ความเป็นมา
โรค Parkinson (PD) เป็นความผิดปกติของระบบประสาทที่มีอาการมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นในผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี อาการต่างๆ จะเริ่มขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไปและรวมถึงปัญหาด้านการเคลื่อนไหว เช่น การสั่น การแข็งทื่อ การเคลื่อนไหวและการทรงตัวที่เชื่องช้า และปัญหาการประสานงานของร่างกาย ผู้ที่เป็นโรค PD อาจมีปัญหาทางอารมณ์ ความเหนื่อยล้า ปัญหาการนอนหลับ และปัญหาในการคิด โรคนี้ไม่สามารถรักษาให้หายได้ แต่อาการสามารถบรรเทาได้ เช่น การรักษาด้วยยาหรือการผ่าตัด นอกจากนี้ ผู้ที่เป็นโรค PD อาจได้รับประโยชน์จากการทำกายภาพบำบัดหรือการออกกำลังกายในรูปแบบอื่นๆ เช่น การเต้นรำ แต่ก็ยังไม่ชัดเจนว่าการออกกำลังกายบางประเภททำงานได้ดีกว่าประเภทอื่นหรือไม่
เป้าหมายของเราคืออะไร
เราต้องการค้นหาว่าการออกกำลังกายประเภทใดได้ผลดีที่สุดในการปรับปรุงการเคลื่อนไหวและคุณภาพชีวิตของผู้ที่เป็นโรค PD นอกจากนี้ เรายังต้องการทราบว่าการออกกำลังกายประเภทใดทำให้เกิดผลที่ไม่พึงประสงค์น้อยที่สุด
เราทำอะไร
เราค้นหาการศึกษาที่เปรียบเทียบการออกกำลังกายกับการไม่ออกกำลังกายหรือการออกกำลังกายประเภทอื่น เราเปรียบเทียบและสรุปผลลัพธ์ และให้คะแนนความเชื่อมั่นของเราในหลักฐาน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ เช่น การออกแบบการศึกษา วิธีการ และจำนวนผู้เข้าร่วม เราศึกษาผลระยะสั้นเท่านั้น
เราพบอะไร
เราพบการศึกษา 156 ฉบับ ที่เกี่ยวกับการออกกำลังกายประเภทต่างๆ สำหรับผู้ที่เป็นโรค PD การศึกษารวมทั้งหมด 7939 คน การศึกษาที่เล็กที่สุดดำเนินการกับคน 10 คน และที่ใหญ่ที่สุดกับคน 474 คน อายุเฉลี่ยของผู้เข้าร่วมอยู่ระหว่าง 60 ถึง 74 ปี การศึกษาดำเนินการในประเทศต่างๆ ทั่วโลก โดยมีจำนวนสูงสุด (34) ในสหรัฐอเมริกา จากการศึกษาที่รวบรวมมา มี 71 ฉบับ (3196 คน) ที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการเคลื่อนไหว มี 55 ฉบับ (3283 คน) ให้ข้อมูลด้านคุณภาพชีวิต และ 85 ฉบับ (5192 คน) ให้ข้อมูลผลที่ไม่พึงประสงค์
ผลลัพธ์ที่สำคัญคืออะไร
การออกกำลังกายหลายประเภทได้ผลดีสำหรับผู้ที่เป็นโรค PD เมื่อเทียบกับการไม่ออกกำลังกาย
การเต้นรำมีผลดีต่อการเคลื่อนไหวในระดับปานกลาง การฝึกโดยใช้น้ำ การฝึกเดิน/การทรงตัว/การใช้ฟังก์ชัน และการฝึกที่ประกอบด้วยการออกกำลังกายหลายประเภท (เช่น การฝึกแบบหลายส่วน) อาจมีผลดีต่อการเคลื่อนไหวในระดับปานกลาง การฝึกร่างกายและจิตใจ (เช่น ไทชิหรือโยคะ) และการฝึกความอดทนอาจมีผลดีเล็กน้อยต่อการเคลื่อนไหว การฝึกความยืดหยุ่นอาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่อการเคลื่อนไหว เราไม่เชื่อมั่นอย่างมากเกี่ยวกับผลของการฝึกความแข็งแรง/ความต้านทานและการบำบัดทางกายภาพเฉพาะสำหรับ PD "Lee Silverman Voice Training BIG" (LSVT BIG) ต่อการเคลื่อนไหว
