سل (tuberculosis; TB) یک بیماری عفونی است که توسط باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ( Mycobacterium tuberculosis ) ایجاد میشود. بیش از دو میلیارد نفر در سراسر جهان بهطور نهفته به TB مبتلا هستند و تخمین زده میشود که حدود 10% از این افراد در آینده به TB فعال مبتلا شوند. در حال حاضر، سازمان جهانی بهداشت درمان با فلوروکینولونها (fluoroquinolone) را فقط برای بیمارانی که نمیتوانند داروهای استاندارد خط اول را مصرف کنند، توصیه میکند. در این مرور، تاثیر گنجاندن فلوروکینولونها را در رژیمهای درمانی خط اول روی افراد مبتلا به سل حساس به این دارو (presumed drug-sensitive) بررسی کردیم.
پژوهشهای منتشرشده تا 6 مارچ 2013 را بررسی کرده و پنج کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (1330 بیمار) را شناسایی کردیم که معیارهای ورود را داشتند. این کارآزماییها در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط واقع در مناطق جغرافیایی متنوع انجام شدند، اما از نظر مطالعات انجامشده در آسیا با کمبود مواجه بودیم. هیچ مطالعهای را پیدا نکردیم که تاثیر گنجاندن فلوروکینولونها را در یک رژیم درمانی استاندارد شش ماه TB بر شکست درمان بررسی کند. ما نمیدانیم که افزودن فلوروکینولونها یا جایگزینی فلوروکینولونها با اتامبوتول در یک رژیم درمانی استاندارد شش ماه برای TB، نرخ شکست درمان، عود بیماری، مرگومیر، یا عوارض جانبی را کاهش میدهد یا خیر. جایگزینی فلوروکینولونها با ایزونیازید (isoniazid) در یک رژیم درمانی استاندارد شش ماه TB ممکن است منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در میزان مرگومیر و وقوع عوارض جانبی شود. در حال حاضر، نه کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده در حال انجام هستند.
شرکتکنندگان HIV مثبت در کارآزماییهای واردشده، حضور نسبتا خوبی داشتند، اما هیچیک از کارآزماییهای واردشده، پیامدها را براساس وضعیت HIV طبقهبندی نکردند. همچنین، پیامدهای اولیه در همه کارآزماییهای واردشده، پیش از شروع درمان ضدرتروویروسی به دست آمدند. بهطور کلی، شواهدی در مورد بیخطری (safety) و کارآمدی افزودن یا جایگزینی فلوروکینولون در کودکان (کمتر از 18 سال) و در زنان باردار و شیرده وجود ندارد.
اثربخشی افلوکساسین، لووفلوکساسین، موکسیفلوکساسین و گاتیفلوکساسین در RCTهای مربوط به رژیمهای استاندارد خط اول مبتنی بر ریفامپیسین و پيرازيناميد برای درمان TB حساس به دارو تست شدهاند. برای روشن شدن این موضوع که اضافه کردن یا جایگزینی فلوروکینولونها با اتامبوتول یا ایزونیازید در رژیم خط اول باعث کاهش مرگومیر یا عود بیماری، یا افزایش موارد منفی شدن کشت خلط در هفته هشتم میشود یا خیر، شواهد کافی وجود ندارد. در حال حاضر، کارآزماییهای بسیار بزرگتری با فلوروکینولونها در رژیمهای کوتاهمدت چهار ماه در حال انجام هستند.
در حال حاضر، سازمان جهانی بهداشت، استفاده از فلوروکینولونها (fluoroquinolone) را فقط در افراد مبتلا به بیماری سل (tuberculosis; TB) و حساس به آنها (presumed drug-sensitive) که نمیتوانند داروهای خط اول استاندارد را مصرف کنند، توصیه میکند. با این حال، استفاده از فلوروکینولونها میتواند طول دوره درمان را کوتاهتر کرده و پیامدهای دیگر را در این افراد بهبود بخشد. این مرور، تاثیرات فلوروکینولونها را در رژیمهای درمانی خط اول در افراد مبتلا به TB و حساس به این دارو، خلاصه میکند.
