در بسیاری از کشورهای صنعتی جهان، رشد زیادی در تجویز دارو برای افراد مبتلا به مشکلات روانی سلامت، به صورت خوراکی در قالب قرص یا تزریقی، مشاهده شده است. داروهای آنتی‌سایکوتیک آتیپکال و نسل دوم محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند، زیرا تصور می‌شود به افرادی که مشکلات سلامت روانی دارند و به درمان اولیه چندان خوب پاسخ نمی‌دهند، کمک می‌کنند. این داروهای جدیدتر نوید کاهش نشانه‌ها را، مانند شنیدن صدا یا دیدن چیزها، و کاهش عوارض جانبی مشکل‌ساز، مانند خواب‌آلودگی، افزایش وزن و لرزش، دارند.
با این حال، تحقیقات و مقایسه کمی در مورد راه‌هایی وجود دارد که داروها از طریق آنها با یکدیگر متفاوت هستند. این مرور اثربخشی آریپیپرازول را با دیگر داروهای آنتی‌سایکوتیک جدید بررسی می‌کند.
در ابتدا مرور شامل 12 کارآزمایی تحقیقاتی بود. پس از جست‌وجوی به‌روز شده که در نوامبر 2012 انجام شد، 162 کارآزمایی اضافه شدند. بیشتر این کارآزمایی‌ها از چین بوده و اگرچه داده‌های جدیدی به مرور اضافه شدند، نتیجه‌گیری کلی تغییر نکرد. این مرور اکنون دارای پنج مقایسه با آریپیپرازول است که با کلوزاپین، اولانزاپین، کوئتیاپین، ریسپریدون و زیپراسیدون مقایسه شد.
برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است مهم باشد که بدانند آریپیپرازول ممکن است به خوبی اولانزاپین نباشد یا مانند آن اثربخشی نشان ندهد، اما عوارض جانبی کمتری دارد. آریپیپرازول از نظر اثربخشی مشابه ریسپریدون و تا حدودی بهتر از زیپراسیدون است. آریپیپرازول عوارض جانبی کمتری نسبت به اولانزاپین و ریسپریدون داشت (مانند افزایش وزن، خواب‌آلودگی، مشکلات قلبی، لرزش و افزایش سطح کلسترول). آریپیپرازول برای مقابله با بی‌قراری یا ناتوانی افراد در یک جا نشستن به خوبی زیپراسیدون نبود. مقایسه با دیگر داروهای آنتی‌سایکوتیک به صورت گروهی نشان داد که افراد مصرف آریپیپرازول را ترجیح دادند. با این حال، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و هم‌چنین متخصصان سلامت روان و سیاست‌گذاران باید بدانند که شواهد، محدود و عمدتا با کیفیت پائین یا بسیار پائین است. انجام کارآزمایی‌ها و تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، از جمله در مورد نتایجی مانند: کیفیت زندگی؛ نظرات کاربران خدمات و مراقبین؛ و ترجیح بیمار.
این خلاصه به زبان ساده توسط«بن گری» (Ben Gray)، از Rethink Mental Illness؛ Benjamin Gray نوشته شده است. پست الکترونیک: ben.gray@rethink.org.
اطلاعات مربوط به همه مقایسه‌ها کیفیت محدودی داشته، ناقص بوده و برای کاربرد بالینی، مشکل‌ساز هستند. سطح کیفیت شواهد پائین یا بسیار پائین است. آریپیپرازول یک داروی آنتی‌سایکوتیک با پروفایل عوارض جانبی مهم است. داده‌های طولانی‌مدت پراکنده بوده و زمینه قابل‌توجهی برای به‌روزرسانی دیگر این مرور وجود دارد، زیرا داده‌های جدید از کارآزمایی‌ها عملی بزرگ‌تر و مستقل در حال انجام به دست می‌آیند.