การฝึกในน้ำอาจมีผลดีอย่างมากต่อคุณภาพชีวิต การฝึกความอดทนอาจมีผลดีระดับปานกลาง และการฝึกเดิน/การทรงตัว/การทำงานและการฝึกแบบหลายส่วนอาจมีผลดีเล็กน้อยต่อคุณภาพชีวิต หลักฐานไม่เชื่อมั่นอย่างมากเกี่ยวกับผลของการฝึกร่างกายและจิตใจ การเล่นเกม การฝึกความแข็งแรง/ความต้านทาน การเต้นรำ LSVT BIG และการฝึกความยืดหยุ่นต่อคุณภาพชีวิต
ความเชื่อมั่นในหลักฐานมีตั้งแต่สูง ถึง ต่ำมาก เมื่อความมั่นใจของเราลดลง มักเกิดจาก 2 สาเหตุ ประการแรก การศึกษาทั้งหมดไม่ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวหรือคุณภาพชีวิตจากทุกคนที่เข้าร่วม ประการที่สอง การศึกษามีขนาดเล็กมาก
มีการศึกษาเพียง 85 ฉบับเท่านั้นที่ให้ข้อมูลบางอย่างเกี่ยวกับผลที่ไม่พึงประสงค์ และส่วนใหญ่เฉพาะกลุ่มที่ออกกำลังกาย ไม่ใช่กลุ่มที่ไม่ออกกำลังกาย ไม่มีรายงานผลที่ไม่พึงประสงค์ในการศึกษา 40 ฉบับ ไม่มีรายงานผลที่ไม่พึงประสงค์ร้ายแรงในการศึกษา 4 ฉบับ มีรายงานผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ในการศึกษา 28 ฉบับ ผลที่ไม่พึงประสงค์ที่รายงานบ่อยที่สุดคือการหกล้ม (การศึกษา 18 ฉบับ) และความเจ็บปวด (การศึกษา 10 ฉบับ) เราไม่สามารถบอกได้ว่าการออกกำลังกายประเภทใดทำให้เกิดผลไม่พึงประสงค์น้อยที่สุด เนื่องจากการศึกษาไม่ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับทุกสิ่งที่เราต้องการ นั่นคือเหตุผลที่เราไม่เชื่อมั่นอย่างมากเกี่ยวกับผลลัพธ์ที่ไม่พึงประสงค์
ผลลัพธ์นี้หมายความว่าอะไร
เราพบว่าการออกกำลังกายหลายประเภทสามารถช่วยปรับปรุงการเคลื่อนไหวและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรค PD ได้ เราพบหลักฐานเพียงเล็กน้อยเกี่ยวกับชนิดของการออกกำลังกายที่ได้ผลดีกว่าประเภทอื่นๆ ดังนั้น สำหรับการเคลื่อนไหวและคุณภาพชีวิต เราคิดว่าการออกกำลังกายเป็นสิ่งสำคัญ แต่ประเภทการออกกำลังกายที่แน่นอนอาจมีความสำคัญน้อยกว่า ถึงกระนั้นก็เป็นไปได้ว่าอาการบางอย่างอาจบรรเทาได้ดีที่สุดด้วยการฝึกเฉพาะประเภทที่ทำขึ้นสำหรับผู้ที่เป็นโรค PD ประเภทของการออกกำลังกายที่เรารวมไว้ดูเหมือนจะค่อนข้างปลอดภัย
จำเป็นต้องมีการศึกษาขนาดใหญ่และดำเนินการอย่างดีเพื่อเพิ่มความเชื่อมั่นในหลักฐาน นอกจากนี้ จำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติมเพื่อทำความเข้าใจคุณลักษณะที่มีอิทธิพลต่อผลกระทบของการออกกำลังกาย การศึกษาเพิ่มเติมในผู้ที่มีอาการรุนแรงอาจช่วยขยายผลไปยังผู้ที่เป็นโรค PD ได้มากขึ้น
การทบทวนวรรณกรรมนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน
หลักฐานเป็นปัจจุบันถึงเดือนพฤษภาคม 2021
