دیسپلازی برونکوپولمونری چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟
نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند در معرض خطر ابتلا به یک بیماری مزمن ریوی به نام دیسپلازی برونکوپولمونری (BPD) قرار دارند. التهاب در ریه نارس یک نقش محوری را در ابتلا به BPD بازی می‌کند. تحقیقات نشان داده داروهایی که التهاب را سرکوب کرده (کورتیکواستروئیدها) و به جریان خون تزریق می‌شوند، خطر ابتلا به BPD را کاهش می‌دهند اما ممکن است عوارض جانبی جدی بر دیگر قسمت‌های بدن مانند مغز نیز داشته باشند. کورتیکواستروئیدهای استنشاقی ممکن است این اثرات ناخواسته را کاهش دهند، زیرا در تئوری باید عمدتا در ریه‌ها باقی بمانند و باعث ایجاد عوارض ناخواسته در دیگر قسمت‌های بدن نشوند.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
ما می‌خواستیم بدانیم که کورتیکواستروئیدهای استنشاقی، در مقایسه با درمان ساختگی (دارونما) که به نوزادان نارس از هفت روز زندگی داده می‌شود، می‌تواند بقای آنها را بهبود بخشیده و BPD را کاهش دهد یا خیر. هم‌چنین می‌خواستیم بدانیم که کورتیکواستروئیدهای استنشاقی اثرات ناخواسته‌ای ایجاد می‌کنند یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
برای یافتن مطالعاتی جست‌وجو کردیم که کورتیکواستروئیدهای استنشاقی را با دارونما در نوزادان نارس در معرض خطر BPD مقایسه کردند. نتایج مطالعات وارد شده را مقایسه و خلاصه کرده، و اطمینان خود را نسبت به این شواهد، بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعه، رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
هفت مطالعه را شناسایی کردیم که این درمان را در 218 نوزاد نارس بررسی کردند. ما نمی‌دانیم که مصرف کورتیکواستروئیدهای استنشاقی در مقایسه با دارونما که از روز هفت زندگی شروع شوند، مرگ‌ومیر یا BPD را در نوزادان نارس که در معرض خطر BPD قرار دارند، کاهش می‌دهند یا خیر. هم‌چنین نمی‌دانیم که این درمان دارای اثرات ناخواسته‌ای است یا خیر. انجام تحقیقات بیشتری برای بررسی فواید و مضرات بالقوه کورتیکواستروئیدهای استنشاقی در این جمعیت از بیماران مورد نیاز است.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
به شواهد اطمینانی نداریم، زیرا بر اساس موارد بسیار اندکی بنا شده، و به این دلیل که مطالعات بسیار کمی پیامد اصلی، یعنی مرگ‌ومیر یا BPD، را گزارش کردند.
شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا 29 آگوست 2022 به‌روز است.
بر اساس شواهد موجود، نمی‌دانیم که تجویز کورتیکواستروئیدهای استنشاقی که از هفت روز زندگی در نوزادان نارس در معرض خطر ابتلا به BPD شروع می‌شود، مورتالیتی یا BPD را در هفته 36 PMA کاهش می‌دهد یا خیر. برای تعیین فواید و مضرات کورتیکواستروئیدهای استنشاقی، نیاز به انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده بزرگ‌تر و کنترل‌شده با دارونما وجود دارد.
دیسپلازی برونکوپولمونری (bronchopulmonary dysplasia; BPD) که یک عارضه مهم نارس بودن (prematurity) نوزادان است، به صورت وابستگی به اکسیژن در سن 36 هفته پس از قاعدگی (postmenstrual age; PMA) تعریف می‌شود. التهاب ریوی نقش مهمی را در پاتوژنز BPD بازی می‌کند. کم کردن التهاب ریه با کورتیکواستروئیدهای سیستمیک پس از زایمان (postnatal) بروز BPD را در نوزادان نارس کاهش می‌دهد اما ممکن است با افزایش خطر پیامدهای جانبی تکامل سیستم عصبی همراه باشد. تجویز موضعی کورتیکواستروئیدها از طریق استنشاق ممکن است جایگزین موثر و بی‌خطری (safe) در درمان آن باشد.
ارزیابی فواید و مضرات مصرف کورتیکواستروئیدهای استنشاقی در مقابل دارونما (placebo)، که بین هفت روز نخست زندگی پس از زایمان و هفته 36 پس از قاعدگی، برای نوزادان نارس در معرض خطر ابتلا به دیسپلازی برونکوپولمونری، آغاز شود.
