آسم (asthma) یک بیماری شایع است که باعث خس‌خس سینه، سرفه و مشکل در تنفس در بزرگسالان و کودکان می‌شود. این بیماری در سراسر جهان به‌طور فزاینده‌ای شایع می‌شود، و به‌ویژه در کشورهایی با سطح درآمد بالا صادق است. در این کشورها، گرایشی به سمت ارائه خدمات مراقبت از آسم از طریق کلینیک‌های آسم مبتنی بر مراقبت‌های اولیه مشاهده شده است. این کلینیک‌ها شامل ارائه مراقبت‌های سازمان‌یافته و روتین آسم درون یک بازه زمانی مشخص و ثابت هستند؛ این مراقبت‌ها معمولا توسط پرستار و با حمایت پزشک انجام می‌شوند. بااین‌حال، هنوز هم مشخص نیست که این کلینیک‌ها موثر هستند یا خیر.
این مرور با هدف بررسی این سوال انجام شد و شامل سه مطالعه با مجموع 466 شرکت‌کننده بود. در این مطالعات هیچ تفاوت کلی میان گروه کلینیک آسم و گروه مراقبت معمول در عملکرد بالینی ارائه‌شده توسط پزشک عمومی برای پیامدهای زیر مشاهده نشد: مراجعه به بخش A&E برای آسم، استفاده از داروهای تسکین‌دهنده یا پیشگیری‌کننده برای آسم و معیارهای کیفیت زندگی، اما عدم قطعیت قابل توجهی در مورد این نتایج وجود داشت. یک مطالعه نشان داد که بیداری‌های شبانه ناشی از آسم در گروه کلینیک آسم در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافت، اما در دیگر پیامدهای نشانه گزارش‌شده، تفاوتی مشاهده نشد. با توجه به شواهد محدودی که در این مرور یافت شد، معتقدیم که برای ارزیابی اثربخشی کلینیک‌های آسم نیاز به شواهد بیشتری وجود دارد.
شواهد محدودی مبنی بر کارآمدی کلینیک‌های آسم مبتنی بر مراقبت‌های اولیه وجود دارد، و تا زمانی‌که کارآزمایی‌هایی با کیفیت خوب بیشتری انجام نشوند، نمی‌توان نتیجه‌گیری‌های قطعی اتخاذ کرد.
آسم به‌صورت انسداد متغیر جریان هوا همراه با برخی نشانه‌ها (بیش از یک مورد از خس‌خس سینه، تنگی نفس، احساس گرفتگی در قفسه سینه، سرفه) تعریف می‌شود. این وضعیت در سراسر جهان به‌طور فزاینده‌ای شایع می‌شود، و به‌ویژه در کشورهایی با سطح درآمد بالا صادق است. در تعدادی از این کشورها، گرایشی به سمت ارائه خدمات مراقبت از آسم از طریق کلینیک‌های آسم مبتنی بر مراقبت‌های اولیه مشاهده شده است. چنین کلینیک‌هایی از طریق جلسات منظم و اختصاصی که معمولا توسط پرستار و با حمایت پزشک انجام می‌شود، مراقبت‌های پیشگیرانه را برای کنترل آسم درون مراکز مراقبت‌های اولیه ارائه می‌دهند. آنها شامل فراخوان سازماندهی‌شده بیماران ثبت‌شده در فهرست آسم بوده و مراقبت معمولا شامل آموزش، بررسی نشانه و مدیریت مبتنی بر دستورالعمل بالینی است. علیرغم گسترش چنین کلینیک‌هایی، به‌ویژه در کشورهایی مانند انگلستان (بریتانیا)، شواهد کافی برای پشتیبانی از کاربرد آنها وجود ندارد. این مرور به دنبال بررسی شواهد مربوط به اثربخشی کلینیک‌های آسم است.
تعیین اثربخشی مراقبت‌های سازماندهی‌شده آسم که از طریق کلینیک‌های آسم مبتنی بر مراقبت‌های اولیه ارائه می‌شوند.
پایگاه ثبت تخصصی کارآزمایی‌های گروه راه‌های هوایی در کاکرین (آخرین جست‌وجو در دسامبر 2011 انجام شد) را جست‌وجو کرده و فهرست منابع همه مطالعات اولیه را برای یافتن منابع بیشتر مرور کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده را با محوریت کلینیک‌های آسم مبتنی بر مراقبت‌های اولیه با طراحی گروه موازی (parallel group) وارد این مرور کردیم که در آنها جلسات کلینیک‌ها درون بازه‌های زمانی مشخص و با تعامل حضوری پزشک یا پرستار (اثر متقابل (interaction)) برگزار شدند و گروه کنترل نیز مراقبت‌های معمول در عملکرد بالینی را توسط یک پزشک عمومی دریافت کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای گنجاندن در این مرور ارزیابی کرده و استخراج و آنالیز تمامی داده‌ها را انجام دادند. اختلاف‌نظرات با بحث و تبادل نظر حل شدند.
در مجموع، سه مطالعه شامل 466 شرکت‌کننده وارد این مرور شدند. در اکثر پیامدها (پیامدهای اولیه: تشدید آسم منجر به بستری شدن در بیمارستان یا مراجعه به بخش حوادث و اورژانس (accident and emergency; A&E)، استفاده از داروهای تسکین‌دهنده و پیشگیری‌کننده، کیفیت زندگی؛ پیامدهای ثانویه: نشانه‌ها، زمان ازدست‌رفته در محل کار و انصراف از مداخله یا مراقبت معمول)، هیچ تفاوتی با اهمیت آماری میان گروه کلینیک آسم و گروه کنترل وجود نداشت. بااین‌حال، فواصل اطمینان برای تمامی پیامدها وسیع بوده و ناهمگونی (heterogeneity) چشمگیری میان مطالعات، هم برای مراجعه به بخش A&E و هم برای زمان ازدست‌رفته در محل کار، وجود داشت. در یک مطالعه (با حضور 101 بیمار) بیداری‌های شبانه ناشی از آسم مورد بررسی قرار گرفت و کاهشی با اهمیت آماری در تعداد بیمارانی که این نشانه را گزارش کردند، در گروه کلینیک آسم در مقایسه با گروه مراقبت معمول مشاهده شد (OR: 0.31؛ 95% CI؛ 0.12 تا 0.77). در هیچ مطالعه‌ای، پیامد ثانویه تشدیدهایی که نیازمند استروئیدهای خوراکی بودند، بررسی نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.