เราพบหลักฐานของประโยชน์ต่อความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหวและ QoL สำหรับการออกกำลังกายส่วนใหญ่สำหรับผู้ที่มี PD ที่รวมอยู่ในการทบทวนวรรณกรรมนี้ แต่มีหลักฐานเพียงเล็กน้อยที่แสดงถึงความแตกต่างระหว่างวิธีการเหล่านี้ ดังนั้น การทบทวนวรรณกรรมของเราจึงเน้นย้ำถึงความสำคัญของการออกกำลังกายที่มีผลต่อความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหวและ QoL เป็นผลลัพธ์หลัก ในขณะที่ประเภทการออกกำลังกายที่มีประโยชน์เป็นผลลัพธ์รอง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ข้อสรุปนี้สอดคล้องกับความเป็นไปได้ที่อาการเฉพาะของการเคลื่อนไหวอาจได้รับการรักษาอย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุดโดยใช้โปรแกรมเฉพาะของ PD แม้ว่าหลักฐานจะไม่เชื่อมั่นอย่างมากเกี่ยวกับผลของการออกกำลังกายต่อความเสี่ยงของเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ แต่วิธีการที่รวมอยู่ในการทบทวนของเราได้รับการอธิบายว่าค่อนข้างปลอดภัย จำเป็นต้องมีการศึกษาขนาดใหญ่และดำเนินการอย่างดีเพื่อเพิ่มความเชื่อมั่นในหลักฐาน การศึกษาเพิ่มเติมที่คัดเลือกผู้ที่มีความรุนแรงของโรคขั้นสูงและความบกพร่องทางสติปัญญาอาจช่วยเพิ่มความสามารถของการสิ่งที่พบนี้ไปสู่กลุ่มคนที่เป็นโรค PD ชนิดที่หลากหลายมากขึ้น
การออกกำลังกายมีประสิทธิผลในการจัดการโรค Parkinson’s (PD) แต่ประโยชน์ของการออกกำลังกายประเภทต่างๆ ยังไม่ชัดเจน
เพื่อเปรียบเทียบผลของการออกกำลังกายประเภทต่างๆ ในผู้ใหญ่ที่มี PD ต่อความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหว คุณภาพชีวิต (QoL) และการเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ และเพื่อสร้างการจัดอันดับการรักษาที่มีความหมายทางคลินิกโดยใช้ network meta-analysis (NMAs) )
ผู้เชี่ยวชาญด้านข้อมูลที่มีประสบการณ์ทำการค้นหาอย่างเป็นระบบสำหรับบทความที่เกี่ยวข้องใน CENTRAL, MEDLINE, Embase และฐานข้อมูลอื่นๆ อีก 5 ฐานข้อมูลจนถึงวันที่ 17 พฤษภาคม 2021 นอกจากนี้ เรายังค้นหาการลงทะเบียนการทดลอง รายงานการดำเนินการประชุม และรายการอ้างอิงของการศึกษาที่พบจนถึงปัจจุบัน
เรารวมการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม (RCTs) เปรียบเทียบการออกกำลังกายประเภทหนึ่งสำหรับผู้ใหญ่ที่มี PD กับการออกกำลังกายประเภทอื่นเป็นกลุ่มควบคุม หรือทั้งสองอย่าง
ผู้ประพันธ์การทบทวนวรรณกรรม 2 คน ดึงข้อมูลโดยอิสระต่อกัน ปรึกษาผู้ประพันธ์การทบทวนวรรณรรมคนที่ 3 ในกรณีที่มีข้อขัดแย้ง
