نکته مهم
این مرور دریافت که اکثر افراد مبتلا به درد متوسط یا شدید پس از یک جراحی، با مصرف 50 میلی‌گرم کتوپروفن یا 25 میلی‌گرم دکسکتوپروفن، تسکین درد بهتری دارند.
پیشینه
درد حاد، درد کوتاه‌مدتی است که اغلب بلافاصله پس از آسیب، از جمله پس از جراحی احساس می‌شود. اکثر افرادی که یک جراحی دارند پس از آن درد متوسط یا شدیدی دارند. تاثیر داروهای مسکّن در افراد مبتلا به درد حاد، اغلب پس از کشیدن دندان عقل، تست شده است. این درد معمولا با داروهای مسکّنی که از طریق دهان مصرف می‌شوند، درمان شدند. ما معتقدیم این نتایج را می‌توان در سایر شرایط دردناک حاد نیز اعمال کرد.
داروهای غیر-استروئیدی ضد-التهابی (nonsteroidal anti-inflammatory drugs; NSAIDs)، داروهای مسکّنی هستند که هنگامی که توسط افرادی که توانایی بلعیدن دارند از طریق دهانی مصرف می‌شوند، معمولا تسکین درد خوبی را برای نسبت بالایی از افراد دارای درد متوسط یا شدید پس از جراحی فراهم می‌کنند. این مرور شواهد به دست آمده در مورد دو نوع NSAID که ارتباط نزدیکی دارند، کتوپروفن (ketoprofen) و دکسکتوپروفن (dexketoprofen)، را به‌روز کرد. کتوپروفن دارای دو فرم است، یکی از آنها، یعنی دکسکتوپروفن، فرمی است که باعث تسکین درد می‌شود.
ویژگی‌های مطالعه
در مارچ 2017، ما 24 مطالعه را شامل 5220 فرد یافتیم. مقایسه اصلی بین دوزهای خوراکی معمول کتوپروفن 50 میلی‌گرم و دارونما (placebo)، و دکسکتوپروفن 25 میلی‌گرم و دارونما بود. این مطالعات تک‌دوزهای بعد از کشیدن دندان عقل، و انواع دیگر پس از جراحی، عمدتا جراحی‌های پیوند/جایگزینی مفصل ران و جراحی زنان را تست کردند. این مطالعات بزرگسالان را در سنین مختلفی وارد کردند، 7 نفر از 10 شرکت‌کننده زن بودند. پیامد اصلی، شرکت‌کنندگانی بود که در مدت شش ساعت اول پس از مصرف قرص‌ها، حداقل نیمی از حداکثر تسکین درد ممکن را به دست آوردند.
نتایج کلیدی
برای کتوپروفن، 594 شرکت‌کننده از هشت مطالعه برای مقایسه با دارونما (یک قرص ساختگی) وجود داشت. حدود 6 نفر از 10 شرکت‌کننده در مقایسه با 2 نفر از 10 شرکت‌کننده با دارونما حداقل نیمی از حداکثر تسکین درد ممکن را با کتوپروفن 50 میلی‌گرم به دست آوردند. تعداد شرکت‌کنندگانی که درون شش ساعت به داروهای مسکّن بیشتری نیاز داشتند، 5 نفر از 10 شرکت‌کننده با کتوپروفن در مقایسه با 8 نفر از 10 شرکت‌کننده با دارونما بود.
برای دکسکتوپروفن 1177 شرکت‌کننده از هشت مطالعه برای مقایسه با دارونما وجود داشت. حدود 5 نفر از 10 شرکت‌کننده در مقایسه با 3 نفر از 10 شرکت‌کننده با دارونما حداقل نیمی از حداکثر تسکین درد ممکن را با دکسکتوپروفن 25 میلی‌گرم به‌دست آوردند. تعداد شرکت‌کنندگانی که درون شش ساعت به داروهای مسکّن بیشتری نیاز داشتند، 5 نفر از 10 شرکت‌کننده با دکسکتوپروفن در مقایسه با 7 نفر از 10 شرکت‌کننده با دارونما بود.
در حدود 1 یا 2 نفر از 10 شرکت‌کننده دارای عوارض جانبی با کتوپروفن، دکسکتوپروفن، یا دارونما بودند. عوارض جانبی جدی چندان شایع نبود. تعداد کمی از افراد به هر دلیلی از مطالعه خارج شدند.