ارزیابی تاثیر استفاده از فلوروکینولونها به عنوان مولفه جایگزین یا کمکی در رژیمهای دارویی ضدسل برای درمان TB حساس به دارو.
پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماریهای عفونی در کاکرین؛ CENTRAL ( کتابخانه کاکرین ، سال 2013، شماره 1)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ LILACS؛ Science Citation Index؛ بانکهای اطلاعاتی مقالات روسیه؛ و متا رجیستر کارآزماییهای کنترلشده را تا 6 مارچ 2013 جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) از رژیمهای ضدسل مبتنی بر ریفامپیسین (rifampicin) و پيرازيناميد (pyrazinamide) و حاوی فلوروکینولونها در افراد مبتلا به TB ریوی حساس به دارو.
دو نویسنده بهطور مستقل از هم، معیارهای ورود را اعمال کرده، خطر سوگیری (bias) را در کارآزماییها ارزیابی کرده، و دادهها را استخراج کردند. از خطر نسبی (RR) برای دادههای دو حالتی (dichotomous data) و مدل اثر ثابت (fixed-effect model) در زمانی که ترکیب دادهها مناسب بود و هیچ ناهمگونی (heterogeneity) وجود نداشت، استفاده کردیم. سطح کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) بررسی و رتبهبندی کردیم.
تعداد پنج RCT (شامل 1330 شرکتکننده) را شناسایی کردیم که واجد معیارهای ورود به این مرور بودند. هیچیک از کارآزماییهای واردشده، رژیمهای درمانی با طول دوره کمتر از شش ماه را بررسی نکردند.
افزودن فلوروکینولونها به رژیمهای استاندارد
یک کارآزمایی واحد (174 شرکتکننده) لووفلوکساسین (levofloxacin) را به رژیم استاندارد خط اول اضافه کرد. نرخ عود و شکست درمان گزارش نشدند. ما مطمئن نیستیم که درمان برای مرگومیر، منفی شدن کشت خلط (sputum conversion)، و عوارض جانبی، تاثیری دارد یا خیر (یک کارآزمایی، 174 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین برای هر سه پیامد ).
جایگزینی فلوروکینولونها با اتامبوتول (ethambutol) در رژیمهای استاندارد
سه کارآزمایی (723 شرکتکننده)، اتامبوتول را با موکسیفلوکساسین (moxifloxacin)، گاتیفلوکساسین (gatifloxacin) و افلوکساسین (ofloxacin) در رژیم استاندارد خط اول جایگزین کردند. ما مطمئن نیستیم که درمان تاثیری بر عود بیماری داشته باشد (یک کارآزمایی، 170 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین ). هیچیک از کارآزماییها در مورد شکست درمان گزارشی را ارایه ندادند. ما نمیدانیم که درمان تاثیری بر مرگومیر، منفی شدن کشت خلط در هفته هشتم، یا عوارض جانبی جدی داشته باشد (سه کارآزمایی، 723 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین برای هر سه پیامد ).
جایگزینی فلوروکینولونها با ایزونیازید (isoniazid) در رژیمهای استاندارد
یک کارآزمایی واحد (433 شرکتکننده) موکسیفلوکساسین را جایگزین ایزونیازید کرد. نرخ شکست درمان و عود گزارش نشدند. جایگزینی درمان ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در میزان مرگومیر، منفی شدن کشت خلط، یا عوارض جانبی جدی ایجاد کند (یک کارآزمایی، 433 شرکتکننده، شواهد با کیفیت پائین برای هر سه پیامد ).
فلوروکینولونها در رژیمهای درمانی چهار ماه
در حال حاضر، شش کارآزمایی برای تست رژیمهای کوتاهتر با فلوروکینولونها در حال انجام هستند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.