افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب نشانههایی را مانند شنیدن صدا یا دیدن چیزها (توهم (hallucinations)) تجربه کرده و باورهای عجیب دارند (هذیان (delusions)). درمان خط اول و پایه اصلی درمان نشانههای اسکیزوفرنی، داروهای آنتیسایکوتیک یا ضدروانپریشی است. این داروها را میتوان به داروهای قدیمی (تیپیکال یا نسل اول) و داروهای جدیدتر (آتیپکال یا نسل دوم) دستهبندی کرد. پریسیازین یک داروی ضدروانپریشی نسبتا قدیمی است که در سال 1961 تولید شد. برخی مطالعات نشان دادهاند که این دارو ممکن است مزیت بیشتری نسبت به دیگر داروهای ضدروانپریشی داشته باشد.
هدف این مرور، ارزیابی اثربخشی پریسیازین در درمان اسکیزوفرنی در مقایسه با داروهای ضدروانپریشی قدیمی و جدیدتر است. جستوجوی مطالعات در سال 2013 انجام شد و پنج مطالعه انجامشده بین سالهای 1965 و 1980 در مرور گنجانده شدند. کیفیت شواهد توسط نویسندگان بسیار پائین ارزیابی شد، و نتایج آنها برای بسیاری از پیامدها که در آنها پریسیازین و دیگر داروهای ضدروانپریشی قدیمی و جدیدتر مقایسه شدند، دقیق نبود. شواهد برای تعیین اینکه پریسیازین بهتر از دیگر داروهای ضدروانپریشی است یا خیر، کافی نیست.
نتایج آنالیز برای پیامد بهبودی، غیردقیق بوده و نویسندگان نتوانستند مطمئن باشند که تعداد بیشتری از افرادی که پریسیازین مصرف کردند، در مقایسه با افراد مصرفکننده داروهای ضدروانپریشی تیپیکال، بهبودی نداشتند. افرادی که پریسیازین مصرف کردند، نسبت به دیگر داروهای ضدروانپریشی تیپیکال یا آتیپیکال، بیشتر دچار عوارض جانبی، مانند تکان خوردن غیرارادی، لرزش، بیقراری و اسپاسم شدند. این عوارض جانبی بسیار ناخوشایند بوده و افزایش بروز آنها در مقایسه با دیگر داروهای ضدروانپریشی یافته مهمی است، زیرا پریسیازین ممکن است مزایای بیشتری برای نشانههای اسکیزوفرنی نداشته باشد.
هیچ مطالعهای پیامدهایی را در مورد رضایت از درمان یا مقرونبهصرفه بودن مداخله گزارش نکرد ،که نیاز به توجه دارند. این کمبود شواهد باعث میشود افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، متخصصان سلامت روان و سیاستگذاران، اطلاعات کمی در مورد فواید، خطرات یا مشکلات ناشی از مصرف پریسیازین داشته باشند. پیامدهای مربوط به هزینههای مراقبت و رضایت از درمان باید در کارآزماییهای آتی گنجانده شوند که باید بزرگتر و بهتر انجام شده و بهطور کامل گزارش شوند.
(این خلاصه به زبان ساده توسط بن گری (Ben Gray) از Rethink Mental Illness نوشته شده است).
بر اساس شواهدی با کیفیت بسیار پائین، قادر به تعیین تاثیرات پریسیازین در مقایسه با آنتیسایکوتیکهای تیپیکال یا آتیپیکال برای درمان اسکیزوفرنی نیستیم. با این حال، شواهدی وجود دارد که پریسیازین ممکن است با بروز بیشتر عوارض جانبی اکستراپیرامیدال نسبت به دیگر داروهای آنتیسایکوتیک مرتبط باشد، و دوباره این شواهد با کیفیت بسیار پائین ارزیابی شد. قبل از اینکه بتوان نتیجهگیری قطعی کرد، هنوز به انجام مطالعات بزرگ و قوی نیاز است.
