افراد مبتلا به بیماری کلیوی پیشرفته را میتوان با دیالیز صفاقی (peritoneal dialysis; PD) درمان کرد که شامل یک کاتتر است که از طریق دیواره شکم بهطور دائم در پوشش اطراف اندامهای شکمی (صفاق) قرار میگیرد. مایع استریل هر روز چندینبار به داخل و خارج آن تخلیه میشود. پوشش صفاقی امکان حرکت نمکها و سمومی را فراهم میکند که اگر کلیه نتواند عملکرد معمول خود را حفظ کند، تجمع مییابند. مواد زائد از جریان خون به مایع دیالیز منتقل شده و با تخلیه مایع از بدن، خارج میشوند.
شایعترین عارضه جدی PD، عفونت لایه پوششی پریتونئوم - پریتونیت (peritonitis)، است. درمان موثر برای کاهش خطر عود عفونت، نیاز به توقف PD، عملکرد ضعیف غشای صفاقی و بستری شدن طولانیمدت در بیمارستان یا مرگومیر ضروری است.
این مرور از مداخلات برای درمان پریتونیت ناشی از PD، تعداد 42 مطالعه (2433 شرکتکننده) را شناسایی کرد. بسیاری از مطالعات کوچک، قدیمی، با کیفیت پائین، و دارای تعاریف و رژیمهای دوزبندی متناقض بودند. بهطور کلی، اطلاعات در مورد بهترین درمان پریتونیت در افراد مبتلا به PD ممکن است برای راهنمایی درمان کافی نباشد.
ما دریافتیم که آنتیبیوتیکهای داخل صفاقی در مقایسه با آنتیبیوتیکهای داخل وریدی، پاسخهای درمانی را بهبود میبخشند. گلیکوپپتیدها در مقایسه با سفالوسپورینهای نسل اول ممکن است احتمال درمان را افزایش دهند. به نظر میرسد که هیچ نقش مشخصی برای شستوشوی (lavage) معمول صفاقی یا استفاده از عوامل حلکننده لخته (فیبرینولیتیک (fibrinolytic)) وجود ندارد.
انجام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده جدید و بزرگتر که تاثیرات آنتیبیوتیکهای داخل صفاقی و داخل وریدی و انواع مختلف آنتیبیوتیک را بر پیامدهای مرتبط با بیمار از جمله ارزیابی کافی از آسیبهای درمان مقایسه کنند، هنوز مورد نیاز است.
بسیاری از مطالعاتی که درمان پریتونیت ناشی از PD را ارزیابی کردند، کوچک، قدیمی، با کیفیت پائین و دارای تعاریف و رژیمهای دوزبندی متناقض بودند. تجویز IP آنتیبیوتیکها نسبت به تجویز IV آنها برای درمان پریتونیت ناشی از PD بهتر بودند و گلیکوپپتیدها برای درمان کامل پریتونیت مطلوب به نظر میرسند، اگرچه شواهد برای این یافته با کیفیت پائین ارزیابی شد. برداشتن کاتتر PD ممکن است بهترین درمان برای پریتونیت عودکننده یا پایدار باشد.
شواهد برای تعیین بهترین عامل، مسیر یا مدت زمان تجویز آنتیبیوتیک در درمان پریتونیت کافی نبود. به نظر میرسد هیچ آنتیبیوتیک خاصی برای پیشگیری از شکست درمان یا عود پریتونیت اثربخشی بهتری نداشته باشد، اما شواهد به کارآزماییهای کمی محدود هستند. نقش شستوشوی معمول صفاقی یا استفاده از اوروکیناز مشخص نیست.
پریتونیت (peritonitis) یک عارضه شایع دیالیز صفاقی (peritoneal dialysis; PD) است که با عوارض قابل توجهی از جمله مرگومیر، بستری شدن در بیمارستان، و نیاز به تغییر از PD به همودیالیز (haemodialysis) همراه است. هدف درمان، کاهش عوارض و عود آن است. این یک نسخه بهروز شده از مروری است که نخستینبار در سال 2008 منتشر شد.
ارزیابی مزایا و مضرات درمان پریتونیت ناشی از PD.
