در مناطقی که مالاریا شایع است، کودکان خردسال دچار اپیزودهای مکرر بیماری مالاریا میشوند که گاهی میتواند شدید و تهدیدکننده زندگی باشد. در مناطقی که مالاریا فصلی است، یک گزینه عملی سیاستگذاری، تجویز منظم داروهای پیشگیری از مالاریا در طول فصل انتقال است، صرفنظر از اینکه کودک نشانههای مالاریا را داشته باشد یا خیر. این درمان با نام درمان پیشگیرانه متناوب (Intermittent Preventive Treatment; IPTc) شناخته میشود.
نویسندگان هفت کارآزمایی (12,589 شرکتکننده) را شناسایی کردند؛ همه در غرب آفریقا انجام شدند و شش مورد از این هفت کارآزمایی به کودکان کمتر از 5 سال محدود شدند. نتایج نشان میدهند که استفاده از IPTc از سه-چهارم تمام اپیزودهای مالاریا، از جمله اپیزودهای شدید، و احتمالا از برخی مرگومیرها پیشگیری میکند.
چندین نوع دارو یا ترکیبات ضدمالاریا مورد آزمایش قرار گرفتهاند و موثر بودن آنها اثبات شده است. بیشترین مطالعه مربوط به آمودیاکین (amodiaquine) به همراه سولفادوکسین-پیریمتامین (sulphadoxine-pyrimethamine) (AQ+SP) است. این ترکیب احتمالا عوارض جانبی جدی ندارد اما در برخی از کودکان باعث استفراغ میشود.
در مناطقی که انتقال مالاریا فصلی است، تجویز داروهای ضدمالاریا برای کودکان پیشدبستانی (در سنین کمتر از 6 سال) به عنوان IPTc در طول فصل انتقال مالاریا، بهطور قابل توجهی باعث کاهش اپیزودهای بالینی مالاریا، از جمله مالاریای شدید، میشود. این مزیت حتی در مناطقی که استفاده از توریهای آغشته به حشرهکش بسیار رایج است، مشاهده میشود.
در مناطق آندمیک مالاریا، کودکان پیشدبستانی در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری شدید و عود مالاریا قرار دارند. یکی از استراتژیهای احتمالی در حوزه سلامت عمومی، تحت عنوان درمان پیشگیرانه متناوب در کودکان (Intermittent Preventive Treatment in children; IPTc)، درمان تمام کودکان در فواصل زمانی مشخص در طول فصل انتقال بیماری مالاریا است، صرفنظر از اینکه آلوده به این بیماری باشند یا خیر.
ارزیابی تاثیرات IPTc برای پیشگیری از ابتلا به مالاریا در کودکان پیشدبستانی ساکن در مناطق آندمیک با انتقال فصلی مالاریا.
پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماریهای عفونی در کاکرین (جولای 2011)؛ CENTRAL ( کتابخانه کاکرین ، سال 2011، شماره 6)؛ MEDLINE (1966 تا جولای 2011)؛ EMBASE (1974 تا جولای 2011)؛ LILACS (1982 تا جولای 2011)؛ m RCT (جولای 2011)، و فهرست منابع کارآزماییهای شناساییشده را جستوجو کردیم. همچنین برای دستیابی به کارآزماییهای منتشرنشده و در حال انجام، با پژوهشگرانی که در این زمینه کار کردند، تماس گرفتیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و خوشهای-تصادفیسازی و کنترلشده مجزا برای بررسی تاثیر استفاده از دوز کامل درمانی ترکیبات ضدمالاریا یا داروهای ضدمالاریا در فواصل زمانی منظم در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم درمان پیشگیرانه در کودکان شش سال یا کمتر ساکن در مناطق با انتقال فصلی مالاریا.
دو نویسنده بهطور مستقل از هم واجد شرایط بودن کارآزماییها را ارزیابی کرده، دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) کارآزماییها را مورد ارزیابی قرار دادند. دادهها متاآنالیز شدند و معیارهای تاثیرات (برای مثال نسبت نرخ (rate ratio)، خطر نسبی (RR) و تفاوت میانگین (MD)) با 95% فواصل اطمینان (CIs) ارایه شدند. سطح کیفیت شواهد با استفاده از روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) رتبهبندی شد.
هفت کارآزمایی (12,589 شرکتکننده)، از جمله یک کارآزمایی خوشهای تصادفیسازی شده، معیارهای ورود به این مرور را داشتند. همه آنها در غرب آفریقا انجام شدند، شش مورد از این هفت کارآزمایی به کودکان کمتر از 5 سال محدود شدند.
IPTc تقریبا از وقوع سه-چهارم از تمام اپیزودهای بالینی مالاریا (نسبت نرخ: 0.26؛ 95% CI؛ 0.17 تا 0.38؛ 9321 شرکتکننده، شش کارآزمایی، شواهد با کیفیت بالا ) و نسبت مشابهی از اپیزودهای شدید مالاریا (نسبت نرخ: 0.27؛ 95% CI؛ 0.10 تا 0.76؛ 5964 شرکتکننده، دو کارآزمایی، شواهد با کیفیت بالا ) پیشگیری میکند. این تاثیرات حتی در مناطقی که استفاده از توری آغشته به حشرهکش (insecticide treated net; ITN) بالا است، همچنان باقی میماند (دو کارآزمایی، 5964 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بالا ).
IPTc احتمالا کاهش اندکی در میزان مورتالیتی به هر علتی (all-cause mortality) ایجاد میکند که با تاثیر آن بر مالاریای شدید همسو و سازگار است، اما کارآزماییها قدرت کافی برای رسیدن به معنیداری از نظر آماری نداشتند (خطر نسبی: 0.66؛ 95% CI؛ 0.31 تا 1.39، شواهد با کیفیت متوسط ).
تاثیر مداخله بر کمخونی میان مطالعات مختلف، متفاوت بود اما احتمالا خطر ابتلا به کمخونی متوسط تا شدید با استفاده از IPTc کاهش مییابد (خطر نسبی: 0.71؛ 95% CI؛ 0.52 تا 0.98؛ 8805 شرکتکننده، پنج کارآزمایی، شواهد با کیفیت متوسط ).
وقوع عوارض جانبی جدی مرتبط با دارو، در صورت بروز، احتمالا نادر است و هیچ موردی در این شش کارآزمایی گزارش نشد (9533 شرکتکننده، شش کارآزمایی، شواهد با کیفیت متوسط ). ترکیب آمودیاکین (amodiaquine) به همراه سولفادوکسین-پیریمتامین (sulphadoxine-pyrimethamine)، بیشترین مطالعه را در زمینه پیشگیری دارویی فصلی داشته است. این ترکیب اگرچه موثر است، باعث افزایش استفراغ در این گروه سنی میشود (خطر نسبی: 2.78؛ 95% CI؛ 2.31 تا 3.35؛ دو کارآزمایی، 3544 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بالا ).
پس از توقف IPTc ضدمالاریا، در سه کارآزماییای که پیگیری را یک فصل پس از IPTc ادامه دادند، هیچ افزایش بازگشتی در شیوع مالاریا مشاهده نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.