ใจความสำคัญ
Erector Spinae Plane Block (ESPB) อาจไม่ช่วยลดความรุนแรงของความเจ็บปวดที่ 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด แต่อาจทำได้โดยไม่มีเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ร้ายแรง และอาจลดการใช้ยาในการบรรเทาอาการปวดแบบรับประทาน รวมถึงผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยาบรรเทาอาการปวดแบบรับประทาน
การระงับความรู้สึกเฉพาะที่คืออะไร
โดยทั่วไปอาการปวดหลังผ่าตัดเฉียบพลันจะรักษาได้โดยการใช้ยาหลายอย่างร่วมกัน เช่น Opioid และการระงับความรู้สึกเฉพาะที่ การระงับความรู้สึกเฉพาะที่เป็นวิธีหนึ่งในการทำให้เส้นประสาทที่ส่งสัญญาณความเจ็บปวดไปยังบริเวณที่ทำการผ่าตัดเกิดการชาเฉพาะที่ ESPB เป็นเทคนิคใหม่ ซึ่งกล่าวถึงครั้งแรกในปี 2016 ซึ่งอาจลดการใช้ยากลุ่ม Opioid ในช่วงหลังผ่าตัด รวมถึงผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับ Opioid ด้วย เมื่อใช้ ESPB ยาชาเฉพาะที่จะถูกฉีดเข้าไปในระนาบ Fascial ใต้กล้ามเนื้อ erector spinae และสามารถทำได้ในระดับกระดูกสันหลังที่แตกต่างกัน กล้ามเนื้อ Erector spinae คือกลุ่มของกล้ามเนื้อที่วิ่งไปตามแต่ละข้างของกระดูกสันหลัง
เราต้องการค้นหาอะไร
เราตรวจสอบประสิทธิผลในการบรรเทาอาการปวดตลอดจนผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นและความเสี่ยงของ ESPB เมื่อเทียบกับการไม่บล็อก การบล็อกยาหลอก (ผู้ป่วยได้รับการฉีดน้ำเกลือแทนยาออกฤทธิ์) และการระงับความรู้สึกเฉพาะที่อื่นๆ ในผู้ใหญ่ที่ได้รับการผ่าตัดด้วยการดมยาสลบ
เราทำอะไร
เรารวมการศึกษา 64 ฉบับที่สุ่มแบ่งผู้ป่วยเข้าในกลุ่มการรักษากลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง (การทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม) โดยมีผู้ป่วยทั้งหมด 3973 ราย ในการศึกษาเหล่านี้ ผู้ป่วยทุกรายได้รับการดูแลด้วย Opioid ตามมาตรฐาน รวมถึงการระงับความรู้สึกเฉพาะที่ตามกลุ่มที่จัดสรร
เราพบอะไร
ความเจ็บปวดขณะพัก 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัดไม่มีความแตกต่างที่สำคัญทางคลินิก โดยไม่มีประโยชน์เพิ่มเติมเกี่ยวกับความรุนแรงของความเจ็บปวดหลังการผ่าตัด
เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อกเกิดขึ้นน้อยมาก และเราไม่ได้สังเกตเห็นความแตกต่างที่มีนัยสำคัญระหว่างกลุ่ม
การใช้ Opioid ทางปาก และผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับ Opioid (เช่น อาการคลื่นไส้และอาการคัน) ลดลงในกลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วย ESPB
ข้อจำกัดของหลักฐาน
เราจัดอันดับความเชื่อมั่นของหลักฐานสำหรับผลลัพธ์หลักโดยใช้ GRADE (Grades of Recommendation, Assessment, Development and Evaluation) ความเชื่อมั่นของหลักฐานส่วนใหญ่อยู่ในระดับต่ำ ระดับตั้งแต่ปานกลางถึงต่ำมาก ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการศึกษาเล็กๆ จำนวนมากซึ่งมีผลลัพธ์ที่หลากหลายมาก
บทสรุป
หลักฐานปัจจุบันชี้ให้เห็นว่า ESPB อาจจะไม่ลดความรุนแรงของความเจ็บปวดหลังการผ่าตัดหนึ่งวันหลังการผ่าตัดเกินกว่ายาลดความเจ็บปวดมาตรฐาน อย่างไรก็ตาม ESPB อาจไม่มีความเสี่ยงสูงต่อเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อก นอกจากนี้ ESPB อาจช่วยลดความจำเป็นในการใช้ Opioid และด้วยเหตุนี้จึงลดผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับ Opioid ด้วย จำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อกำหนดบทบาทของ ESPB ในการรักษาอาการปวดหลังผ่าตัด
หลักฐานนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน
หลักฐานเป็นข้อมูลล่าสุดจนถึงวันที่ 4 มกราคม 2021
นอกเหนือจากการดูแลตามมาตรฐาน ESPB อาจไม่ลดความรุนแรงของความเจ็บปวด 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด เมื่อเทียบกับการไม่มีการบล็อก จำนวนเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อกหลังจากการทำ ESPB อยู่ในระดับต่ำ จำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อศึกษาความเป็นไปได้ในการขยายระยะเวลาของการลดความปวด
เราระบุการศึกษาใหม่ 37 ฉบับ ในการค้นหาที่ปรับปรุงครั้งนี้ และมีการศึกษาที่กำลังดำเนินการอยู่ 3 ฉบับ ซึ่งน่าจะมีการเปลี่ยนแปลงที่เป็นไปได้ต่อการประมาณการผลกระทบและความเชื่อมั่นของหลักฐานในอนาคต
