ข้อความสำคัญ
• เมื่อเทียบกับการไม่รักษา การบำบัดด้วยบัลนีโอ (การบำบัดด้วยน้ำ) อาจส่งผลให้ความรุนแรงของโรคดีขึ้นเล็กน้อย และอาจปรับปรุงความเจ็บปวดและการเปลี่ยนแปลงของสีผิวในผู้ที่มีภาวะหลอดเลือดดำไม่เพียงพอเรื้อรัง (เมื่อเลือดไม่สามารถไหลกลับสู่หัวใจได้อย่างถูกต้องและเกิดแอ่งน้ำใน ขา)
• การบำบัดด้วย Balneotherapy เมื่อเทียบกับการไม่รักษาอาจช่วยให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น แต่เราไม่มั่นใจอย่างมากเกี่ยวกับผลลัพธ์ เราพบหลักฐานเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยที่แสดงถึงความแตกต่างในผลข้างเคียง แผลที่ขาหรืออาการบวมน้ำ (ขาบวม)
• หลักฐานเปรียบเทียบการบำบัดด้วยน้ำกับการบำบัดด้วยวิธีอื่นมีจำกัดมาก เมื่อเปรียบเทียบกับยาที่เรียกว่า phlebotonics เราไม่พบหลักฐานของความแตกต่างในจำนวนผู้ที่มีอาการปวดหรือบวมน้ำ เมื่อเทียบกับการออกกำลังกายบนพื้นที่แห้ง การบำบัดด้วยน้ำอาจปรับปรุงคุณภาพชีวิตและอาการบวมน้ำได้เล็กน้อย แต่หลักฐานไม่แน่นอนมากนักสำหรับคุณภาพชีวิต
ภาวะหลอดเลือดดำบกพร่องเรื้อรังคืออะไร
ภาวะหลอดเลือดดำบกพร่องเรื้อรังเป็นโรคที่เกิดจากการลำเลียงเลือดที่ไปยังหลอดเลือดดำของขาส่วนล่างผิดปกติ ซึ่งหมายความว่าหลอดเลือดดำไม่สามารถสูบฉีดเลือดกลับสู่หัวใจได้เพียงพอ ผู้ที่มีอาการนี้มักจะมีตะปุ่มตะป่ำและเส้นเลือดดำขขายใหญ่ขึ้น จากอาการที่เป็นไปได้หลายอย่าง อาการที่ร้ายแรงที่สุดคือแผลเรื่อรังจากหลอดเลือดดำสื่อม (Venous ulcer)
ภาวะหลอดเลือดดำบดพร่องเรื้อรังรักษาอย่างไร
มีตัวเลือกการจัดการหรือการรักษาที่หลากหลายสำหรับภาวะหลอดเลือดดำบกพร่องเรื้อรัง รวมถึงการบีบอัด (ใช้แรง) กายภาพบำบัด ยา และการผ่าตัด Balneotherapy เป็นวิธีหนึ่งในการทำกายภาพบำบัดให้กับผู้ที่มีภาวะหลอดเลือดดำบกพร่องเรื้อรัง Balneotherapy เป็นเทคนิคทางการแพทย์แบบดั้งเดิมที่เกี่ยวข้องกับน้ำและมักใช้ในสปา ประกอบด้วยการแช่น้ำร้อนหรือน้ำแร่หรือโคลนที่เต็มไปด้วยแร่ธาตุ อาจมีหรือไม่มีการออกกำลังกายก็ได้
เราต้องการค้นหาอะไร
เราต้องการทราบว่าการรักษาด้วยน้ำมีประโยชน์มากกว่าการดูแลตามปกติหรือการรักษาอื่นๆ ในผู้ที่มีภาวะหลอดเลือดดำบกพร่องเรื้อรังหรือไม่
เราทำอะไร
เราค้นหาการศึกษาที่ตรวจสอบการรักษาด้วยวิธีบำบัดด้วยน้ำโดยเปรียบเทียบกับการไม่รักษาหรือการรักษาอื่นๆ ในผู้ที่มีภาวะหลอดเลือดดำบกพร่องเรื้อรัง เราเปรียบเทียบและสรุปผลการศึกษาและให้คะแนนความเชื่อมั่นในหลักฐาน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ เช่น วิธีการศึกษาและขนาด
เราพบอะไร
เราระบุการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม 9 ฉบับ ในการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม ผู้เข้าร่วมจะได้รับการจัดสรรแบบสุ่มไปยังกลุ่มการรักษาของตน ดังนั้น การศึกษาเหล่านี้มักจะให้หลักฐานที่น่าเชื่อถือที่สุดเกี่ยวกับผลการรักษา การศึกษา 7 ฉบับเปรียบเทียบการรักษาด้วยวิธีบำบัดด้วยน้ำกับการไม่รักษา 1 การศึกษาเปรียบเทียบการรักษาด้วยน้ำกับวิธีการรักษาด้วยยาที่เรียกว่า melilotus officinalis และ การศึกษาอื่น เปรียบเทียบการบำบัดด้วยน้ำกับการออกกำลังกายบนพื้นที่แห้ง การศึกษาใช้การบำบัดด้วยน้ำวิธีต่างๆ กันและระยะเวลาการรักษาที่แตกต่างกัน
