شواهد کافی برای اثبات اینکه داروهای ضدبارداری هورمونی بر متابولیسم گلوکز و چربی در زنان مبتلا به دیابت ملیتوس تاثیر نمی‌گذارند، در دسترس نیست

مهم است که زنان مبتلا به هر دو دیابت ملیتوس نوع 1 و نوع 2 توصیه‌های خوبی را دریافت کنند که کدام عامل پیشگیری از بارداری برای استفاده آنها، بهترین است. بارداری‌های ناخواسته می‌توانند منجر به مشکلات جدی سلامت مادر و کودک در زنان مبتلا به دیابت شوند. با این حال، گزارش شده که داروهای ضدبارداری هورمونی بر متابولیسم گلوکز و چربی تاثیر می‌گذارند. در این مرور، به نظر می‌رسد هر دو عامل فقط پروژستوژن (قرص‌ها و دستگاه داخل رحمی) و داروهای ضدبارداری خوراکی ترکیبی با دوز پائین، تاثیرات خفیفی بر متابولیسم گلوکز و چربی داشته باشند. با این حال فقط چهار مطالعه، اکثرا با کیفیت محدود، که تعداد کمی از زنان را بررسی کردند، در این مرور وارد شدند. فقط یکی از مطالعات نقاط پایانی بالینی واقعی را گزارش کرد که بیماری میکرو- و ماکروواسکولار است. این مطالعه هیچ علامت یا نشانه‌ای را از حوادث ترومبوآمبولی یا اختلالات بینایی پیدا نکرد. با این حال این کارآزمایی در مدت زمان کوتاهی انجام شد. بنابراین بر اساس این مرور نمی‌توان نتیجه‌گیری قطعی کرد. انجام کارآزمایی‌های آینده برای آنالیز متابولیسم گلوکز و چربی، همچنین عوارض طولانی‌مدت برای همه عوامل پیشگیری از بارداری در دسترس، مورد نیاز است.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

چهار کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده وارد شده در این مرور سیستماتیک، شواهد کافی را برای ارزیابی اینکه داروهای ضدبارداری فقط حاوی پروژستوژن و ترکیبی، متفاوت از داروهای ضدبارداری غیرهورمونی در کنترل دیابت، متابولیسم لیپید و عوارض هستند یا خیر، ارایه نکردند. سه مورد از چهار مطالعه با کیفیت روش‌شناسی محدودی بودند که توسط شرکت‌های دارویی حمایت شدند و پیامد جایگزین (surrogate outcome) را توصیف کردند. در حالت ایده‌آل، می‌بایست یک کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده با کیفیت بالا که به اندازه کافی گزارش شده باشد، و پیامدهای میانی (یعنی متابولیسم گلوکز و لیپید) و نقطه پایانی (endpoint) بالینی واقعی (بیماری میکرو- و ماکروواسکولار) را در مصرف‌کنندگان داروهای ضدبارداری ترکیبی، فقط پروژستوژن و غیرهورمونی تجزیه‌وتحلیل کند، انجام شود. با این حال، به دلیل بروز پائین بیماری میکرو- و ماکروواسکولار و بر این اساس حجم نمونه بزرگ و دوره پیگیری طولانی مورد نیاز برای مشاهده تفاوت‌ها در خطر، ممکن است یک کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده طراحی ایده‌آل نباشد.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

ارایه توصیه‌ کافی برای استفاده از داروهای پیشگیری از بارداری در زنان مبتلا به دیابت ملیتوس نوع 1 و نوع 2 به منظور کاهش خطر موربیدیتی و مورتالیتی مادر و نوزاد در بارداری‌های ناخواسته مهم است. طیف گسترده‌ای از داروهای ضدبارداری برای این زنان در دسترس هستند. با این حال، داروهای ضدبارداری هورمونی ممکن است بر متابولیسم کربوهیدرات و لیپید تاثیر بگذارند و عوارض میکرو- و ماکروواسکولار را افزایش دهند، بنابراین در انتخاب داروی پیشگیری از بارداری احتیاط لازم است.

اهداف: 

بررسی این موضوع که پروژستوژن به تنهایی، استروژن و پروژستوژن ترکیبی یا داروهای ضدبارداری غیرهورمونی از نظر اثربخشی در پیشگیری از بارداری، در عوارض جانبی آنها بر متابولیسم کربوهیدرات‌ها و لیپیدها، و در عوارض طولانی‌مدت مانند بیماری میکرو- و ماکروواسکولار هنگام استفاده در زنان مبتلا به دیابت ملیتوس، تفاوتی دارند یا خیر.

