ที่มาและความสำคัญของปัญหา
ในการแข่งขันที่ออกแบบมาเพื่อช่วยให้ผู้คนเลิกสูบบุหรี่ ผู้เข้าร่วมโครงการได้รับคำแนะนำให้เลิกสูบบุหรี่ ในขณะเดียวกันยังมีโอกาสชนะรางวัลหากประสบความสำเร็จในการเลิกสูบบุหรี่ บางการแข่งขันอนุญาตให้กลุ่มผู้ที่สูบบุหรี่แข่งขันกันโดยตรง ซึ่งกลุ่มที่มีจำนวนผู้เลิกบุหรี่มากที่สุดเป็นผู้ชนะรางวัล อีกวิธีหนึ่งคือ คนที่เลิกบุหรี่อาจถูกป้อนชื่อลงในสลากเพื่อลุ้นรางวัล เช่นเงินสด บัตรกำนัล โบนัสเงินเดือน โปรโมชั่นสินค้า (เสื้อยืด ปากกา หรือกระเป๋า) วันหยุด หรือสินค้าหรูหรา (รถหรือเรือ) การแข่งขันบางชนิดเรียกว่าการประกวด ‘Quit & Win' เกิดขึ้นในระดับสากลจนถึง 2006
ลักษณะของการศึกษา
รีวิวนี้ได้รวมการศึกษาจากรีวิวก่อนหน้านี้ 2 เรื่อง รีวิวหนึ่งเรื่องคือการแข่งขันและการจูงใจในการเลิกสูบบุหรี่ การศึกษาเรื่องแรงจูงใจได้ถูกแยกอยู่ในอีกหนึ่งรีวิว เรารวบรวมการศึกษาที่ศึกษาเรื่องการแข่งขัน ควบคู่ไปกับการศึกษาเดิมเกี่ยวกับการแข่งขัน Quit & Win นอกจากนี้เรายังค้นหาการศึกษาที่เกี่ยวข้องล่าสุดที่ตีพิมพ์ถึงเดือนมิถุนายน 2018 เรารวบรวมการศึกษา 20 เรื่อง ผู้เข้าร่วมมากกว่า 11,000 คนที่เข้าแข่งขันเพื่อส่งเสริมให้คนเลิกสูบบุหรี่ด้วย การศึกษาห้าเรื่องจากการศึกษาเหล่านี้ กลุ่มของผู้สูบบุหรี่ที่คัดเลือกจากสถานที่ทำงานแข่งขันกับคนอื่นๆแต่ละคนโดยตรง การศึกษาอื่นๆอีก 15 เรื่อง ผู้ที่ประสบความสำเร็จในการเลิกสูบบุหรี่ถูกนำชื่อไปจับรางวัล
ผลลัพธ์ที่สำคัญและคุณภาพของหลักฐาน
ไม่มีการศึกษาใดในกลุ่มผู้สูบบุหรี่เมื่อสิ้นสุดการแข่งขันแล้วพบว่าคนหยุดสูบบุหรี่มากกว่ากลุ่มผู้สูบบุหรี่ที่ไม่ได้เข้าสู่การแข่งขัน การรวมผลลัพธ์ของ randomized controlled trials เรื่องการจับสลากประเภทการแข่งขัน ซึ่งให้หลักฐานที่ดีที่สุด ไม่ได้แสดงหลักฐานว่า การแข่งขันเพิ่มอัตราการเลิกสูบบุหรี่ สามการแข่งขัน Quit & Win ไม่พบว่าผู้ที่เข้าร่วมการแข่งขันมีอัตราการเลิกสูบบุหรี่สูงกว่าผู้ที่อยู่ในกลุ่มเปรียบเทียบในชุมชน ซึ่งไม่มีส่วนร่วมในการแข่งขัน อย่างไรก็ตาม การศึกษาเหล่านี้คุณภาพต่ำ และดูเหมือนว่าจะมีผลกระทบต่ออัตราการสูบบุหรี่โดยรวมในชุมชนน้อยมาก เนื่องจากผู้สูบบุหรี่น้อยกว่าหนึ่งใน 500 คนดูเหมือนเลิกสูบบุหรี่เนื่องจากการแข่งขัน Quit & Win
การศึกษา 14 เรื่อง จากการศึกษาทั้งหมด 20 เรื่อง เป็น randomized controlled trials แต่หลายการศึกษาไม่อธิบายระเบียบวิธีการศึกษาที่ดีพอให้สามารถตัดสินใจได้ว่าคุณภาพของการศึกษาสูงหรือไม่ โดยรวม เราตัดสินคุณภาพของหลักฐานที่อยู่ในรีวิวนี้ว่าต่ำมาก ดังนั้นเราสามารถบอกได้ว่าข้อสรุปจากผลลัพธ์นี้ไม่น่าเชื่อเถือ เป็นสิ่งสำคัญที่การวิจัยในอนาคตเกี่ยวกับเรื่องนี้ควรได้รับการออกแบบให้มีคุณภาพสูง และรายงานในรายละเอียด เพื่อเพิ่มความมั่นใจในผลลัพธ์