ผลลัพธ์หลัก
เมื่อเทียบกับการไม่รักษา การรักษาด้วยน้ำอาจช่วยลดความรุนแรงของโรคได้เล็กน้อย และอาจทำให้ดีขึ้นในเรื่องความเจ็บปวดและการเปลี่ยนแปลงของสีผิว นอกจากนี้ยังอาจปรับปรุงคุณภาพชีวิต แต่เราไม่แน่ใจเกี่ยวกับผลลัพธ์ Balneotherapy อาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่อการเกิดผลเสีย (การติดเชื้อและลิ่มเลือดที่ขา) ไม่มีการศึกษาใดรายงานผลที่เป็นอันตรายร้ายแรงใดๆ หลักฐานแสดงให้เห็นความแตกต่างเล็กน้อยหรือไม่มีเลยของแผลที่ขาและอาการบวมน้ำ (การบวมที่เกิดจากของเหลวรั่วไหลออกจากหลอดเลือดเล็กๆ ของร่างกาย) ระหว่างผู้ที่ได้รับการบำบัดด้วยการบำบัดด้วยน้ำและผู้ที่ไม่ได้รับการรักษา
เราไม่ทราบว่าการรักษาด้วยน้ำเมื่อเทียบกับ melilotus officinalis มีผลต่ออาการปวดหรือบวมน้ำหรือไม่ ไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับผลลัพธ์อื่นๆ ที่น่าสนใจ (ความรุนแรงของโรค คุณภาพชีวิต ผลกระทบที่เป็นอันตราย แผลที่ขา หรือการเปลี่ยนแปลงของสีผิว)
การบำบัดด้วย Balneotherapy เมื่อเทียบกับการออกกำลังกายบนพื้นที่แห้งอาจปรับปรุงคุณภาพชีวิตและอาการบวมน้ำเล็กน้อยหลังการบำบัด 5 ครั้ง แต่เราไม่แน่ใจเกี่ยวกับผลลัพธ์สำหรับคุณภาพชีวิต ไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับผลลัพธ์อื่นๆ ที่น่าสนใจ (ความรุนแรงของโรค ผลที่เป็นอันตราย ความเจ็บปวด แผลที่ขา หรือการเปลี่ยนแปลงของสีผิว)
ข้อ จำกัด ของหลักฐานคืออะไร
เรามีความมั่นใจในระดับปานกลางในหลักฐานเกี่ยวกับความรุนแรงของโรค เนื่องจากความกังวลเกี่ยวกับผู้เข้าร่วมและบุคลากรทางการแพทย์ที่ทราบว่าผู้เข้าร่วมการรักษาแต่ละคนอยู่ในกลุ่มใด (ไม่มีการปิดบัง) เรามีความมั่นใจเพียงเล็กน้อยหรือน้อยมากในหลักฐานที่เหลือ เนื่องจากความกังวลเกี่ยวกับการขาดการปิดบัง เนื่องจากจำนวนคนและจำนวนเหตุการณ์น้อยเกินไปสำหรับการวิเคราะห์ที่ชัดเจน และเนื่องจากผู้เข้าร่วมรายงานผลลัพธ์บางอย่างด้วยตัวเอง
หลักฐานนี้ทันสมัยแค่ไหน
โดยงานฉบับนี้คือฉบับปรับปรุงของงาน Cochrane Review ฉบับก่อนหน้านี้ หลักฐานเป็นปัจจุบันจนถึง เดือนมิถุนายน 2022
สำหรับการเปรียบเทียบการบำบัดด้วยการบำบัดด้วยการบำบัดด้วยการไม่รักษา เราพบหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นปานกลางว่าวิธีการที่ใช้ (intervention) ช่วยเพิ่มคะแนนสัญญาณและอาการแสดงความรุนแรงของโรคได้เล็กน้อย หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำช่วยเพิ่มความเจ็บปวดและการเปลี่ยนแปลงของเม็ดสีผิว และหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำมากซึ่งช่วยเพิ่ม HRQoL การรักษาด้วยวิธี Balneotherapy เมื่อเทียบกับการไม่รักษามีความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยในเรื่องผลที่ไม่พึงประสงค์ อาการบวมน้ำ หรือการเกิดแผลที่ขา หลักฐานเปรียบเทียบการรักษาด้วยวิธีบำบัดด้วยน้ำเทียบกับวิธีอื่นมีจำกัดมาก เพื่อให้แน่ใจว่ามีการเปรียบเทียบที่เพียงพอระหว่างการทดลอง การทดลองในอนาคตควรกำหนดมาตรฐานการวัดผลลัพธ์ (เช่น คะแนนอาการและอาการแสดงความรุนแรงของโรค HRQoL ความเจ็บปวดและอาการบวมน้ำ) และจุดเวลาติดตามผล