کیفیت شواهد
به نظر می‌رسد کیفیت شواهد برای بسیاری از پیامدها بالا قضاوت شد. این پژوهش اندیکاسیون بسیار خوبی از تاثیر احتمالی ارائه کرد. احتمال اینکه این تاثیر به‌طور قابل ملاحظه‌ای متفاوت باشد، پائین است.
کتوپروفن در دوزهای 25 میلی‌گرم تا 100 میلی‌گرم و NNT 2.9 برای حداقل 50% کاهش درد با دوز 50 میلی‌گرم، یک آنالژزیک موثر برای درد حاد متوسط تا شدید پس از جراحی است. این مقدار با NSAIDهای معمولی مانند ایبوپروفن (ibuprofen)؛ (NNT: 2.5 برای دوز 400 میلی‌گرم) و دیکلوفناک (diclofenac)؛ (NNT: 2.7 برای دوز 50 میلی‌گرم) مشابه بود. دکسکتوپروفن با NNT برابر با 4.1 با دوز بین 10 میلی‌گرم تا 25 میلی‌گرم نیز موثر است. اثربخشی افتراقی بین جراحی دندانپزشکی و دیگر انواع جراحی برای هر دو دارو غیر-عادی است. هر دو دارو به صورت تک‌دوز به خوبی تحمل شدند.
این مرور یک نسخه به‌روز از مرور انجام شده درباره «نقش تک‌دوز کتوپروفن (ketoprofen) و دکسکتوپروفن (dexketoprofen) خوراکی برای کاهش درد حاد پس از جراحی در بزرگسالان» است که اخیرا در شماره 4، سال 2009 به‌روز شده است. کتوپروفن یک داروی غیر-استروئیدی ضد-التهابی (non-selective nonsteroidal anti-inflammatory drug; NSAID) غیر-انتخابی است که برای درمان شرایط دردناک حاد و مزمن استفاده می‌شود. دکسکتوپروفن یک اس-انانتیومر ((S)-enantiomer) است، و اعتقاد بر این است که ضد-درد است. از نظر تئوری، انتظار می‌رود که دکسکتوپروفن با نصف دوز، اثر ضد-دردی برابر با کتوپروفن داشته باشد، و همزمان حوادث جانبی گوارشی را به میزان موثری کاهش دهد. این مرور درباره یکی از مجموعه آنالژزیک‌های خوراکی برای درد حاد پس از جراحی است. مرورهای مجزا در دو بررسی اجمالی به منظور ارائه اطلاعات در مورد اثربخشی و آسیب نسبی مداخلات مختلف گردآوری شدند.
ارزیابی اثربخشی و ایمنی تک‌دوز کتوپروفن خوراکی و دکسکتوپروفن خوراکی در مقایسه با دارونما (placebo) برای درد حاد پس از جراحی، با استفاده از روش‌هایی که امکان مقایسه آن را با سایر آنالژزیک‌های مشابه که به‌طور یکسان ارزیابی می‌شوند، و معیارهای اثربخشی توصیه شده توسط یک مطالعه عمیق در سطح فردی بیمار را فراهم می‌کند.
برای به‌روز کردن این مرور، ما پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE، و Embase را از سال 2009 تا 28 مارچ 2017 جست‌وجو کردیم. هم‌چنین فهرست منابع مطالعات بازیابی شده و مرورها، و دو پایگاه ثبت آنلاین کارآزمایی بالینی را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی، دوسو-کور و کنترل شده با دارونما درباره تجویز تک‌دوز کتوپروفن یا دکسکتوپروفن خوراکی در بزرگسالان مبتلا به درد حاد متوسط تا شدید پس از جراحی.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعات را برای گنجاندن در مرور مورد بررسی قرار دادند، مسائل مربوط به کیفیت مطالعه و سوگیری (bias) بالقوه را بررسی و داده‌ها را استخراج کردند. جایی که داده‌های کافی وجود داشت، برای پیامدهای دو-حالتی، ما خطر نسبی (RR) و تعداد افراد مورد نیاز برای درمان جهت حصول یک پیامد مفید (NNT) یا یک پیامد مضر (NNH) اضافی با 95% فواصل اطمینان (CI) برای کتوپروفن و دکسکتوپروفن، در مقایسه با دارونما محاسبه کردیم. اطلاعات مربوط به تعداد شرکت‌کنندگان دارای حداقل 50% از حداکثر تسکین درد ممکن را در شش ساعت، میانه زمان سپری شده تا استفاده از داروی نجات، و نسبت شرکت‌کنندگان نیازمند به داروی نجات را گردآوری کردیم. هم‌چنین اطلاعاتی را در مورد حوادث جانبی و تعداد موارد خروج از مرور گردآوری کردیم. کیفیت شواهد را با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کرده و جداول «خلاصه یافته‌ها» را ایجاد کردیم.