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL، و سه پایگاه ثبت کارآزمایی را تا آگوست 2022 جست‌وجو کردیم. خلاصه مقالات کنفرانس‌ها و فهرست منابع مقالات بازیابی‌شده را برای یافتن مطالعات بیشتر جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که کورتیکواستروئیدهای استنشاقی را با دارونما مقایسه کرده، و بین روز هفتم پس از زایمان (postnatal age; PNA) و هفته PMA 36 در نوزادان در معرض خطر ابتلا به BPD شروع کردند. کارآزمایی‌هایی را کنار گذاشتیم که کورتیکواستروئیدهای سیستمیک را در برابر نوع استنشاقی آنها مقایسه کردند.
داده‌ها را بر اساس خصوصیات شرکت‌کنندگان، متدولوژی (methodology) کارآزمایی، و رژیم‌های درمانی استنشاقی گردآوری کردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از مورتالیتی، BPD، یا هر دو در هفته 36 PMA. پیامدهای ثانویه شامل پیامدهای کوتاه-مدت تنفسی (مورتالیتی یا بروز BPD در 28 روزگی PNA، شکست در اکستوبه شدن، تعداد کل روزهای نیاز به ونتیلاسیون مکانیکی و استفاده از اکسیژن، و نیاز به کورتیکواستروئیدهای سیستمیک) و عوارض جانبی بودند. با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفتیم تا اعتبار داده‌های استخراج‌شده را تائید کرده و داده‌های ازدست‌رفته را درخواست کنیم. تمام داده‌ها را با استفاده از نرم‌افزار Review Manager 5 تجزیه‌وتحلیل کردیم. در صورت امکان، نتایج متاآنالیزها را با استفاده از خطر نسبی (RR) و تفاوت‌های خطر (risk difference; RD) برای پیامدهای دو-حالتی و تفاوت‌های میانگین (MDs) برای پیامدهای پیوسته، همراه با 95% فواصل اطمینان (CIs)، گزارش کردیم. نوزادان ونتیله‌شده و ونتیله‌نشده را به‌طور جداگانه آنالیز کردیم. برای ارزیابی قطعیت شواهد از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) استفاده کردیم.
هفت کارآزمایی را که شامل 218 نوزاد نارس بودند، به این مرور وارد کردیم. هیچ مطالعه واجد شرایط جدیدی برای این به‌روزرسانی شناسایی نشد. شواهد در مورد اینکه کورتیکواستروئیدهای استنشاقی بر پیامد ترکیبی مورتالیتی یا BPD در هفته 36 PMA (RR: 1.10؛ 95% CI؛ 0.74 تا 1.63؛ RD: 0.07؛ 95% CI؛ 0.21- تا 0.34؛ 1 مطالعه، 30 نوزاد، شواهد با قطعیت بسیار پائین) یا بر اجزای جداگانه آن: مورتالیتی (RR: 3.00؛ 95% CI؛ 0.35 تا 25.78؛ RD: 0.07؛ 95% CI؛ 0.08- تا 0.21؛ 3 مطالعه، 61 نوزاد؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) و BPD (RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.59 تا 1.70؛ RD: 0.00؛ 95% CI؛ 0.31- تا 0.31؛ 1 مطالعه، 30 نوزاد؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) در هفته 36 PMA تاثیر می‌گذارند یا خیر، بسیار نامطمئن است. کورتیکواستروئیدهای استنشاقی ممکن است نیاز به دریافت کورتیکواستروئیدهای سیستمیک را کاهش دهند، اما شواهد بسیار نامطمئن است (RR: 0.51؛ 95% CI؛ 0.26 تا 1.00؛ RD: -0.22؛ 95% CI؛ 0.42- تا 0.02-؛ تعداد افراد مورد نیاز برای درمان برای یک پیامد منفعت بیشتر: 5؛ 95% CI؛ 2 تا 115؛ 4 مطالعه، 74 نوزاد؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). داده‌های اندکی درباره عوارض جانبی کوتاه-مدت و طولانی-مدت وجود دارد. علیرغم وجود خطر پائین سوگیری (bias) در مطالعات فردی، سطح قطعیت شواهد را برای همه مقایسه‌های مورد بحث در بالا بسیار پائین در نظر گرفتیم، زیرا مطالعات شرکت‌کنندگان کمی داشتند، ناهمگونی بالینی قابل‌توجهی بین مطالعات وجود داشت، و فقط سه مطالعه پیامد اولیه این مرور را گزارش کردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.