อาการปวดเฉียบพลันและเรื้อรังหลังการผ่าตัดเป็นปัญหาด้านสุขภาพที่สำคัญ ซึ่งสามารถรักษาได้โดยใช้ยากลุ่ม Opioids ร่วมกับการให้ยาชาเฉพาะที่ Erector Spinae Plane Block (ESPB) เป็นเทคนิคการให้ยาระงับความรู้สึกเฉพาะที่แบบใหม่ ซึ่งอาจลดการใช้ Opioid และเกี่ยวข้องกับผลข้างเคียงที่อาจเกิดได้
เพื่อเปรียบเทียบฤทธิ์ในการแก้ปวดและผลข้างเคียงของ ESPB กับการไม่บล็อก การบล็อกหลอก หรือเทคนิคการให้ยาระงับความรู้สึกเฉพาะที่อย่างอื่น
เราสืบค้น Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL), MEDLINE, Embase และ Web of Science เมื่อวันที่ 4 มกราคม 2021 และปรับปรุงการค้นหาในวันที่ 3 มกราคม 2022
มีการรวบรวมการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม (randomised controlled trials; RCTs) ในผู้ใหญ่ที่ได้รับการผ่าตัดด้วยการดมยาสลบ เรารวบรวมการศึกษาที่เปรียบเทียบ ESPB กับการ ไม่มีการบล็อก การบล็อกหลอกหรือเทคนิคการระงับความรู้สึกเฉพาะที่อื่นๆ โดยไม่คำนึงถึงภาษา ปีที่ตีพิมพ์ สถานะการตีพิมพ์ หรือเทคนิคของการระงับความรู้สึกเฉพาะส่วนที่ใช้ (อัลตราซาวนด์ จุดสังเกต หรือเครื่องกระตุ้นเส้นประสาทส่วนปลาย)
ไม่รวม Quasi-RCTs, Cluster-RCTs, การทดลองแบบไขว้ และการศึกษาที่ตรวจสอบวิธีการร่วม (co-interventions) ในทั้งสองกลุ่มของการศึกษา
ผู้ทบทวนวรรณกรรม 2 คนประเมินการทดลองทั้งหมดเพื่อคัดเข้าและคัดออก และประเมินความเสี่ยงของการมีอคติ (risk of bias; RoB) และดึงข้อมูล อย่างอิสระต่อกัน
เราประเมินความเสี่ยงของการมีอคติโดยใช้เครื่องมือ Cochrane RoB 2 และเราใช้ GRADE เพื่อประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐานสำหรับผลลัพธ์หลัก
ผลลัพธ์หลักคืออาการปวดหลังผ่าตัดขณะพัก 24 ชั่วโมง และเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อก ผลลัพธ์รอง ได้แก่ อาการปวดหลังผ่าตัดขณะพัก (2, 48 ชั่วโมง) และอาการปวดระหว่างทำกิจกรรม (2, 24 และ 48 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด) อาการปวดเรื้อรังหลังจากผ่าตัด 3 และ 6 เดือน รวมถึงความต้องการมอร์ฟีนทางปากสะสมที่ 2, 24 และ 48 ชั่วโมงหลัง การผ่าตัดและอัตราผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับ Opioid
เราพบ RCTs 69 ฉบับ ในการค้นหาครั้งแรก และรวมสิ่งเหล่านี้ไว้ในการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ เรารวม RCTs 64 ฉบับ (ผู้เข้าร่วม 3973 คน) ในการวิเคราะห์เมตต้า ผลลัพธ์ของความเจ็บปวดหลังการผ่าตัดได้รับการรายงานในการศึกษา 38 ฉบับจาก 64 ฉบับ; มีรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อกในการศึกษา 40 ฉบับจาก 64 ฉบับ เราประเมิน RoB ว่าต่ำใน 44 ฉบับ (56%) มีข้อกังวลบางประการใน 24 ฉบับ (31%) และสูงใน 10 ฉบับ (13%) ของผลการศึกษา โดยรวมแล้ว การศึกษา 57 ฉบับ รายงานผลลัพธ์หลักหนึ่งหรือทั้งสองอย่าง มีการศึกษาเพียงฉบับเดียวที่รายงานผลลัพธ์ที่เกี่ยวข้องกับอาการปวดเรื้อรังหลังการผ่าตัด
ในการค้นหาวรรณกรรมที่ปรับปรุงเมื่อวันที่ 3 มกราคม 2022 เราพบการศึกษาใหม่ 37 ฉบับ และจัดหมวดหมู่เป็นรอการจำแนกประเภท
ESPB เปรียบเทียบกับไม่มีการบล็อก
อาจมีการลดความรุนแรงของความเจ็บปวดในระหว่างพักเล็กน้อยแต่ไม่มีความสำคัญทางคลินิกในช่วง 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัดในผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วย ESPB เมื่อเปรียบเทียบกับการไม่มีการบล็อก (visual analogue scale (VAS) 0 ถึง 10 คะแนน) (mean Difference (MD) -0.77 คะแนน, ช่วงความเชื่อมั่น 95% (CI) -1.08 ถึง -0.46; การทดลอง 17 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 958 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง) อาจไม่มีความแตกต่างในเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อกระหว่างกลุ่มที่รักษาด้วย ESPB และกลุ่มที่ไม่ได้รับการบล็อก (ไม่มีรายงานการเกิดเหตุการณ์ในการทดลอง 18 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 1045 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ)
ESPB เปรียบเทียบกับการบล็อกหลอก