این مرور به‌روز شده 24 مطالعه را وارد کرد؛ شش مطالعه بیشتر، 1001 شرکت‌کننده برای مقایسه کتوپروفن یا دکسکتوپروفن و دارونما، را اضافه کردند، 12% افزایش در شرکت‌کنندگان مصرف کننده کتوپروفن و 65% افزایش در دکستروپروفین. اکثر شرکت‌کنندگان (70%) زن بودند. مطالعات دندانپزشکی معمولا شامل شرکت‌کنندگان جوان بودند (میانگین سنی 20 تا 30 سال)؛ سایر انواع جراحی شامل شرکت‌کنندگان مسن‌تر بودند (میانگین سنی 37 تا 68 سال). به‌طور کلی، فقط به دلیل حجم کم نمونه، که می‌تواند منجر به تخمین بیش از حد مزیت شود، مطالعات را در معرض خطر بالای سوگیری قضاوت کردیم.
دوزهای کتوپروفن بین 6.5 میلی‌گرم و 150 میلی‌گرم بود. نسبت شرکت‌کنندگانی که در عرض شش ساعت با دوز 50 میلی‌گرم کتوپروفن خوراکی معمول به حداقل 50% تسکین درد رسیدند 57% در مقایسه با 23% در گروه دارونما بود، NNT معادل 2.9 بود (95% CI؛ 2.4 تا 3.7)؛ (RR: 2.5؛ 95% CI؛ 0.2 تا 3.1؛ 594 شرکت‌کننده؛ 8 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). اثربخشی در مطالعات دندانپزشکی (NNT: 1.8) نسبت به سایر جراحی‌ها (NNT: 4.2) به‌طور معنی‌داری بهتر بود. نسبت شرکت‌کنندگان استفاده کننده از داروی نجات درون شش ساعت با کتوپروفن (32%) کمتر از دارونما (75%) بود، و تعداد افراد مورد نیاز برای درمان جهت پیشگیری از مصرف داروی نجات (NNTp) حدود 2.3 بود (95% CI؛ 1.8 تا 3.1)؛ 263 شرکت‌کننده؛ 4 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). میانه زمان سپری شده تا زمان تخمینی نیاز به درمان مجدد ضعیف گزارش شد. گزارش‌های مربوط به هرگونه حادثه جانبی کتوپروفن (18%) و دارونما (11%) مشابه بودند (RR: 1.6؛ 95% CI؛ 0.98 تا 2.8؛ 342 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). هیچ مطالعه‌ای حوادث جانبی جدی را گزارش نکرد (شواهد با کیفیت بسیار پائین).
دوزهای دکسکتوپروفن بین 5 میلی‌گرم تا 100 میلی‌گرم متغیر بود. نسبت شرکت‌کنندگانی که با دوز 20 میلی‌گرم یا 25 میلی‌گرم دکسکتوپروفن خوراکی معمولی در بیش از شش ساعت حداقل 50% تسکین درد داشتند 52%، در مقایسه با 27% با دارونما بود، تعداد NNT معادل 4.1 بود (95% CI؛ 3.3 تا 5.2) (RR: 2.0؛ 95% CI؛ 1.6 تا 2.2؛ 1177 شرکت‌کننده؛ 8 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). اثربخشی در مطالعات دندانپزشکی (NNT: 2.7) نسبت به سایر جراحی‌ها (NNT: 5.7) به‌طور معنی‌داری بهتر بود. نسبت شرکت‌کنندگان استفاده کننده از داروی نجات درون شش ساعت با دکسکتوپروفن (47%) کمتر از دارونما (69%) بود، NNTp معادل 4.7 بود (95% CI؛ 3.3 تا 8.0)؛ 445 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). میانه زمان سپری شده تا زمان تخمینی نیاز به درمان مجدد ضعیف گزارش شد. گزارش‌های مربوط به هرگونه حادثه جانبی دکسکتوپروفن (14%) و دارونما (10%) مشابه بودند (RR: 1.4؛ 95% CI؛ 0.89 تا 2.2؛ 536 شرکت‌کننده؛ 6 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). هیچ مطالعه‌ای حوادث جانبی جدی را گزارش نکرد (شواهد با کیفیت بسیار پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.