روش‌های جست‌وجو: 

جست‌وجو در CENTRAL؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ POPLINE؛ CINAHL؛ WorldCat؛ ECO؛ ArticleFirst؛ Science Citation Index؛ British Library Inside، و فهرست منابع مقالات مرتبط انجام شد. آخرین جست‌وجو در ژانویه 2013 انجام شد. علاوه بر این، برای شناسایی مطالعات منتشرشده، منتشرنشده یا در حال انجام، با متخصصان این حوزه و شرکت‌های دارویی بازاریابی داروهای ضدبارداری تماس گرفته شد.

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه‌-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده که با حضور زنان مبتلا به دیابت ملیتوس، به مقایسه موارد زیر پرداختند: 1. داروهای ضدبارداری هورمونی در مقایسه با غیرهورمونی؛ 2. پروژستوژن به تنهایی در مقایسه با داروهای ضدبارداری استروژن و پروژستوژن ترکیبی؛ 3. داروهای ضدبارداری حاوی < 50 میکروگرم استروژن در مقایسه با داروهای ضدبارداری حاوی ≥ 50 میکروگرم استروژن؛ و 4. داروهای ضدبارداری حاوی پروژستوژن‌های نسل اول، دوم و سوم، دروسپیرنون (drospirenone) و سیپروترون استات (cyproterone acetate).
پیامدهای اصلی عبارت بودند از اثربخشی پیشگیری از بارداری، کنترل دیابت، متابولیسم لیپیدها و عوارض میکرو- و ماکروواسکولار.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

دو محقق، عناوین و چکیده‌های شناسایی‌شده از جست‌وجوی متون علمی را ارزیابی کردند. ارزیابی کیفیت به‌طور جداگانه انجام شد و مغایرت‌ها با بحث یا مشورت با نویسنده مرور سوم برطرف شدند. از آنجایی که کارآزمایی‌ها در عوامل پیشگیری از بارداری مورد بررسی، ویژگی‌های شرکت‌کننده و کیفیت روش‌شناسی (methodology) متفاوت بودند، نتوانستیم داده‌ها را در یک متاآنالیز ترکیب کنیم. بنابراین کارآزمایی‌ها به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفتند و خلاصه‌های نقل قول (narrative) ارایه شدند.

نتایج اصلی: 

چهار کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده وارد شدند. هیچ موردی از بارداری ناخواسته در طول دوره‌های مطالعه گزارش نشدند. فقط یک کارآزمایی از کیفیت روش‌شناسی خوبی برخوردار بود. این مطالعه تاثیر یک دستگاه داخل رحمی (intrauterine device; IUD) آزادکننده لوونورژسترل (levonorgestrel) را در مقایسه با یک IUD مسی بر متابولیسم کربوهیدرات در زنان مبتلا به دیابت نوع 1 مقایسه کرد. تفاوت معنی‌داری میان دو گروه مشاهده نشد. سه کارآزمایی دیگر کیفیت روش‌شناسی محدودی داشتند. دو کارآزمایی قرص‌های پروژستوژن به تنهایی را با ترکیبات مختلف استروژن و پروژستوژن مقایسه کردند، و یکی IUD آزادکننده لوونورژسترول و IUD مسی را نیز وارد کرد. کارآزمایی‌ها گزارش کردند که سطوح گلوکز خون در طول درمان با اکثر رژیم‌ها، ثابت باقی ماندند. فقط داروهای ضدبارداری خوراکی ترکیبی با دوز بالا و 30 میکروگرم اتینیل‌استرادیول (ethinylestradiol) + 75 میکروگرم ژستودن (gestodene)، هموستاز گلوکز را کمی مختل کردند. سه مطالعه نتایج متناقضی را در مورد متابولیسم لیپید یافتند. برخی از داروهای ضدبارداری خوراکی ترکیبی عوارض جانبی خفیف دارند در حالی که برخی دیگر به نظر می‌رسد کمی متابولیسم لیپید را بهبود می‌بخشند. IUD مسی و داروهای ضدبارداری خوراکی حاوی پروژستوژن نیز متابولیسم لیپید را اندکی بهبود بخشیدند و هنگام استفاده از IUD آزادکننده لوونورژستل (levonorgestel) هیچ تاثیری مشاهده نشد. فقط یک مطالعه عوارض میکرو- و ماکروواسکولار را گزارش کرد. هیچ علامت یا نشانه‌ای از حوادث ترومبوآمبولی یا اختلالات بینایی مشاهده نشد، با این حال طول مدت مطالعه کوتاه بود. فقط عوارض جانبی خفیف در دو مطالعه گزارش شدند.

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information