پریسیازین (pericyazine) یک 3-سیانو-10 (3-4'-هیدروکسیپیپریدینوپروپیل (hydroxypiperidinopropyl)) فنوتیازین (phenothiazine) است. این دارو بهطور کلی از نظر دارویی مشابه کلرپرومازین (chlorpromazine) است، به ویژه از نظر آرامبخش بودن. آنالیز زیرگروه گیرنده دوپامین برای پریسیازین انجام نشده، اما به نظر میرسد این دارو بلوک نورآدرنرژیک بیشتری را نسبت به دوپامینرژیک ایجاد میکند. گزارش شده که پریسیازین در مقایسه با کلرپرومازین (chlorpromazine) دارای فعالیت ضداستفراغ، آنتیسروتونین، و آنتیکولینرژیک قویتری است.
ارزیابی تاثیرات بالینی و بیخطری (safety) مصرف پریسیازین در مقایسه با دارونما (placebo)، داروهای آنتیسایکوتیک تیپیکال و آتیپکال و مراقبتهای استاندارد در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی.
به جستوجو در پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (نوامبر 2013) پرداختیم، که بر اساس جستوجوهای منظم در CINAHL؛ EMBASE؛ MEDLINE؛ و PsycINFO بودند. منابع تمام مطالعات شناساییشده را برای یافتن کارآزماییهای بیشتر جستوجو کردیم.
همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) مرتبط با تمرکز بر تجویز پریسیازین برای اسکیزوفرنی و دیگر انواع سایکوزهای شبه-اسکیزوفرنی (اختلالات اسکیزوفرنیفرم (schizophreniform) و اسکیزوافکتیو (schizoaffective)). کارآزماییهای شبه-تصادفیسازی شده را از این مرور خارج کردیم.
دادهها توسط حداقل دو نویسنده مرور از مقالات واردشده استخراج شدند. خطر نسبی (RR) و 95% فواصل اطمینان (CI) برای دادههای دو حالتی (dichotomous outcome) یکسان و همگن محاسبه شد. خطر سوگیری (bias) را برای مطالعات وارد شده ارزیابی کرده و برای ارزیابی کیفیت شواهد از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) استفاده کردیم.
ما فقط توانستیم پنج مطالعه انجامشده را بین سالهای 1965 و 1980 وارد کنیم. بیشتر مطالعات واردشده جزئیات تصادفیسازی، پنهانسازی تخصیص (allocation concealment)، جزئیات کورسازی (blinding) را گزارش نکردند و نتوانستیم تاثیر ریزش نمونه (attrition) را به دلیل گزارشدهی ضعیف ارزیابی کنیم.
برای پیامد اولیه وضعیت کلی (Global) - بهبود نیافتن، فاصله اطمینان با یک مزیت کوچک و افزایش خطر عدم بهبودی با پریسیازین در مقایسه با آنتیسایکوتیکهای تیپیکال (2 RCT؛ n = 122؛ RR: 1.24؛ 95% CI؛ 0.93 تا 1.66، شواهد با کیفیت بسیار پائین ) یا آنتیسایکوتیکهای آتیپیکال (1 RCT؛ n = 93؛ RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.67 تا 1.42، شواهد با کیفیت بسیار پائین )، سازگار بود.
در مقایسه با داروهای آنتیسایکوتیک تیپیکال، فقط یک نفر که پریسیازین مصرف کرد، دچار عود شد (1 RCT؛ n = 80؛ RR: 2.59؛ 95% CI؛ 0.11 تا 61.75، شواهد با کیفیت بسیار پائین ).
پریسیازین با عوارض جانبی اکستراپیرامیدال بیشتری نسبت به آنتیسایکوتیکهای تیپیکال (3 RCT؛ n = 163؛ RR: 0.52؛ 95% CI؛ 0.34 تا 0.80، شواهد با کیفیت بسیار پائین ) و آنتیسایکوتیکهای آتیپیکال (1 RCT؛ n = 93؛ RR: 2.69؛ 95% CI؛ 1.35 تا 5.36، شواهد با کیفیت بسیار پائین ) همراه بود.
تخمین خطر ترک زودهنگام مطالعه به دلایل خاص برای مقایسه پریسیازین با داروهای آنتیسایکوتیک تیپیکال (2 RCT؛ n = 71؛ RR: 0.46؛ 95% CI؛ 0.11 تا 1.90، شواهد با کیفیت بسیار پائین ) و با آنتیسایکوتیکهای آتیپیکال (1 RCT؛ n = 93؛ RR: 0.13؛ 95% CI؛ 0.01 تا 2.42، شواهد با کیفیت بسیار پائین ) غیردقیق بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.