پیشینه
رباط صلیبی قدامی (ACL) و رباط صلیبی خلفی (PCL) رباط‌هایی در مرکز زانو هستند. آسیب ACL در ورزش‌هایی مانند فوتبال و بسکتبال رایج است، در حالی که آسیب PCL بسیار کمتر است. جراحی بازسازی ACL، معمولا با تاندون، یکی از متداول‌ترین جراحی‌ها در ارتوپدی است. برای به دست آوردن یک پیامد رضایت‌بخش، انجام دقیق این جراحی بسیار مهم است و ممکن است یک کامپیوتر بتواند در این مورد کمک کند. این مرور به بررسی شواهدی مبنی بر استفاده از رایانه در طول جراحی برای تعیین موقعیت درست تونل‌های استخوانی که در آن تاندون جایگزین قرار می‌گیرد، پرداخته است.
ویژگی‌های مطالعه
تا 5 جولای 2013 جست‌وجوی جامعی را در متون علمی پزشکی انجام دادیم تا کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (مطالعات بالینی که افراد به‌طور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار می‌گیرند) و کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (مانند تخصیص بیمار بر اساس شماره بیمار در بیمارستان یا تاریخ تولد) را بیابیم که به مقایسه جراحی به کمک کامپیوتر (CAS) روی ACL یا PCL در مقابل تکنیک‌های جراحی متداول که شامل CAS در بزرگسالان نبودند، پرداختند.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
تعداد پنج مطالعه را برای گنجاندن در این مرور شناسایی کردیم. این مطالعات شامل 366 شرکت‌کننده، در محدوده سنی 14 تا 53 سال بوده و اکثر آنها زن (70%) بودند. هر پنج کارآزمایی شامل بازسازی ACL بود.
به دلیل گزارش‌دهی ضعیف از روش‌های کارآزمایی و گاهی اوقات نتایج، در مورد قابلیت اطمینان یافته‌های مطالعه مطمئن نبودیم. ارزیابی ما از کیفیت شواهد موجود برای پیامدهای فردی از کیفیت «متوسط» (به این معنی که تحقیقات بیشتر ممکن است برآورد را تغییر دهند) تا کیفیت «بسیار پائین» (به این معنی که در مورد برآورد بسیار نامطمئن هستیم) متغیر بود.
کارآزمایی‌ها شواهدی را با کیفیت متوسط ارائه کردند مبنی بر اینکه هیچ تفاوتی میان جراحی به کمک رایانه و جراحی متداول برای عملکرد زانو، بر اساس گزارش خود بیمار، وجود نداشت. شواهدی با کیفیت پائین مبنی بر عدم وجود تفاوت میان دو گروه در نمره عملکرد بر اساس گزارش خود بیمار، و شواهدی با کیفیت بسیار پائین مبنی بر عدم وجود تفاوت در سطوح فعالیت بر اساس اندازه‌گیری امتیاز، به دست آمد. شواهدی با کیفیت پائین مبنی بر عدم وجود تفاوت میان دو گروه درمانی در تعداد افرادی که توسط پزشکان به عنوان داشتن عملکرد طبیعی یا تقریبا طبیعی زانو در زمان پیگیری نهایی ارزیابی شدند، وجود داشت. در دو کارآزمایی وقوع عارضه جانبی پس از جراحی گزارش نشد؛ این پیامد توسط سه کارآزمایی دیگر گزارش نشد. انجام CAS نسبت به جراحی متداول بیشتر طول کشید (از 9 تا 27 دقیقه بیشتر).
به‌طور کلی، شواهد موجود در حال حاضر نشان نمی‌دهد که CAS در مقایسه با جراحی متداول در بازسازی رباط زانو پیامد بیمار را بهبود می‌بخشد.
با استفاده از شواهد موجود، قادر به اثبات یا رد تاثیر مطلوب CAS برای بازسازی رباط صلیبی زانو در مقایسه با بازسازی‌های متداول نیستیم. با این حال، شواهد موجود نشان نمی‌دهد که CAS در بازسازی رباط زانو پیامد نهایی بیمار را بهبود می‌بخشد. نیاز به گزارش‌های بهتر از مطالعات این فناوری در آینده وجود دارد.
بازسازی رباط صلیبی قدامی (anterior cruciate ligamen; ACL) یکی از متداول‌ترین پروسیجرهای ارتوپدی است. شایع‌ترین علت تکنیکی شکست در جراحی بازسازی، قرار دادن نادرست پیوند است. انجام جراحی به کمک کامپیوتر (computer-assisted surgery; CAS) با هدف بهبود صحت (accuracy) در جایگذاری پیوند انجام می‌شود. اگرچه آسیب و بازسازی رباط صلیبی خلفی (posterior cruciate ligament; PCL) بسیار کمتر رایج است، بازسازی PCL مشکلات قابل مقایسه‌ای در رابطه با قرار دادن پیوند دارد. این یک نسخه به‌روز شده از مرور کاکرین است که نخستین‌بار در سال 2011 منتشر شد.
