گزینههای کمکی برای کمک به افراد مبتلا به افسردگی در کنترل خلقوخوی خود، علاوه بر رواندرمانی و داروهای ضدافسردگی، میتوانند مهم باشند، به خصوص زمانی که اضطراب نیز در میان باشد. یکی از گزینههای دارویی، آلپرازولام، نوعی بنزودیازپین، است. ما تاثیر آلپرازولام را بر افسردگی ارزیابی کردیم. بهترین شواهد موجود کنونی نشان میدهد که آلپرازولام ممکن است نسبتا موثرتر از دارونما بوده، و به اندازه داروهای ضدافسردگی متداول در درمان افسردگی اساسی موثر باشد. ما نمیتوانیم نتیجه بگیریم که این امر به دلیل اثر ضدافسردگی خاص آن است یا به دلیل اثر غیراختصاصی بر خواب و اضطراب. عوارض جانبی کوتاه مدت نسبتا کمی وجود داشتند. با این حال، کاستیهای متعدد در شواهد موجود کنونی، از جمله سوگیری احتمالی حمایتکننده مالی (sponsor bias)، سوگیری انتشار، سن مطالعات و ناهمگونی (heterogeneity) نتایج، اعتماد به این یافتهها را محدود میکند.
به نظر میرسد آلپرازولام نشانههای افسردگی را بهطور موثرتری نسبت به دارونما و به اندازه داروهای ضدافسردگی سهحلقهای کاهش میدهد. با این حال، مطالعات واردشده در مرور، ناهمگون، و با کیفیت پائین بودند و فقط به تاثیرات کوتاهمدت پرداختند، بنابراین اعتماد ما را به یافتهها محدود کردند. در حالی که به نظر نمیرسید نرخ خروج از مطالعه به هر علتی، تفاوتی بین آلپرازولام و دارونما نداشت، و موارد خروج از مطالعه در گروه آلپرازولام کمتر از هر یک از گروههای ترکیبی از داروهای ضدافسردگی متداول بود، با توجه به ویژگیهای وابستگی بنزودیازپینها، این یافتهها باید با احتیاط تفسیر شوند.
تاثیر مصرف آلپرازولام (alprazolam)، هرچند برای درمان افسردگی «تایید نشده (off-label)»، بهطور سیستماتیک ارزیابی نشده است.
تعیین اثر ضدافسردگی، از جمله تحملپذیری و قابلیت پذیرش، آلپرازولام به عنوان تک درمانی (monotherapy) برای افسردگی شدید، در مقایسه با دارونما (placebo) و داروهای ضدافسردگی متداول در بیماران سرپایی و بیماران در مراکز خدمات مراقبتهای اولیه.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین و پایگاه ثبت گروه مرور افسردگی، اضطراب و اختلال روانی در کاکرین را جستوجو کردیم، که شامل کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) مرتبط از بانکهای اطلاعاتی کتابشناختی (bibliographic) زیر است: کتابخانه کاکرین (تمام سالها تا فوریه 2012)؛ EMBASE (1970 تا فوریه 2012)؛ MEDLINE (1950 تا فوریه 2012) و PsycINFO (1960 تا فوریه 2012). دو نویسنده مرور، کارآزماییهای مرتبط را با ارزیابی چکیدههای همه مطالعات احتمالی، شناسایی کردند. هیچ محدودیتی را از نظر زبان نگارش مقاله اعمال نکردیم.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) را از تجویز آلپرازولام در مقابل دارونما یا داروهای ضدافسردگی متداول برای درمان افسردگی در بزرگسالان انتخاب کردیم، به استثنای مطالعاتی که فقط با بیماران بستری انجام شدند.
دو نویسنده مرور، استخراج دادهها و ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» را بهطور مستقل از هم انجام دادند و اختلاف نظرها از طریق بحث با نویسنده مرور سوم حل شدند. پیامدهای اولیه شامل تفاوت میانگین (MD) در کاهش افسردگی بر اساس معیار پیوسته (continuous) نشانههای افسردگی، و خطر نسبی (RR) در پاسخ بالینی بر اساس یک معیار دو حالتی (dichotomous)، با 95% فاصله اطمینان (CI) بودند.
ما 21 مطالعه آلپرازولام (22 گزارش) را با مجموع 2693 شرکتکننده شناسایی کردیم. هفت مطالعه از دارونما (771=n) و 20 مطالعه از داروهای ضدافسردگی حلقوی (1765=n) استفاده کردند. طول دوره معمول مطالعات چهار تا شش هفته بود. ما شش مطالعه را با خطر سوگیری بالا در نظر گرفتیم.
هنگامی که آلپرازولام با دارونما برای کاهش نشانهها مقایسه شد، همه برآوردها نشان از تاثیر مثبت آلپرازولام داشتند. تخمینهای تجمعی از دادههای اثربخشی، تفاوت میانگین (MD) پیوسته نسبتا بزرگی را در پایان کارآزمایی نشان داد (5.34-؛ 95% CI؛ 7.48- تا 3.20-؛ I 2 = 68%). تفاوت خطر (risk difference) برای معیار دو حالتی پاسخ بالینی (50% بهبودی) معادل 0.32 به نفع آلپرازولام بود (95% CI؛ 0.22 تا 0.42؛ I 2 = 0%)، با تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک منفعت (number needed to treat for a benefit; NNTB) برابر با 3 (95% CI؛ 2 تا 5). RD خروج از مطالعه به هر علتی، تفاوتی را بین آلپرازولام و دارونما نشان نداد.
هنگامی که شدت افسردگی به صورت پیوسته اندازهگیری شد، تاثیر آلپرازولام از نظر آماری یا بالینی تفاوتی با اثرات ترکیبی از داروهای ضدافسردگی متداول نداشت (MD: 0.25؛ 95% CI؛ 0.93- تا 1.43؛ I 2 = 55%). با این حال، برای شدت افسردگی به صورت دو حالتی، آلپرازولام تاثیر کمتری را نسبت به داروهای ضدافسردگی نشان داد (RR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.75 تا 0.99؛ I 2 = 37%؛ RD: -0.11؛ 95% CI؛ 0.24- تا 0.01؛ I 2 = 58%؛ NNTB: 9؛ 95% CI؛ 4 تا 100). RD برای خروج از مطالعه به هر علتی برابر با 0.04- (95% CI؛ 0.07- تا 0.00؛ I 2 = 35%)، به نفع آلپرازولام، بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.