เราจัดหมวดหมู่การรักษาและวิเคราะห์ผลต่อความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหว QoL การหยุดนิ่งของการเดิน การเคลื่อนไหวและความสมดุลของร่างกายจนถึง 6 สัปดาห์หลังจากการรักษาโดยใช้ NMA ผู้ประพันธ์การทบทวนวรรณกรรม 2 คนประเมินความเสี่ยงของอคติโดยอิสระโดยใช้เครื่องมือ risk of bias 2 (RoB 2) และจัดอันดับความเชื่อมั่นในหลักฐานโดยใช้แนวทาง CINeMA สำหรับผลลัพธ์เกี่ยวกับความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหวและ QoLอย่างเป็นอิสระ เราปรึกษาผู้ประพันธ์การทบทวนวรรณกรรมคนที่ 3 เพื่อแก้ไขข้อขัดแย้งใดๆ
เนื่องจากการรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่แตกต่างกัน เราจึงสรุปข้อมูลความปลอดภัยโดยการบรรยายและจัดอันดับความเชื่อมั่นของเราในหลักฐานโดยใช้วิธี GRADE
เรารวม RCTs 156 ฉบับ โดยมีผู้เข้าร่วมทั้งหมด 7939 คน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นโรคเล็กน้อยถึงปานกลางและไม่มีความบกพร่องทางสติปัญญาที่สำคัญ จำนวนผู้เข้าร่วมในแต่ละการศึกษามีน้อย (เฉลี่ย 51 คน ตั้งแต่ 10 ถึง 474 คน) NMAs เกี่ยวกับความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหวและ QoL รวมข้อมูลจาก 71 การทดลอง (ผู้เข้าร่วม 3196 คน) และ 55 การทดลอง (ผู้เข้าร่วม 3283 คน) ตามลำดับ การศึกษา 85 ฉบับ (ผู้เข้าร่วม 5192 คน) ให้ข้อมูลด้านความปลอดภัย เราได้นำเสนอผลลัพธ์หลัก
เราสังเกตพบหลักฐานของประโยชน์ของการออกกำลังกายส่วนใหญ่ที่รวมอยู่ในการตรวจสอบของเรา เปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุม ผลต่อความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหวและ QoL แสดงเป็นคะแนนใน motor scale ของ Unified Parkinson Disease Rating Scale (UPDRS-M) และแบบสอบถามโรคพาร์กินสัน 39 (PDQ-39) ตามลำดับ สำหรับทั้ง 2 มาตรวัด คะแนนที่สูงขึ้นแสดงถึงภาระอาการที่สูงขึ้น ดังนั้น ค่าประมาณเชิงลบจะสะท้อนถึงการดีขึ้น (ความแตกต่างขั้นต่ำที่สำคัญทางคลินิก: -2.5 สำหรับ UPDRS-M และ -4.72 สำหรับ PDQ-39)
ความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหว
หลักฐานจาก NMA (71 การศึกษา ผู้เข้าร่วม 3196 คน) ชี้ให้เห็นว่าการเต้นรำมีประโยชน์ในระดับปานกลางต่อความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหว (ความแตกต่างของค่าเฉลี่ย (MD) -10.32, ช่วงความเชื่อมั่น 95% (CI) -15.54 ถึง -4.96; ความเชื่อมั่นสูง ) และการฝึกในน้ำ ท่าเดิน/การทรงตัว/การทำงาน และการฝึกแบบหลายโดเมนอาจส่งผลดีในระดับปานกลางต่อความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหว (aqua-based: MD -7.77, 95% CI -13.27 ถึง -2.28; การเดิน/ความสมดุล/การทำงาน: MD -7.37, 95% CI -11.39 ถึง -3.35; หลายโดเมน: MD -6.97, 95% CI -10.32 ถึง -3.62; ความเชื่อมั่นต่ำ) หลักฐานยังชี้ให้เห็นว่าการฝึกร่างกายและจิตใจและการฝึกความอดทนอาจมีผลประโยชน์เล็กน้อยต่อความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหว (ร่างกายจิตใจ: MD -6.57, 95% CI -10.18 ถึง -2.81; ความอดทน: MD -6.43, 95% CI -10.72 ถึง -2.28; ความเชื่อมั่นต่ำ) การฝึกแบบยืดหยุ่นอาจมีผลเล็กน้อยหรือไม่มีผลเลยต่อความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหว (MD 2.01, 95% CI -4.82 ถึง 8.98; ความเชื่อมั่นต่ำ) หลักฐานมีความไม่เชื่อมั่นอย่างมากเกี่ยวกับผลของการฝึกความแข็งแกร่ง/การต้านทานและ "Lee Silverman Voice training BIG" (LSVT BIG) ต่อความรุนแรงของสัญญาณการเคลื่อนไหว (ความแข็งแกร่ง/การต้านทาน: MD -6.97, 95% CI -11.93 ถึง -2.01; LSVT BIG: MD -5.49, 95% CI -14.74 ถึง 3.62; ความเชื่อมั่นต่ำมาก)
คุณภาพชีวิต
หลักฐานจาก NMA (การศึกษา 55 ฉบับ; ผู้เข้าร่วม 3283 คน) ชี้ให้เห็นว่าการฝึกในน้ำอาจมีผลประโยชน์อย่างมากต่อ QoL (MD -14.98, 95% CI -23.26 ถึง -6.52; ความเชื่อมั่นปานกลาง) หลักฐานยังชี้ให้เห็นว่าการฝึกความอดทนอาจมีผลประโยชน์ในระดับปานกลาง และการฝึกเดิน/การทรงตัว/การทำงานและการฝึกแบบหลายส่วนอาจมีผลประโยชน์เพียงเล็กน้อยต่อ QoL (ความอดทน: MD -9.16, 95% CI -15.68 ถึง -2.82; การเดิน/ความสมดุล/การทำงาน: MD -5.64, 95% CI -10.04 ถึง -1.23; หลายโดเมน: MD -5.29, 95% CI -9.34 ถึง -1.06; ความเชื่อมั่นต่ำ) หลักฐานไม่เชื่อมั่นอย่างมากเกี่ยวกับผลของการฝึกร่างกายและจิตใจ การเล่นเกม การฝึกความแข็งแรง/ความต้านทาน การเต้นรำ LSVT BIG และการฝึกความยืดหยุ่นต่อ QoL (ร่างกายและจิตใจ: MD -8.81, 95% CI -14.62 ถึง -3.00; การเล่นเกม: MD -7.05, 95% CI -18.50 ถึง 4.41; ความแข็งแรง/ความต้านทาน: MD -6.34, 95% CI -12.33 ถึง -0.35; เต้นรำ: MD -4.05, 95% CI -11.28 ถึง 3.00; LSVT BIG: MD 2.29, 95% CI -16.03 ถึง 20.44; ความยืดหยุ่น: MD 1.23, 95% CI -11.45 ถึง 13.92; ความเชื่อมั่นต่ำมาก)
เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์
มีเพียงการศึกษา 85 ฉบับ (ผู้เข้าร่วม 5192 คน) ที่ให้ข้อมูลความปลอดภัยบางประเภท ส่วนใหญ่สำหรับกลุ่มรักษาเท่านั้น ไม่มีเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ (AEs) เกิดขึ้นในการศึกษา 40 ฉบับ และไม่มี AE ที่ร้ายแรงเกิดขึ้นในการศึกษา 4 ฉบับ AEs เกิดขึ้นในการศึกษา 28 ฉบับ เหตุการณ์ที่รายงานบ่อยที่สุดคือการหกล้ม (การศึกษา 18 ฉบับ) และความเจ็บปวด (การศึกษา 10 ฉบับ) หลักฐานมีความไม่เชื่อมั่นอย่างมากเกี่ยวกับผลของการออกกำลังกายต่อความเสี่ยงของเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ (ความเชื่อมั่นต่ำมาก)
จากผลลัพธ์ เราสังเกตเห็นหลักฐานเพียงเล็กน้อยที่แสดงถึงความแตกต่างระหว่างประเภทการออกกำลังกาย
แปลโดย ศ.นพ.ภิเศก ลุมพิกานนท์ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 30 พฤษภาคม 2023 Edit โดย ผกากรอง 1 กันยายน 2023