ارزیابی تاثیرات انجام جراحی بازسازی به کمک کامپیوتر در مقابل تکنیک‌های متداول جراحی در مدیریت بالینی آسیب‌های ACL یا PCL در بزرگسالان.
برای این به‌روزرسانی، پایگاه ثبت تخصصی گروه ترومای استخوان، مفصل و عضله در کاکرین (از 2010 تا جولای 2013)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) (شماره 5، 2013)، MEDLINE (از 2010 تا جولای 2013)، EMBASE (از 2010 تا جولای 2013)، CINAHL (از 2010 تا جولای 2013)، منابع مقالات و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های آینده‌نگر را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) و کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای را وارد کردیم که CAS را برای بازسازی ACL یا PCL با تکنیک‌های متداول جراحی که شامل CAS نیستند، مقایسه کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم، نتایج جست‌وجو را غربالگری کرده، خطر سوگیری (bias) را در مطالعات ارزیابی کرده و داده‌ها را استخراج کردند. در صورت لزوم، با استفاده از خطر نسبی (RR) یا تفاوت میانگین (MD) و 95% فواصل اطمینان (CIs) آنها، داده‌ها را ترکیب کردیم.
به‌روزرسانی جست‌وجو، یک مطالعه جدید را پیدا کرد. این مرور اکنون شامل پنج RCT با 366 شرکت‌کننده است. تعداد شرکت‌کنندگان زن بیشتر از مرد بود (70% زن بودند)؛ سن آنها بین 14 و 53 سال متغیر بود. همه کارآزمایی‌ها شامل بازسازی ACL بودند که توسط جراحان مجرب انجام شدند.
به دلیل گزارش‌دهی ضعیف از روش‌های کارآزمایی، ارزیابی خطر سوگیری مطالعات با مشکل مواجه شد، و در نتیجه چندین مطالعه برای چندین نوع سوگیری، «نامشخص» ارزیابی شدند. یک کارآزمایی که داده‌های پیامد اولیه را ارائه کرد، در معرض خطر بالای سوگیری تشخیص (detection bias) ناشی از عدم کورسازی (blinding) پزشک و سوگیری ریزش نمونه (attrition bias) به دلیل از دست رفتن بیماران در دوره پیگیری در دو سال بود.
شواهدی را با کیفیت متوسط (سه کارآزمایی، 193 شرکت‌کننده) مبنی بر عدم وجود تفاوت بالینی مرتبط میان CAS و جراحی متداول در نمرات ذهنی International Knee Documentation Committee (IKDC) یافتیم (اندازه‌گیری عملکرد زانو بر اساس گزارش بیمار؛ مقیاس 0 تا 100 که در آن 100 بهترین عملکرد بود). داده‌های تجمیع‌شده از دو مورد از این کارآزمایی‌ها (120 شرکت‌کننده) تفاوت کوچک، اما از نظر بالینی نامرتبط را به نفع CAS نشان داد (MD: 2.05؛ 95% CI؛ 2.16- تا 6.25). کارآزمایی سوم (73 شرکت‌کننده) نیز کمترین تفاوت را در نمرات ذهنی IKDC یافت (MD: 0.2).
شواهدی را با کیفیت پائین (دو کارآزمایی، 120 شرکت‌کننده) پیدا کردیم که هیچ تفاوتی را میان دو گروه در نمرات Lysholm نشان نداد، همچنین در مقیاس 0 تا 100 اندازه‌گیری شد که در آن 100 بهترین عملکرد است (MD: 0.25؛ 95% CI؛ 3.75- تا 4.25). شواهدی را با کیفیت بسیار پائین (یک کارآزمایی، 40 شرکت‌کننده) پیدا کردیم که هیچ تفاوتی را میان دو گروه در نمرات Tegner نشان نداد. شواهدی را با کیفیت پائین (سه کارآزمایی، 173 شرکت‌کننده) یافتیم که نشان می‌دهد اکثر شرکت‌کنندگان در هر دو گروه دارای عملکرد طبیعی یا تقریبا طبیعی زانو بودند (86/87 با CAS در مقابل 84/86 بدون CAS؛ RR: 1.01؛ 95% CI؛ 0.96 تا 1.06).
به‌طور مشابه، هیچ تفاوتی برای معیارهای پیامد ثانویه در مورد ثبات زانو (knee stability)، از دست دادن دامنه حرکت و قرار دادن تونل (tunnel placement) یافت نشد. هیچ یک از کارآزمایی‌ها جراحی مجدد را گزارش نکردند.
وقوع عارضه جانبی پس از جراحی در دو کارآزمایی (133 شرکت‌کننده) گزارش نشد؛ این پیامد توسط سه کارآزمایی دیگر گزارش نشد.
استفاده از CAS در مقایسه با تکنیک‌های متداول جراحی، مدت زمان انجام جراحی را طولانی‌تر کرد: تفاوت میانگین در مدت زمان انجام جراحی بین 9 و 27 دقیقه گزارش شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.