سوال مطالعه مروری: آیا تغذیه نوزادان نارس با فرمولای شیر غنی شده با اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه بلند زنجیر (longchain polyunsaturated fatty acids; LCPUFA) منجر به بهبود حدت بینایی و تکامل کلی سیستم عصبی میشود یا خیر؟
پیشینه: LCPUFA یک نوع اسید چرب ضروری برای بلوغ مغز و شبکیه چشم هستند. برخلاف شیر مادر که حاوی سطوح بالایی از LCPUFA است، گفته میشود که بیشتر فرمولاهای نوزادان فقط دربرگیرنده حداقل مقادیر LCPUFA هستند. گفته میشود نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند، نسبت به نوزادانی که از شیر فرمولا تغذیه میکنند، از سطح بالاتری از مهارتهای بصری تکامل یافته و IQ (بهره هوشی) برخوردار هستند. گفته شده که سطوح نسبتا بالای LCPUFA موجود در شیر مادر ممکن است با سطوح بالاتر IQ و مهارتهای بصری رابطه داشته باشد. برخی از فرمولاهای شیر با LCPUFA افزوده شده، معمولا از نوع روغن ماهی، در دسترس هستند.
ویژگیهای مطالعه: مطالعاتی که پیامدهای مربوط به نوزادان نارس (متولد شده پیش از هفته 37 بارداری) تغذیه شده با شیر فرمولا غنی شده با LCPUFA را در برابر شیر فرمولای بدون LCPUFA مقایسه کرده بودند، در این مرور تجزیهوتحلیل شدند.
نتایج کلیدی: پژوهشگران دریافتند که نوزادان نارس تغذیه شده با شیر فرمولای غنی شده با LCPUFA در مقایسه با نوزادان تغذیه شده با شیر فرمولای بدون LCPUFA، پیامدهای بهتری به دست نیاوردند.
کیفیت شواهد: کیفیت کلی شواهد در سطح پائین ارزیابی شد.
نوزادانی که در این کارآزماییها به کار گرفته شدند، نوزادان پرهترم نسبتا بالغ و سالمی بودند. چارچوب ارزیابی و متدولوژی، دوز و منبع مکمل و ترکیب اسید چرب فرمول گروه کنترل بین کارآزماییها متغیر بودند. در تجمیع نتایج، هیچ مزایا یا مضرات بلندمدت شفافی برای نوزادان پرهترمی که تحت فرمولای غنی شده با LCPUFA قرار گرفته بودند، نشان داده نشد.
درباره اینکه اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه بلند زنجیر (longchain polyunsaturated fatty acids; LCPUFA) برای نوزادان پرهترم، مواد غذایی ضروری هستند یا خیر، اختلافنظر وجود دارد، زیرا ممکن است قادر نباشند مقدار کافی LCPUFA را برای برآوردن نیازهای مغز و شبکیه چشم در حال رشد سنتز کنند.
ارزیابی ایمنی و مزیت مکمل شیر فرمولا حاوی LCPUFA در نوزادان پرهترم. حوزههای اصلی مورد نظر، تاثیرات مکمل بر کارکرد بینایی، تکامل و رشد نوزادان پرهترم بودند.
کارآزماییها از طریق جستوجو در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 2؛ 2016) در کتابخانه کاکرین (جستوجو تا 28 فوریه 2016)؛ MEDLINE Ovid (از 1966 تا 28 فوریه 2016)؛ Embase Ovid (از 1980 تا 28 فوریه 2016)؛ CINAHL EBSCO (Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature؛ از 1980 تا 28 فوریه 2016)؛ MEDLINE In Process و سایر استنادات نمایه نشده (از 1966 تا 28 فوریه 2016) و بررسی فهرست منابع مقالات و خلاصه مقالات کنفرانسها شناسایی شدند. همچنین در سایت ClinicalTrials.gov (از 13 اپریل 2016) به جستوجو پرداختیم. هیچ نوع محدودیتی به لحاظ زبان اعمال نشد.
تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی که به ارزیابی تاثیر فرمولای غنی شده با LCPUFA (در مقایسه با فرمولای استاندارد) بر تکامل قدرت بینایی (visual development)، تکامل سیستم عصبی (neurodevelopment) و رشد جسمانی (physical growth) در نوزادان پرهترم تغذیه شده به روش رودهای پرداخته بودند. کارآزماییهایی که فقط پیامدهای بیوشیمیایی (biochemical outcomes) را گزارش کرده بودند، وارد مرور نشدند.
تمامی نویسندگان به ارزیابی واجد شرایط بودن و کیفیت کارآزمایی پرداختند، دو نویسنده دادهها را به صورت جداگانه استخراج کردند. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر با نویسندگان مطالعه تماس گرفته شد.