ในปัจจุบันมันเป็นไปไม่ได้ที่จะสรุปข้อสรุปใด ๆ เกี่ยวกับประสิทธิผลหรือ การขาดประสิทธิผลของวิธีการแข่งขันเลิกสูบบุหรี่ นี่เป็นเพราะการศึกษาขาดการออกแบบที่ดี การแข่งขันเลิกบุหรี่ไม่ได้แสดงถึงการเพิ่มอัตราการเลิกบุหรี่ในระยะยาว หลักฐานที่จำกัดนี้ ชี้ให้เห็นว่า population-based Quit & Win contests ในระดับท้องถิ่นและระดับภูมิภาคอาจมีอัตราการเลิกบุหรี่มากกว่า baseline community ยังไม่ได้รับการทดสอบอย่างเพียงพอโดยใช้การออกแบบการศึกษาอย่างเข้มงวด ยังไม่ชัดเจนว่า มูลค่าหรือความถี่ของเงินรางวัลมีอิทธิพลต่อความสำเร็จของการแข่งขันหรือไม่ การศึกษาในอนาคตควรได้รับการออกแบบเพื่อปรับแก้อคติที่มีนัยสำคัญในหลักฐานปัจจุบัน
การแข่งขันอาจสนับสนุนให้ผู้คนดำเนินการ หรือเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม การเลิกบุหรี่ การแข่งขันที่เกี่ยวข้องกับบุคคลหรือกลุ่มคนที่มีโอกาสที่จะชนะรางวัลเนื่องจากประสบความสำเร็จในการเลิกบุหรี่ ทั้งจากการแข่งขันโดยตรง หรือโดยการเข้าจับสลากหรือการให้รางวัลโดยการจับฉลาก
เพื่อตรวจสอบว่าการแข่งขันทำให้มีอัตราการเลิกบุหรี่ในระยะยาวเพิ่มขึ้นหรือไม่ นอกจากนี้เรายังมีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจสอบผลกระทบต่อประชากร ต้นทุน และผลของการแข่งขันเลิกบุหรี่โดยไม่ได้ตั้งใจ
รีวิวนี้ได้รวบรวมการศึกษาจากรีวิวก่อนหน้านี้ 2 เรื่อง เรารวบรวมการศึกษาที่ทดสอบผลการแข่งขันจากรีวิวเรื่อง ‘Competitions and incentives for smoking cessation' และ ‘Quit & Win interventions for smoking cessation' เราได้ปรับปรุงหลักฐานโดยการค้นหาใน Cochrane Tobacco Addiction Group Specialized Register ในเดือนมิถุนายน 2018
เราพิจารณา randomized controlled trials (RCTs) ซึ่งจัดสรรบุคคล สถานที่กลุ่มคนภายในสถานที่ทำงาน หรือชุมชนให้เป็นไปตามเงื่อนไขการทดลองหรือการควบคุม นอกจากนี้เรายังพิจารณาการศึกษาแบบ controlled studies ด้วยการวัด baseline และ post-intervention ซึ่งผู้เข้าร่วมถูกคัดให้เข้ากลุ่ม interventions โดยนักวิจัย ผู้เข้าร่วมเป็นผู้สูบบุหรี่ ในทุกวัยและทุกเพศ ในพื้นที่ใดๆ สิ่งแทรกแซง ได้แก่ การประกวด การแข่งขัน การเสี่ยงโชคจากตัวเลข และให้รางวัลด้วยการจับฉลาก เพื่อตอบแทนการเลิกบุหรี่และการเลิกบุหรี่อย่างต่อเนื่องตามโปรแกรมการเลิกบุหรี่