در اکثر کشورهای صنعتی غربی، تجویز آنتی‌سایکوتیک‌های نسل دوم (آتیپکال) به عنوان درمان دارویی خط اول برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی توصیه می‌شوند. در این مرور، به‌طور خاص بررسی می‌کنیم که چگونه اثربخشی و تحمل‌پذیری یکی از این عوامل - آریپیپرازول (aripiprazole) - با دیگر آنتی‌سایکوتیک‌های نسل دوم قابل مقایسه است.
مرور تاثیرات آریپیپرازول در مقایسه با دیگر داروهای آنتی‌سایکوتیک‌های آتیپکال در درمان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و روان‌پریشی‌های شبه-اسکیزوفرنی.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (نوامبر 2012) را جست‌وجو کردیم، منابع تمام مطالعات شناسایی شده را برای یافتن کارآزمایی‌ها بیشتر بررسی کردیم و برای دریافت اطلاعات بیشتر با شرکت‌های دارویی مرتبط، آژانس‌های تایید دارو و نویسندگان کارآزمایی‌ها تماس گرفتیم.
همه کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده (randomised clinical trials; RCTs) را وارد کردیم که در آنها آریپیپرازول (خوراکی) با اشکال خوراکی و تزریقی آمیسولپراید (amisulpride)، کلوزاپین (clozapine)، اولانزاپین (olanzapine)، کوئتیاپین (quetiapine)، ریسپریدون (risperidone)، سرتیندول (sertindole)، زیپراسیدون (ziprasidone) یا زوتپین (zotepine) در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا سایکوزهای شبه-اسکیزوفرنی مقایسه شد.
داده‌ها را مستقل از هم استخراج کردیم. برای داده‌های دو حالتی (dichotomous)، خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) آنها را بر اساس قصد درمان (intention-to-treat; ITT) مبتنی بر مدل اثرات تصادفی (random-effects model) محاسبه کردیم. در جایی که امکان‌پذیر بود، خطرات مقایسه‌ای مشخص را برای پیامدهای اولیه محاسبه کردیم. برای داده‌های پیوسته (continuous data)، تفاوت‌های میانگین (MD) را باز هم بر اساس یک مدل اثرات تصادفی محاسبه کردیم. خطر سوگیری (bias) را برای هر مطالعه ارزیابی کرده و از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای رتبه‌بندی کیفیت شواهد استفاده کردیم.
تعداد 174 کارآزمایی را با مجموع 17,244 شرکت‌کننده وارد کردیم. آریپیپرازول با کلوزاپین، کوئتیاپین، ریسپریدون، زیپراسیدون و اولانزاپین مقایسه شد. تعداد کل شرکت‌کنندگانی که مطالعات را زودتر از موعد ترک کردند، 30% تا 40% بود، که اعتبار مطالعه را محدود کرد (بدون تفاوت بین گروه‌ها).
در مقایسه آریپیپرازول با کلوزاپین، هیچ تفاوت قابل‌توجهی برای وضعیت کلی (بدون پاسخ بالینی قابل‌توجه، 2132 = n؛ 29 RCT؛ شواهد با کیفیت پائین )؛ وضعیت روانی (BPRS؛ n = 426؛ 5 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین )؛ یا خروج زودهنگام از مطالعه به هر دلیلی (n = 240؛ 3 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین ) وجود نداشت. نمره کیفیت زندگی با استفاده از مقیاس WHO-QOL-100 تفاوت معنی‌داری را نشان داد، که به نفع آریپیپرازول بود (n = 132؛ 2 RCT؛ RR: 2.59؛ 95% CI؛ 1.43 تا 3.74، شواهد با کیفیت بسیار پائین ). نشانه‌های خارج هرمی (extrapyramidal symptom; EPS) عمومی بین گروه‌ها تفاوتی نداشتند (n = 520؛ 8 RCT، شواهد با کیفیت بسیار پائین ). هیچ مطالعه‌ای عملکرد کلی یا استفاده از خدمات مراقبت سلامت را گزارش نکرد.
