هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف از این مطالعه مروری کاکرین تعیین این نکته بود که درمان بیماری لثه می‌تواند از بروز پیامدهای نامطلوب زایمان در زنان باردار پیشگیری کند یا خیر. محققان کاکرین تمام مطالعات مربوط به پاسخ این سوال را گردآوری و تجزیه‌وتحلیل کردند و 15 مطالعه مرتبط یافتند.
پیام‌های کلیدی
شواهدی وجود ندارد که نشان دهد درمان بیماری لثه، تعداد نوزادانی را که پیش از هفته 37 بارداری متولد می‌شوند، کاهش می‌دهد، اما ممکن است باعث کاهش تعداد نوزادانی شود که با وزن < 2500 گرم متولد می‌شوند. هنگام مقایسه روش‌های مختلف درمان بیماری لثه، مشخص نیست که بین پیامدهای نامطلوب زایمان تفاوتی وجود دارد یا خیر.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
سلامت لثه در دوران بارداری بدتر می‌شود. تحقیقاتی درباره ارتباط بیماری لثه با پیامدهای نامطلوب زایمان انجام گرفته است. این مطالعه مروری، مطالعاتی را ارزیابی کرد که در آن‌ها زنان باردار مبتلا به بیماری لثه با استفاده از ترکیبی از روش‌های مختلف مکانیکی با یا بدون آنتی‌بیوتیک درمان شدند.
مهم‌ترین اهداف این مرور چیست؟
نویسندگان مطالعه مروری 15 مطالعه مرتبط را یافتند. پنج مطالعه از شمال آمریکا، چهار مطالعه از آمریکای جنوبی، سه مطالعه از اروپا، دو مطالعه از آسیا و یک مطالعه از استرالیا بودند. یازده مطالعه، جرم‌گیری و پلنینگ سطح ریشه (scaling and root planning) یا جرم‌گیری و پولیش (scale and polish) را با عدم-درمان مقایسه کردند، در حالی که چهار مطالعه دیگر به مقایسه جرم‌گیری و پلنینگ سطح ریشه با درمان‌های مکانیکی جایگزین پرداختند.
با مقایسه زنان باردار مبتلا به بیماری‌های لثه که درمان پریودنتال دریافت می‌کنند، با افرادی که درمان دریافت نمی‌کنند، نتایج زیر به دست آمد:
- تفاوت بارزی در تعداد نوزادانی وجود ندارد که پیش از 37 هفته به دنیا می‌آیند (شواهد با کیفیت پائین)؛
- ممکن است تعداد کودکانی که با وزن کمتر از 2500 گرم به دنیا می‌آیند، کمتر باشد (شواهد با کیفیت پائین).
مشخص نیست که در پیشگیری از پیامدهای نامطلوب زایمان، یک نوع از درمان پریودنتال بهتر از درمان‌های پریودنتال جایگزین است یا خیر.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
نویسندگان مطالعه مروری به دنبال مطالعاتی بودند که تا اکتبر 2016 منتشر شدند.
مشخص نیست که درمان پریودنتال در طول دوران بارداری بر زایمان زودرس اثر می‌گذارد یا خیر (شواهد با کیفیت پائین). شواهدی با کیفیت پائین وجود دارد که نشان می‌دهد درمان پریودنتال ممکن است وزن پائین هنگام تولد (2500 گرم) را کاهش دهد، اما اعتماد ما در برآورد این اثر محدود است. شواهد کافی برای تعیین اینکه کدام درمان پریودنتال در پیشگیری از پیامدهای نامطلوب زایمان بهتر است، وجود ندارد. هدف تحقیقات آینده باید گزارش پیامدهای پریودنتال در کنار پیامدهای زایمان باشد.
بیماری پریودنتال (periodontal disease) با شرایطی مانند بیماری‌های قلبی‌عروقی، سکته مغزی، دیابت و پیامدهای نامطلوب بارداری همراه است، که احتمالا از طریق مسیرهای التهابی سیستمیک ایجاد می‌شوند. این بیماری در زنان در سنین باروری رایج بوده و بیماری‌های لثه در دوران بارداری بدتر می‌شوند. برخی شواهد به‌دست آمده از مطالعات مشاهده‌ای نشان می‌دهند که مداخلات پریودنتال ممکن است پیامدهای نامطلوب را دوران بارداری کاهش دهند. برای بررسی تاثیر درمان پریودنتال بر سلامت پری‌ناتال و مادر، انجام یک مطالعه مروری جامع کاکرین از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده مورد نیاز است.
ارزیابی اثرات درمان بیماری پریودنتال در زنان باردار به منظور پیشگیری یا کاهش موربیدیتی و مورتالیتی مادران و پری‌ناتال.
متخصص اطلاعات گروه سلامت دهان در کاکرین بانک‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کرد: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (تا 6 اکتبر 2016)، پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (تا 7 اکتبر 2016)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 9، 2016) در کتابخانه کاکرین، MEDLINE Ovid (1946 تا 6 اکتبر 2016)، Embase Ovid (1980 تا 6 اکتبر 2016)، و LILACS BIREME Virtual Health Library (بانک اطلاعاتی علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب؛ 1982 تا 6 اکتبر 2016). ClinicalTrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization International Clinical Trials Registry Platform) برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام در 6 اکتبر 2016 جست‌وجو شدند. هنگام جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی هیچ‌گونه محدودیتی را از نظر زبان و تاریخ انتشار مقاله اعمال نکردیم.