ภาวะหลอดเลือดดำบกพร่องเรื้อรัง (CVI) เป็นโรคที่อาการแย่ลงเรื่อยๆและพบได้บ่อย โดยเป็นที่ระบบหลอดเลือดดำตื้นและลึกของรยางค์ส่วนล่าง CVI มีลักษณะเฉพาะคือภาวะลิ้นหลอดเลือดปิดไม่สนิท การไหลย้อน หลอดเลือดดำอุดตัน หรืออาการเหล่านี้รวมกัน และผลที่ตามมาคือความดันในหลอดเลือดดำส่วนปลายสูงขึ้น อาการทางคลินิกของ CVI ได้แก่ อาการบวมน้ำ ความเจ็บปวด การเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง แผลพุพอง และหลอดเลือดดำที่ผิวหนังบริเวณรยางค์ล่างขยายตัว เป็นภาระทางการเงินขนาดใหญ่ให้กับระบบสุขภาพ มีตัวเลือกการรักษาที่หลากหลายสำหรับ CVI ตั้งแต่การผ่าตัดและการใช้ยา ไปจนถึงการประคบและกายภาพบำบัด Balneotherapy (การรักษาที่เกี่ยวข้องกับน้ำ) อาจเป็นวิธีที่ค่อนข้างถูกและมีประสิทธิภาพในการให้กายภาพบำบัดให้กับผู้ที่มี CVI นี่คือการปรับปรุงการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบที่เผยแพร่ครั้งแรกในปี 2019
เพื่อประเมินประสิทธิผลและความปลอดภัยของการรักษาด้วยวิธี Balneotherapy ในผู้ที่มีภาวะหลอดเลือดดำบกพร่องเรื้อรัง
เราใช้วิธีการค้นหามาตรฐานของ Cochrane ที่ครอบคลุม วันที่ค้นหาล่าสุดคือ 28 มิถุนายน 2022
เรารวมการทดลองแบบสุ่มและกึ่งสุ่มที่มีกลุ่มควบคุมที่เปรียบเทียบการรักษาด้วยวิธีบำบัดด้วย Balneotherapy กับไม่รักษาหรือการรักษาประเภทอื่นๆ สำหรับ CVI เรายังรวมการศึกษาที่ใช้การรักษาร่วมกัน
เราใช้ระเบียบวิธีมาตรฐานของ Cochrane ผลลัพธ์หลักของเราคือ 1. ความรุนแรงของโรค 2. คุณภาพชีวิตที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ (HRQoL) และ 3. ผลไม่พึงประสงค์ ผลลัพธ์รองของเราคือ 1. ความเจ็บปวด 2. บวมน้ำ 3. อุบัติการณ์ของแผลที่ขา และ 4. การเปลี่ยนแปลงของสีผิว เราใช้ GRADE เพื่อประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐานสำหรับผลลัพธ์แต่ละรายการ
เรารวมการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม 9 ฉบับ ซึ่งมีผู้เข้าร่วม 1126 คนที่มี CVI การศึกษา 7 ฉบับประเมินการรักษาด้วยวิธีบำบัดด้วยน้ำทียบกับการไม่รักษา การศึกษา 1 ฉบับ ประเมินการรักษาด้วยวิธีบำบัดด้วยน้ำเทียบกับยาบำรุงเสริมสร้างหลอดเลือดดำจากสมุนไพร (phlebotonic drug) (melilotus officinalis) และการศึกษา 1 ฉบับ ประเมินการรักษาด้วยวิธีบำบัดด้วยน้ำ (Balneotherapy) เทียบกับการออกกำลังกายบนบก เราลดระดับความเชื่อมั่นในหลักฐานลงเนื่องจากขาดการปิดบังผู้เข้าร่วมและผู้ตรวจสอบ ผลลัพธ์ที่ผู้เข้าร่วมรายงาน และความไม่แม่นยำ
Balneotherapy เทียบกับการไม่รักษา