در مقایسه آریپیپرازول با کوئتیاپین، هیچ تفاوت قابل‌توجهی برای وضعیت کلی (n = 991؛ 12 RCT؛ شواهد با کیفیت پائین )؛ وضعیت روانی (علائم مثبت PANSS؛ n = 583؛ 7 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین )؛ خروج زودهنگام از مطالعه به هر دلیلی (n = 168؛ 2 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین )، یا نشانه‌های عمومی EPS (n = 348؛ 4 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین ) وجود نداشت. نتایج به طور قابل‌توجهی به نفع آریپیپرازول برای کیفیت زندگی بود (امتیاز کلی WHO-QOL-100؛ n = 100؛ 1 RCT؛ MD: 2.60؛ 95% CI؛ 1.31 تا 3.89، شواهد با کیفیت بسیار پائین ). هیچ مطالعه‌ای عملکرد کلی یا استفاده از خدمات مراقبت سلامت را گزارش نکرد.
در مقایسه آریپیپرازول با ریسپریدون، هیچ تفاوت قابل‌توجهی برای وضعیت کلی (n = 6381؛ 80 RCT؛ شواهد با کیفیت پائین )؛ یا خروج زودهنگام از مطالعه به هر دلیلی (n = 1239؛ 12 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین ) به دست نیامد. داده‌ها به‌طور قابل‌توجهی به نفع آریپیپرازول برای بهبودی در وضعیت روانی با استفاده از BPRS (n = 570؛ 5 RCT؛ MD: 1.33؛ 95% CI؛ 2.24 تا 0.42، شواهد با کیفیت بسیار پائین )؛ با عوارض جانبی بالاتر در شرکت‌کنندگانی که ریسپریدون را از نشانه‌های عمومی EPS دریافت کردند (n = 2605؛ 31 RCT؛ RR: 0.39؛ 95% CI؛ 0.31 تا 0.50، شواهد با کیفیت پائین ) بودند. هیچ مطالعه‌ای عملکرد کلی، کیفیت زندگی یا استفاده از خدمات مراقبت سلامت را گزارش نکرد.
در مقایسه آریپیپرازول با زیپراسیدون، هیچ تفاوت قابل‌توجهی برای وضعیت کلی (n = 442؛ 6 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین )؛ وضعیت روانی با استفاده از BPRS (n = 247؛ 1 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین )؛ یا خروج زودهنگام زودهنگام از مطالعه به هر دلیلی (n = 316؛ 2 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین ) به دست نیامد. افزایش وزن در افرادی که آریپیپرازول دریافت کردند، به‌طور قابل‌توجهی بیشتر رخ داد (n = 232؛ 3 RCT؛ RR: 4.01؛ 95% CI؛ 1.10 تا 14.60، شواهد با کیفیت بسیار پائین ). هیچ مطالعه‌ای عملکرد کلی، کیفیت زندگی یا استفاده از خدمات مراقبت سلامت را گزارش نکرد.
در مقایسه آریپیپرازول با اولانزاپین، هیچ تفاوت قابل‌توجهی برای وضعیت کلی (n = 1739؛ 11 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین )؛ وضعیت روانی با استفاده از PANSS (n = 1500؛ 11 RCT؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین )؛ یا کیفیت زندگی با استفاده از مقیاس GQOLI-74 (n = 68؛ 1 RCT؛ کیفیت شواهد بسیار پائین ) وجود نداشت. تعداد بسیار بیشتری از افراد دریافت کننده آریپیپرازول به هر دلیلی مطالعه را زودتر ترک کردند (n = 2331؛ 9 RCT؛ RR: 1.15؛ 95% CI؛ 1.05 تا 1.25، شواهد با کیفیت پائین ) و افراد بسیار بیشتری که اولانزاپین دریافت کردند دچار وزن اضافه شدند (n = 1538؛ 9 RCT؛ RR: 0.25؛ 95% CI؛ 0.15 تا 0.43؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین ). هیچ یک از مطالعات وارد شده، داده‌های پیامد را برای مقایسه «استفاده از خدمات مراقبت سلامت» یا «عملکرد عمومی» ارائه نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.