تمام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که اثرات درمان پریودنتال را در پیشگیری یا کاهش موربیدیتی و مورتالیتی مادر و پری‌ناتال بررسی کردند. مطالعاتی را که در آن‌ها پیامدهای زایمان گزارش نشدند، حذف کردیم.
دو نویسنده مطالعه مروری به‌طور جداگانه عناوین و خلاصه مقالات را غربالگری کرده و داده‌ها را با استفاده از فرم آماده استخراج از پیش آماده شده اطلاعات، استخراج کردند. داده‌های ازدست‌رفته با تماس با نویسندگان به دست آمدند و خطر سوگیری (bias) با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» کاکرین مورد ارزیابی قرار گرفت. در صورت لزوم، نتایج کارآزمایی‌های قابل مقایسه با هم ترکیب شده و در قالب خطر نسبی (RR) یا تفاوت میانگین (MD) با 95% فاصله اطمینان (CI) بیان شدند. برای ترکیب نتایج، به استثنای مواردی که تعداد مطالعات کافی نبود، از مدل اثرات-تصادفی استفاده شد. کیفیت شواهد را با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
تعداد 15 RCT (7161 شرکت‌کننده) معیارهای ورود را به مطالعه ما داشتند. به دلیل فقدان کورسازی و عدم تعادل در ویژگی‌های ابتدایی شرکت‌کنندگان، تمام مطالعات وارد شده در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند. این مطالعات زنان باردار را از مراکز مراقبت‌های پری‌ناتال که مبتلا به پریودنتیت (periodontitis) (14 مطالعه) یا التهاب لثه (gingivitis) (1 مطالعه) بودند، به‌کار گرفتند. دو مقایسه اصلی عبارت بودند از: درمان پریودنتال در مقابل عدم درمان در طول دوران بارداری و درمان پریودنتال در مقابل درمان پریودنتال جایگزین. مقایسه سر-به-سر بین درمان‌های پریودنتال، یک درمان شدیدتر را در مقابل یک درمان کمتر شدید ارزیابی کرد.
یازده مطالعه، درمان پریودنتال را با عدم-درمان در دوران بارداری مقایسه کردند. متاآنالیز (meta-analysis) هیچ تفاوت واضحی را در زایمان زودرس < 37 هفته (RR: 0.87؛ 95% CI؛ 0.70 تا 1.10؛ 5671 شرکت‌کننده؛ 11 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین) بین درمان پریودنتال و عدم-درمان نشان نمی‌دهد. شواهدی با کیفیت پائین نشان می‌دهد درمان پریودنتال ممکن است خطر تولد نوزادانی را با وزن هنگام تولد < 2500 گرم کاهش دهد (9.70% با درمان پریودنتال در مقابل 12.60% بدون درمان (RR: 0.67؛ 95% CI؛ 0.48 تا 0.95؛ 3470 شرکت‌کننده؛ 7 مطالعه).
مشخص نیست که درمان پریودنتال منجر به ایجاد تفاوت در زایمان زودرس < 35 هفته (RR: 1.19؛ 95% CI؛ 0.81 تا 1.76؛ 2557 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه) و < 32 هفته (RR: 1.35؛ 95% CI؛ 0.78 تا 2.32؛ 2755 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه)، وزن پائین هنگام تولد < 1500 گرم (RR: 0.80؛ 95% CI؛ 0.38 تا 1.70؛ 2550 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه)، مورتالیتی پری‌ناتال (شامل مرگ جنین و نوزاد تا 28 روز نخست پس از تولد) (RR: 0.85؛ 95% CI؛ 0.51 تا 1.43؛ 5320 شرکت‌کننده؛ 7 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، و پره‌اکلامپسی (pre-eclampsia) (RR: 1.10؛ 95% CI؛ 0.74 تا 1.62؛ 2946 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) می‌شود یا خیر. هنگام مقایسه درمان پریودنتال با عدم-درمان، هیچ شواهدی از تفاوت در کوچک بودن جنین نسبت به سن بارداری وجود ندارد (RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.81 تا 1.16؛ 3610 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین).
چهار مطالعه درمان پریودنتال را با درمان پریودنتال جایگزین مقایسه کردند. با توجه به ناهمگونی بالینی، ترکیب داده‌ها امکان‌پذیر نبود. پیامدهای گزارش شده عبارت بودند از زایمان زودرس < 37 هفته، زایمان زودرس < 35 هفته، وزن هنگام تولد < 2500 گرم، وزن هنگام تولد < 1500 گرم و مورتالیتی پری‌ناتال (شواهد با کیفیت بسیار پائین). در مقایسه روش‌های مختلف درمان پریودنتال، مشخص نیست که بین تولد زودرس < 37 هفته، تولد زودرس < 35 هفته، وزن تولد < 2500 گرم، وزن تولد < 1500 گرم و مورتالیتی پری‌ناتال تفاوتی وجود دارد یا خیر، زیرا کیفیت شواهد بسیار پائین است.
مورتالیتی مادران و عوارض جانبی مداخله در هیچ یک از مطالعاتی که هر یک از این پیامدها را گزارش کردند، رخ نداد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.