ESPB อาจไม่มีผลกระทบต่อความรุนแรงของอาการปวดในระหว่างพักในช่วง 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด เมื่อเทียบกับการบล็อกหลอก (MD -0.14 คะแนน, 95% CI -0.29 ถึง 0.00; การทดลอง 8 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 499 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง) อาจไม่มีความแตกต่างในเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อกระหว่าง ESPB และการบล็อกหลอก (ไม่มีการเกิดเหตุการณ์ในการทดลอง 10 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 592 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ)
ESPB เปรียบเทียบกับเทคนิคการระงับความรู้สึกเฉพาะที่อื่นๆ
บล็อกกระดูกสันหลัง (paravrrtebral block; PVB)
ESPB อาจไม่มีผลเพิ่มเติมใดๆ ต่อความรุนแรงของอาการปวดระหว่างพักที่ 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด เมื่อเทียบกับ PVB (MD 0.23 คะแนน, 95% CI -0.06 ถึง 0.52; การทดลอง 7 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 478 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) อาจไม่มีความแตกต่างในเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อก (อัตราส่วนความเสี่ยง (RR) 0.27, 95% CI 0.08 ถึง 0.95; การทดลอง 7 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 522 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง)
Transversus abdominis plane block (TAPB)
ESPB อาจไม่มีผลเพิ่มเติมใดๆ ต่อความรุนแรงของอาการปวดระหว่างพักในช่วง 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด เมื่อเทียบกับ TAPB (MD -0.16 คะแนน, 95% CI -0.46 ถึง 0.14; การทดลอง 3 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 160 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อกอาจไม่มีความแตกต่างกัน (RR 1.00, 95% CI 0.21 ถึง 4.83; การทดลอง 4 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 202 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ)
Serratus anterior plane block (SAPB)
ไม่สามารถประเมินผลกระทบต่อความเจ็บปวดหลังการผ่าตัดได้ เนื่องจากไม่มีการศึกษาใดรายงานผลลัพธ์นี้ เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อก อาจไม่มีความแตกต่างกัน (RR 1.00, 95% CI 0.06 ถึง 15.59; การทดลอง 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 110 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ)
Pectoralis plane block (PECSB)
ESPB อาจไม่มีผลเพิ่มเติมใดๆ ต่อความรุนแรงของอาการปวดขณะพักที่ 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด เมื่อเทียบกับ PECSB (MD 0.24 คะแนน, 95% CI -0.11 ถึง 0.58; การทดลอง 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 98 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) ไม่สามารถประเมินผลกระทบต่อเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อกได้
Quadratus lumborum block (QLB)
มีการศึกษาเพียงฉบับเดียวที่รายงานผลลัพธ์หลักแต่ละรายการ
Intercostal nerve block (ICNB)
ESPB อาจไม่มีผลเพิ่มเติมใดๆ ต่อความรุนแรงของอาการปวดขณะพักที่ 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัดเมื่อเทียบกับ ICNB แต่สิ่งนี้ไม่แน่นอน (MD -0.33 คะแนน, 95% CI -3.02 ถึง 2.35; การทดลอง 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 131 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก) เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อกอาจไม่มีความแตกต่างกัน แต่หลักฐานก็ไม่แน่นอน (RR 0.09, 95% CI 0.04 ถึง 2.28; การทดลอง 3 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 181 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก)
Epidural analgesia (EA)
เราไม่แน่ใจว่า ESPB ส่งผลต่อความรุนแรงของอาการปวดขณะพักที่ 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัดหรือไม่ เมื่อเทียบกับ EA (MD 1.20 คะแนน, 95% CI -2.52 ถึง 4.93; การทดลอง 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 81 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก) ไม่สามารถประมาณอัตราส่วนความเสี่ยงสำหรับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับการบล็อกได้ เนื่องจากมีเพียงการศึกษาเดียวเท่านั้นที่รายงานผลลัพธ์นี้
แปลโดย พญ.วิลาสินี หน่อแก้ว โรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี Edit โดย พ.ญ. ผกากรอง ลุมพิกานนท์ 12 กันยายน 2024