پیشینه
سندرم دیسترس تنفسی حاد (acute respiratory distress syndrome; ARDS) منجر به کاهش سطوح اکسیژن در خون می‌شود و می‌تواند در هنگام تجمع مایع در ریه‌ها به دلیل التهاب، ایجاد شود. آسیب مستقیم یا غیر-مستقیم به ریه‌ها می‌تواند موجب ARDS در کودکان و بزرگسالان شود. این آسیب‌ها شامل سپسیس (عارضه جدی که بدن با صدمه زدن به بافت‌ها و اندام‌های خود به عفونت پاسخ می‌دهد)، عفونت‌های ویروسی، سوختگی‌ها، ترانسفیوژن‌های خون حجیم، مولتیپل تروما (multiple trauma)، ورود محتویات معده به سیستم تنفسی، التهاب پانکراس، آسیب استنشاقی، مصرف بیش از حد (overdose) دارو و غرق‌شدگی (near drowning) است. ARDS یک علت عمده مرگ‌ومیر در افراد به شدت بدحال است.
می‌توان پروستاسیکلین (prostacyclin) را به‌صورت آئروسل (aerosol) برای بزرگسالان و کودکان به شدت بدحال مبتلا به ARDS برای افزایش میزان اکسیژن خون و بهبود بقا تجویز کرد. این ماده یک پروستاگلاندین (prostaglandin) طبیعی است که عروق خونی را شل می‌کند، لخته شدن پلاکت‌های خونی را متوقف می‌کند (ضد-تجمع پلاکت) و دارای خواص ضد-التهابی در ریه‌ها است.
ویژگی‌های مطالعه
این مرور در سال 2017 به‌روز شد. دو کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (RCT؛ مطالعات بالینی که اشخاص به‌طور تصادفی در یکی از دو یا تعداد بیشتری از گروه درمانی قرار می‌گیرند) را، یکی شامل 14 کودک به شدت بدحال مبتلا به ARDS و دیگری شامل 67 بزرگسال به شدت بدحال مبتلا به ARDS، وارد کردیم. این کارآزمایی‌ها، شدت بیماری، حل اختلال عملکرد اندام، مدت بستری در بخش مراقبت‌های ویژه یا بیمارستان و کیفیت زندگی را اندازه‌گیری نکردند. نویسندگان مطالعه عوارض جانبی مانند خون‌ریزی، اختلال عملکرد اندام، تحریک‌پذیری راه هوایی (airway reactivity) یا عوارض جانبی غیر-مرتبط با این مداخله را گزارش نکرده بودند.
منابع تامین مالی مطالعه
هیچ کدام از کارآزمایی‌های وارد شده، دریافت پول از شرکت‌های دارویی را ذکر نکرده بودند.
نتایج کلیدی
فقط RCT در برگیرنده کودکان داده‌هایی را در مورد مرگ‌ومیرها بدون تفاوت روشن با و بدون پروستاسیکلین ارائه کرده بود.
کارآزمایی مربوط به بزرگسالان، گرایش به بهبود سطوح اکسیژن خون را برای شرکت‌کنندگان تحت درمان با آلپروستادیل (alprostadil) (پروستاگلاندین E1) گزارش کرده بود.
بنابراین نتوانستیم مزیت واضحی برای استفاده از پروستاسیکلین آئروسل شده در کودکان یا بزرگسالان به شدت بدحال دچار سطوح پائین اکسیژن خون شناسایی کنیم.
کیفیت این شواهد
کیفیت شواهد به علت تعداد محدود شرکت‌کنندگان و طراحی کارآزمایی ضعیف، بسیار پائین بود. RCT در برگیرنده کودکان، از طراحی متقاطعی که یک گروه ابتدا پروستاسیکلین آئروسل شده دریافت کرده و گروه دیگر سالین (محلول نمکی) گرفته بود، استفاده کرده بود. سپس آنها به درمان جایگزین تغییر یافتند. اطلاعات کافی درباره تاثیر بر مرگ‌ومیر در هر دو کارآزمایی وجود نداشت.
نتیجه گرفتیم که نیاز به انجام یک کارآزمایی بالینی در مقیاس بزرگ با خطر پائین اطلاعات گمراه کننده جهت بررسی مزایا و آسیب‌های پروستاسیکلین برای افراد به شدت بدحال وجود دارد.