การบำบัดด้วย Balneotherapy เมื่อเทียบกับการไม่รักษาอาจส่งผลให้คะแนนอาการและอาการแสดงความรุนแรงของโรคดีขึ้นเล็กน้อยตามที่ประเมินโดยคะแนนความรุนแรงทางคลินิกของหลอดเลือดดำ (Venous Clinical Severity Score, VCSS; ความแตกต่างของค่าเฉลี่ย (MD) −1.75, ช่วงความเชื่อมั่น 95% (CI) −3.02 ถึง −0.49; การศึกษา 3 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 671 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นปานกลาง)
การรักษาด้วยวิธี Balneotherapy เมื่อเทียบกับการไม่รักษาอาจปรับปรุง HRQoL ตามการประเมินโดยแบบสอบถามคุณภาพชีวิตความไม่เพียงพอของหลอดเลือดดำเรื้อรัง 2 (Chronic Venous Insufficiency Quality of Life Questionnaire 2, CIVIQ2) ในช่วงสามเดือน แต่เราไม่แน่ใจอย่างมากเกี่ยวกับผลลัพธ์ (MD −10.46, 95% CI −19.21 ถึง −1.71; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 153 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำมาก) วิธีการที่นำมาใช้ (intervention) อาจปรับปรุง HRQoL ที่ 12 เดือน (MD −4.48, 95% CI −8.61 ถึง −0.36; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 417 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำ) ไม่ชัดเจนว่าวิธีการที่ใช้ (intervention) มีผลใน 6 เดือนหรือไม่ (MD −2.99, 95% CI −6.53 ถึง 0.56; การศึกษา 2 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 436 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) หรือ 9 เดือน (MD −6.40, 95% CI −13.84 ถึง 1.04; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 59 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำมาก)
การบำบัดด้วย Balneotherapy เมื่อเทียบกับการไม่รักษาอาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยในการเกิดอาการข้างเคียง ผลข้างเคียงหลักคือเหตุการณ์ลิ่มเลือดอุดตัน (odds radio (OR) 0.35, 95% CI 0.09 ถึง 1.42; การศึกษา 3 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 584 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ), ไฟลามทุ่ง (OR 2.58, 95% CI 0.65 ถึง 10.22; การศึกษา 2 ฉบับ, 519 ผู้เข้าร่วม; หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำ) และใจสั่น (OR 0.33, 95% CI 0.01 ถึง 8.52; การศึกษา 1 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 59 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) ไม่มีการศึกษารายงานผลเสียร้ายแรงใดๆ
การรักษาด้วยวิธี Balneotherapy เทียบกับการไม่รักษาอาจปรับปรุงคะแนนความเจ็บปวดเล็กน้อยที่ 3 เดือน (MD −1.12, 95% CI −1.35 ถึง −0.88; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 354 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำ); และ 6 เดือน (MD −1.02, 95% CI −1.25 ถึง −0.78; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 352 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำ)
