับปรุงสมรรถภาพทางกายที่รายงานโดยใช้การได้รับออกซิเจนสูงสุด (VO₂max) (MD 1.19 mL/kg/min, 95% CI 0.57 ถึง 1.82; การศึกษา 13 ฉบับ หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำ) กิจกรรมทางกายภาพในโรงเรียนอาจส่งผลให้ค่าดัชนีมวลกาย z-score ลดลงเล็กน้อย (MD -0.06, 95% CI -0.09 ถึง -0.02; การศึกษา 21 ฉบับ หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำ) และอาจไม่ส่งผลกระทบต่อดัชนีมวลกายที่แสดงเป็นกก./ตร.ม. (MD -0.07, 95% CI -0.15 ถึง 0.01; การศึกษา 50 ฉบับ; หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำ) เราไม่แน่ใจอย่างยิ่งว่ากิจกรรมทางกายในโรงเรียนส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพหรือเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์หรือไม่
แปลโดย พญ.วิลาสินี หน่อแก้ว Edit โดย ผกากรอง 25 ธันวาคม 2022