از طریق برقراری ارتباط با هماهنگکننده جستوجوی کارآزماییها و با استفاده از واژگان و اصطلاحات جستوجوی مرتبط با این مرور، پایگاه ثبت تخصصی گروه کلیه در کاکرین را تا مارچ 2014 جستوجو کردیم. مطالعات موجود در پایگاه ثبت تخصصی از طریق استفاده از استراتژیهای جستوجو که بهطور خاص برای CENTRAL؛ MEDLINE و EMBASE طراحی شدند، و جستوجوی دستی در خلاصه مقالات کنفرانسها، شناسایی میشوند.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTها را از ارزیابی درمان پریتونیت در بیماران PD (بزرگسالان و کودکان) وارد کردیم. هر مطالعهای را که به ارزیابی موارد زیر پرداخت، وارد کردیم: تجویز آنتیبیوتیک از راههای مختلف (مانند خوراکی، داخل صفاقی (IP)، داخل وریدی (IV))؛ دوز یک عامل آنتیبیوتیکی؛ برنامههای مختلف تجویز داروهای ضدمیکروبی؛ مقایسه رژیمهای مختلف عوامل ضدمیکروبی؛ هر مداخله دیگری از جمله عوامل فیبرینولیتیک، شستوشوی صفاقی و برداشتن زودهنگام کاتتر.
چندین نویسنده بهطور مستقل از هم دادههایی را در مورد خطر سوگیری (bias) و پیامدهای مطالعه استخراج کردند. آنالیزهای آماری با استفاده از مدل اثرات تصادفی (random-effects model) انجام شدند. خلاصه برآوردهای درمان را به صورت خطر نسبی (RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) برای پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome) و تفاوت میانگین (MD) با 95% CI برای پیامدهای پیوسته (continuous outcome) بیان کردیم.
ما 42 مطالعه واجد شرایط را با 2433 شرکتکننده شناسایی کردیم: عوامل ضدمیکروبی (36 مطالعه)؛ اوروکیناز (urokinase) (4 مطالعه)، شستوشوی صفاقی (1 مطالعه)، و ایمونوگلوبولین IP (1 مطالعه). هیچ عامل آنتیبیوتیکی مطلوب یا ترکیبی مطلوب از عوامل را شناسایی نکردیم. گلیکوپپتیدهای IP (وانکومایسین (vancomycin) یا تیکوپلانین (teicoplanin)) در مقایسه با سفالوسپورینهای نسل اول، تاثیرات نامشخصی بر پاسخ اولیه به درمان، نرخ عود، و نیاز به برداشتن کاتتر داشتند، اگرچه رژیمهای درمانی گلیکوپپتیدی با احتمال بیشتری برای دستیابی به درمان کامل همراه بودند (3 مطالعه، 370 اپیزود: RR: 1.66؛ 95% CI؛ 1.01 تا 2.72). برای پریتونیت عودکننده یا مداوم، برداشتن و جایگزینی کاتتر بهطور همزمان بهتر از اوروکیناز در کاهش نرخ شکست درمان بود (RR: 2.35؛ 95% CI؛ 1.13 تا 4.91) اگرچه شواهد به یک مطالعه کوچک محدود شد. برنامههای دوزبندی آنتیبیوتیک IP مداوم و متناوب، شکست درمان و نرخ عود مشابهی داشتند. در یک مطالعه کوچک، آنتیبیوتیکهای IP نسبت به آنتیبیوتیکهای IV در کاهش شکست درمان برتر بودند (RR: 3.52؛ 95% CI؛ 1.26 تا 9.81). طول بیشتر دوره درمان (21 روز وانکومایسین IV و جنتامایسین IP) در مقایسه با درمان 10 روزه، تاثیرات نامشخصی بر خطر عود درمان داشت (1 مطالعه، 49 بیمار: RR: 1.56؛ 95% CI؛ 0.60 تا 3.95) اگرچه ممکن است سمیّتزایی برای گوش را افزایش دهد.
بهطور کلی، نتیجهگیریهای این مرور بر اساس تعداد کمی از مطالعات با حوادث کمی بودند که در آنها خطر سوگیری عموما بالا بود؛ مداخلات ناهمگن بوده و تعاریف پیامد اغلب متناقض بودند. هیچ RCTای برای ارزیابی زمانبندی مطلوب برداشتن کاتتر وجود نداشت و دادههایی برای PD خودکار به دست نیامدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.