Balneotherapy เทียบกับการไม่รักษาอาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่ออาการบวมน้ำ (วัดจากรอบขา) ที่ 24 วันถึง 3 เดือน แต่เราไม่แน่ใจมากเกี่ยวกับผลลัพธ์ (ความแตกต่างของค่าเฉลี่ยมาตรฐาน (SMD) 0.32 ซม., 95% CI −0.70 ถึง 1.34; การศึกษา 3 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 369 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำมาก)
การรักษาด้วย Balneotherapy เทียบกับการไม่รักษาอาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่ออุบัติการณ์ของแผลที่ขาที่ 12 เดือน แต่เราไม่แน่ใจอย่างมากเกี่ยวกับผลลัพธ์ (OR 1.06, 95% CI 0.27 ถึง 4.14; การศึกษา 2 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 449 คน; หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำมาก)
การรักษาด้วย Balneotherapy เทียบกับการไม่รักษาอาจลดการเปลี่ยนแปลงของเม็ดสีผิวได้เล็กน้อย โดยวัดจากดัชนีการสร้างเม็ดสีที่ 12 เดือน (MD −3.60, 95% CI −5.95 ถึง −1.25; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 59 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำ)
Balneotherapy กับ melilotus officinalis
สำหรับการเปรียบเทียบการรักษาด้วยวิธีบำบัดด้วยน้ำกับยาบำรุงเสริมสร้างหลอดเลือดดำ (melilotus officinalis ) มีความแตกน่ต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยในอาการปวด(OR 0.29, 95% CI 0.03 ถึง 2.87; กาศกษา 1 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 35 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก) หรืออาการบวมน้ำ (OR 0.21 , 95% CI 0.02 ถึง 2.27 การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 35 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำมาก) แต่เราไม่แน่ใจอย่างมากเกี่ยวกับผลลัพธ์ การศึกษาไม่ได้รายงานผลลัพธ์อื่นที่น่าสนใจ
Balneotherapy กับการออกกำลังกายในที่แห้ง
สำหรับการเปรียบเทียบการบำบัดด้วยน้ำ (Balneotherapy) กับการออกกำลังกายในที่แห้ง หลักฐานจากการศึกษาหนึ่งแสดงให้เห็นว่าการบำบัดด้วยการบำบัดด้วยน้ำอาจปรับปรุง HRQoL ตามที่ประเมินโดยแบบสอบถามอาการเส้นเลือดขอด (VVSymQ) แต่เราไม่แน่ใจอย่างมากเกี่ยวกับผลลัพธ์ (MD −3.00, 95% CI −3.80 ถึง − 2.20 ผู้เข้าร่วม 34 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำมาก) การบำบัดด้วย Balneotherapy เมื่อเทียบกับการออกกำลังกายบนพื้นที่แห้งอาจลดอาการบวมน้ำ (ปริมาตรขา) หลังการรักษา 5 ครั้ง (ขาขวา: MD −840.70, 95% CI −1053.26 ถึง −628.14; ขาซ้าย: MD −767.50, 95% CI −910.07 ถึง −624.93; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 34 คน หลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำ) การศึกษาไม่ได้รายงานผลลัพธ์อื่นที่น่าสนใจ
แปลโดย พญ.วิลาสินี หน่อแก้ว โรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี Edit โดย ผกากรอง 10 มีนาคม 2023