ما نتوانستیم با توجه به نتایج بگوئیم که این مداخله دارای تاثیر مهمی بر مرگ‌ومیر است یا خیر زیرا این نتایج برای منتفی دانستن تاثیر اندک یا عدم تاثیر، بسیار غیر-دقیق بودند. بنابراین شواهد فعلی، استفاده معمول از پروستاسیکلین آئروسل شده را برای افراد مبتلا به ARDS تایید یا رد نکرده است. نیاز فوری به انجام RCTهای بیشتر وجود دارد.
سندرم دیسترس تنفسی حاد (acute respiratory distress syndrome; ARDS)، یک عارضه بحرانی مرتبط با مرگ‌ومیر و موربیدیتی بالا است. پروستاسیکلین آئروسل شده (aerosolized prostacyclin) علی‌رغم شواهد محدود موجود تاکنون، برای بهبود اکسیژن‌رسانی استفاده می‌شود.
این مرور در ابتدا در سال 2010 منتشر و در سال 2017 به‌روز شد.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های پروستاسیکلین آئروسل شده در بزرگسالان و کودکان مبتلا به ARDS.
برای به‌روز کردن این مرور، CENTRAL (شماره 4، 2017)؛ MEDLINE (OvidSP)؛ Embase (OvidSP)؛ ISI BIOSIS Previews؛ ISI Web of Science؛ LILACS؛ CINAHL (EBSCOhost) و سه پایگاه ثبت کارآزمایی را جست‌وجو کردیم. فهرست منابع مرورهای اخیر، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده و غیر- تصادفی‌سازی شده و سر‌مقالات را به صورت دستی جست‌وجو کردیم و با جست‌وجو در MEDLINE آنها را به صورت متقاطع بررسی کردیم. با نویسندگان اصلی مطالعات وارد شده برای درخواست هر مطالعه گم شده، گزارش نشده یا در حال انجام تماس گرفتیم. این جست‌وجو از آغاز تا 5 می 2017 اجرا شده بود.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را صرف نظر از وضعیت انتشار، تاریخ انتشار، وضعیت کورسازی، پیامدهای منتشر شده یا زبان در این مطالعه گنجاندیم. با محققان کارآزمایی و نویسندگان مطالعه برای بازیابی داده‌های ازدست‌رفته و مرتبط تماس گرفتیم.
سه نویسنده به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج کرده و هرگونه اختلاف‌نظر را از طریق مباحثه حل کردند. معیار پیامد اولیه ما، مورتالیتی به هر علتی بود. برای اجرای تجزیه‌وتحلیل‌های زیر-گروه و حساسیت جهت ارزیابی تاثیر پروستاسیکلین آئروسل شده در بزرگسالان و کودکان، و بر پیامدهای بالینی و فیزیولوژیک مختلف برنامه‌ریزی کردیم. خطر سوگیری (bias) را به وسیله ارزیابی روش‌شناسی اجزای کارآزمایی و خطر خطای تصادفی را از طریق تجزیه‌وتحلیل مرحله‌ای کارآزمایی (trial sequential analysis) ارزیابی کردیم.
دو RCT را با 81 شرکت‌کننده در این مرور وارد کردیم.
یک RCT شامل 14 کودک به شدت بدحال مبتلا به ARDS (شواهد با کیفیت بسیار پائین) و یک RCT شامل 67 بزرگسال به شدت بدحال (شواهد با کیفیت بسیار پائین) بود.
فقط یک RCT (کارآزمایی اطفال) داده‌هایی را در مورد مرگ‌ومیر ارائه کرده و هیچ تفاوتی میان مداخله و کنترل نیافته بود. با این حال این کارآزمایی به خاطر طراحی متقاطع، واجد شرایط برای متاآنالیز بود.
مزایا و آسیب‌های پروستاسیکلین آئروسل شده را ارزیابی کردیم. یک RCT هیچ اختلافی را در نبست بهبود فشار نسبی اکسیژن در خون شریانی/کسر اکسیژن دمی (PaO2/FiO2) نیافته بود (تفاوت میانگین (MD): 25.35-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 60.48- تا 9.78؛ P = 0.16؛ 67 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
هیچ حادثه جانبی مانند کورسازی یا نارسایی اندام در هیچ کدام از کارآزمایی‌های وارد شده وجود نداشت. به دلیل تعداد محدود RCTها، قادر به انجام تجزیه‌وتحلیل‌های زیر-گروه و حساسیت از پیش تعیین شده یا تجزیه‌وتحلیل مرحله‌ای کارآزمایی نبودیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.