การปรับปรุงรีวิวครั้งนี้ เราดึงข้อมูลจากการศึกษาใหม่อย่างอิสระต่อกันโดยผู้ประพันธ์สองคน การวัดผลลัพธ์หลักคือ งดการสูบบุหรี่อย่างน้อยหกเดือนนับตั้งแต่เริ่มต้นการให้สิ่งแทรกแซง เราดำเนินการวิเคราะห์เมตต้าเพื่อรวมผลการศึกษาที่มีข้อมูลที่เหมาะสมและการศึกษาซึ่งผลกระทบขององค์ประกอบการแข่งขันสามารถแยกออกจากองค์ประกอบของสิ่งแทรกแซงอื่น ๆ และรายงานการค้นพบอื่น ๆ โดยการพรรณนา
มีการศึกษายี่สิบเรื่องตรงตามเกณฑ์การคัดเลือก การศึกษาห้าเรื่องศึกษาเรื่อง performance-based reward ซึ่งกลุ่มผู้สูบบุหรี่แข่งขันกันเพื่อชนะรางวัล (N = 915) ส่วนที่เหลืออีก 15 เรื่องใช้ performance-based eligibility ซึ่งเมื่อสามารถเลิกบุหรี่ได้จะถูกนำเข้าไปจับรางวัล (N = 10,580) ห้าการศึกษาจากการศึกษาทั้งหมดนี้ใช้การประกวด Quit & Win (N = 4282) ซึ่งการศึกษาสามเรื่องเป็น population-level interventions สิบสี่การศึกษาเป็น RCTs และการศึกษาที่เหลือเป็น quasi-randomized หรือ controlled trials หกการศึกษามีข้อมูลการเลิกบุหรี่ที่เหมาะสมสำหรับการวิเคราะห์เมตา ซึ่งไม่ได้แสดงถึงหลักฐานของประสิทธิผลของ performance-based eligibility interventions (risk ratio (RR) 1.16, 95% confidence interval (CI) 0.77 ถึง 1.74, N = 3201, I2 = 57%) ไม่มีการทดลองใดที่ใช้ performance-based rewards พบผลประโยชน์ของสิ่งแทรกแซงต่ออัตราการเลิกบุหรี่ในระยะยาว
การศึกษา population-level Quit & Win สามเรื่องพบอัตราการเลิกบุหรี่ในกลุ่มที่ได้รับสิ่งแทรกแซง (4% ถึง 16.9%) สูงกว่ากลุ่มควบคุมในการติดตามผลระยะยาว แต่ไม่มีการศึกษาใดที่เป็น RCTs และทุกการศึกษามีความแตกต่างกันเรื่องลักษณะทั่วไป (baseline characteristics) ระหว่างกลุ่มอย่างมีนัยสำคัญ การศึกษาเหล่านี้ชี้ว่าน้อยกว่าหนึ่งใน 500 ของผู้สูบบุหรี่เลิกสูบเนื่องจากการแข่งขัน
การรายงานผลลัพธ์ที่ไม่ได้วางแผนเอาไว้ในทุกชุดการศึกษา โดยทั่วไปเกี่ยวข้องกับความแตกต่างระหว่างการรายงานสถานะการสูบบุหรี่ด้วยตนเองและสถานะการสูบบุหรี่ที่ตรวจสอบทางชีวเคมี เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่ร้ายแรงไม่ได้เกิดจากการให้สิ่งแทรกแซงการแข่งขัน (competition intervention)
เราใช้ระบบ GRADE ให้คะแนนคุณภาพโดยรวมของหลักฐานการเลิกสูบบุหรี่ว่า“ ต่ำมาก” เนื่องจากมีความเสี่ยงของอคติสูงและไม่ชัดเจน ซึ่งสัมพันธ์กับการศึกษาที่นำเข้า ความหลากหลายทางคลินิกและความแตกต่างทางด้านระเบียบวิธีวิจัย และข้อจำกัดด้านประชากรที่ศึกษา
ผู้แปล นางสาวน้ำเพชร จำปาทอง Cochrane Thailand แปลเมื่อวันที่ 22 สิงหาคม 2019