هفده کارآزمایی شامل 2260 نوزاد پرهترم وارد مرور شدند. خطر سوگیری (bias) بین کارآزماییهای وارد شده متغیر بود، به طوری که 10 مطالعه دارای خطر پائین سوگیری در قسمت عمدهای از حوزهها بودند. میانه سن بارداری (gestational age; GA) در کارآزماییهای وارد شده 30 هفته و میانه وزن هنگام تولد (birth weight; BW) معادل 1300 گرم بود. میانه غلظت دوکوزاهگزانوئیک اسید (docosahexaenoic acid; DHA) معادل 0.33% (دامنه تغییر: %0.15 تا 1%) و غلظت آراشیدونیک اسید (arachidonic acid; AA)؛ 0.37% (دامنه تغییر: %0.02 تا 0.84%) بود.
حدت بینایی
حدت بینایی در طول اولین سال در هشت مطالعه با استفاده از کارتهای حدت بینایی تلر یا لی (Teller or Lea acuity cards)، در شش مطالعه با استفاده از پتانسیل برانگیخته بینایی (visual evoked potential; VEP) و در دو مطالعه با استفاده از الکترورتینوگرام (electroretinogram; ERG) اندازهگیری شد. بیشتر مطالعات هیچ تفاوت معناداری به لحاظ حدت بینایی میان گروه نوزادان تحت مکمل و گروه نوزادان کنترل به دست نیاوردند. شیوه ارائه دادهها و روشهای متنوع ارزیابی، مانع انجام متاآنالیز شد. استفاده از تجزیهوتحلیل این پیامد به روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) نشان داد که کیفیت کلی شواهد پائین بود.
تکامل سیستم عصبی
سه مطالعه از میان هفت مطالعه، مزیت اندکی از LCPUFA را بر تکامل سیستم عصبی در سنین مختلف پس از زایمان گزارش کرده بودند. متاآنالیز چهار مطالعه که مقیاسهای تکامل نوزاد بیلی (Bayley Scales of Infant Development) را در 12 ماهگی ارزیابی کرده بودند (N = 364)، هیچ تاثیر معناداری از مصرف مکمل نشان نداد (نمایه تکامل روانی (Mental Development Index; MDI): MD: 0.96؛ 95% CI؛ 1.42- تا 3.34؛ P = 0.43؛ I² = 71%؛ نمایه تکامل روان-حرکتی (Psychomotor Development Index; PDI): MD: 0.23؛ 95% CI؛ 2.77- تا 3.22؛ P = 0.88؛ I² = 81%). به علاوه سه مطالعه انجام شده در 18 ماهگی (494 = N) نیز هیچ تاثیر معناداری از LCPUFA بر تکامل سیستم عصبی نشان نداد (MDI؛ MD: 2.40؛ 95% CI؛ 0.33- تا 5.12؛ P = 0.08؛ I² = 0%؛ PDI؛ MD: 0.74؛ 95% CI؛ 1.90- تا 3.37؛ P = 0.58؛ I² = 54%). استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای این پیامدها نشان داد که کیفیت کلی شواهد پائین بود.
رشد جسمانی
چهار مورد از 15 مطالعه، مزایای LCPUFA را بر رشد نوزادان دریافت کننده مکمل در سنین مختلف بعد از قاعدگی (postmenstrual ages; PMAs) گزارش کرده بودند، در حالی که دو کارآزمایی پیشنهاد داده بودند که نوزادان دریافت کننده مکمل LCPUFA کمتر به خوبی رشد کرده بودند. یک کارآزمایی کاهش خفیف در نمرات Z قد و وزن نوزادان را در 18 ماهگی گزارش کرده بود. متاآنالیز پنج مطالعه (297 = N) افزایش قد و وزن نوزادان را از دو ماهگی به بعد (بارداری طول کشیده) در نوزادان دریافت کننده مکمل نشان داد (وزن: MD: 0.21؛ 95% CI؛ 0.08 تا 0.33؛ P = 0.0010؛ I² = 69%؛ قد: MD: 0.47؛ 95% CI؛ 0.00 تا 0.94؛ P = 0.05؛ I² = 0%). متاآنالیز چهار مطالعه در سن اصلاح شده 12 ماهگی (271 = N) هیچ تاثیر معناداری از مکمل بر پیامدهای مربوط به رشد نشان نداد (وزن: MD: -0.10؛ 95% CI؛ 0.31- تا 0.12؛ P = 0.34؛ I² = 65%؛ قد: MD: 0.25؛ 95% CI؛ 0.33- تا 0.84؛ P = 0.40؛ I² = 71%؛ دور سر: MD: -0.15؛ 95% CI؛ 0.53- تا 0.23؛ P = 0.45؛ I² = 0%). در متاآنالیز دو مطالعه انجام شده در 18 ماهگی، هیچ تاثیر معناداری از LCPUFA بر وزن، قد یا دور سر مشاهده نشد (n = 396 نوزاد) (وزن: MD: -0.14؛ 95% CI؛ 0.39- تا 0.10؛ P = 0.26؛I² = 66%؛ قد: MD: -0.28؛ 95% CI؛ 0.91- تا 0.35؛ P = 0.38؛ I² = 90%؛ دور سر: MD: -0.18؛ 95% CI؛ 0.53- تا 0.18؛ P = 0.32؛ I² = 0%). استفاده از تجزیهوتحلیل این پیامد به روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) نشان داد که کیفیت کلی شواهد پائین بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.