پیشینه کمردرد، مشکل بزرگی است که عواقب اقتصادی و اجتماعی بزرگی ایجاد می‌کند. به طور کلی، 85% تا 90% از موارد کمردرد، به صورت «غیر-اختصاصی» هستند. اکثر بیماران مبتلا به کمردرد در مراقبت اولیه به خوبی درمان می‌شوند، اما تقریبا 10% تا 15% آنها مبتلا به نشانه‌های مزمن می‌شوند (بیش از سه ماه). کمردرد مزمن می‌تواند از هر بخشی از پشت که توانایی ایجاد سیگنال‌های درد را دارد، حاصل شود. این منشاها شامل دیسک‌ها، مهره‌ها، مفاصل ساکروایلئاک (sacroiliac joints)، مفاصل فاست، عضلات، لیگامانت‌ها و دیگر ساختارها هستند. متخصصان درد تلاش می‌کنند منشا کمردردها را با استفاده از بلوک اعصاب شناسایی کنند. آنها اعصاب نخاعی را با تزریق بی‌حس کننده‌ها (anaesthetic) به جهت مشاهده بهبود نشانه‌های درد، بی‌حس می‌کنند. زمانی که درد به طور چشم‌گیری بهبود می‌یابد، ایشان تلاش می‌کنند که اعصاب نخاعی را با سوزاندن آنها به وسیله امواج رادیوفرکوئنسی به مدت طولانی‌تری قطع کنند. این پروسیجر مهاجم، قطع عصب به وسیله رادیوفرکوئنسی نامیده می‌شود. در حال حاضر اثربخشیاین روش به اثبات نرسیده است.
ویژگی‌های مطالعه شواهد تا می 2014 به‌روز است. این مرور شامل 23 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده با 1309 شرکت‌کننده است که کمردرد آنها با بلوک اعصاب یا تست‌های تشخیصی دیگر ارزیابی شده است. زنان و مردانی با میانگین سنی 50.6 سال در این مرور شرکت کردند. بیمارانی که پاسخ مثبتی به بلوک تشخیصی یا دیسکوگرافی (discography) دادند، تحت درمان با دارونما (placebo) یا قطع عصب با رادیوفرکوئنسی قرار گرفتند.
نتایج کلیدیهیچ شواهد با کیفیت بالایی که نشان دهد قطع عصب با رادیوفرکوئنسی باعث تسکین کمردرد مزمن می‌شود، وجود نداشت. به طور مشابهی، هیچ شواهد متقاعد کننده‌ای که نشان دهد این درمان، عملکرد را بهبود می‌بخشد، نیز دیده نشد. شواهد با کیفیت متوسط نشان می‌دهد که قطع عصب با رادیوفرکوئنسی در مقایسه با دارونما ممکن است درد مفصل فاست را بهتر تسکین داده و عملکرد را در کوتاه-مدت بهبود بخشد. شواهد با کیفیت بسیار پائین و پائین نشان می‌دهد که قطع عصب با رادیوفرکوئنسی می‌تواند درد مفصل فاست را به اندازه تزریق استروئید تسکین بخشد. برای بیماران مبتلا به درد دیسکی، تنها تاثیرات طولانی-مدت بر کاهش درد و عملکرد بهبود یافته نشان داده می‌شود. برای بیماران مبتلا به درد مفصل SI، قطع عصب با رادیوفرکوئنسی، در کوتاه-مدت هیچ تاثیری نداشت و در مدت یک تا شش ماه بعد از درمان در مقایسه با دارونما تاثیر ناچیزی نشان داد (بر اساس یک مطالعه). برای کمردردهایی که به نظر می‌آیند دارای منشاهای دیگری هستند، نتایجی حاصل نشد. قطع عصب به روش رادیوفرکوئنسی، یک پروسیجر تهاجمی است که می‌تواند عوارض مختلفی ایجاد کند.
کیفیت شواهدمطالعات وارد شده در این مرور، کیفیت و اندازه لازم را برای مستند کردن عوارض نداشتند. با وجود شواهد با کیفیت پائین، مطالعات با کیفیت و اندازه بالا برای تعیین ایمنی و اثربخشی آن مورد نیاز است.
نویسندگان مرور، هیچ شواهد با کیفیت بالایی را که نشان دهد قطع عصب به روش RF، باعث کاهش درد در بیماران مبتلا به CLBP می‌شود، پیدا نکردند. به طور مشابهی، ما نیز هیچ شواهد متقاعد کننده‌ای برای نشان دادن اینکه این درمان عملکرد را بهبود می‌بخشد، شناسایی نکردیم. به طور کلی، شواهد حال حاضر برای قطع عصب به روش RF برای CLBP، کیفیت بسیار پائین تا متوسطی داشته و شواهد با کیفیت بالایی وجود ندارد. RCTهایی با کیفیت بالا و با حجم نمونه‌های بزرگ‌تر و بررسی تاثیرات طولانی-مدت مورد نیاز است.
قطع عصب به وسیله رادیوفرکوئنسی (radiofrequency; RF)، یعنی درمان تهاجمی برای کمردرد مزمن ( chronic low back pain; CLBP)، اغلب برای دردهایی استفاده می‌شود که ممکن است از مفاصل فاست (facet)، مفاصل ساکروایلئاک (sacroiliac; SI) یا دیسک‌ها سرچشمه گرفته باشند. بسیاری از مطالعات (کنترل نشده) تنوع قابل توجهی را در استفاده از آن بین کشورها و عدم-قطعیت مداوم در مورد اثربخشی آن نشان داده‌اند.
هدف از این مرور، بررسی اثربخشی پروسیجرهای قطع عصب با روش RF برای درمان بیماران مبتلا به CLBP است. این مرور، نسخه به‌روز شده مروری است که در سال 2003 انجام شده است.
برای این مرور، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های بالینی کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE و سه بانک اطلاعاتی دیگر، دو پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی و فهرست منابع مطالعات وارد شده از آغاز تا می 2014 را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که دارای معیارهای ورود بودند، جست‌وجو کردیم. این مرور را در جون 2015 به‌روز کردیم، اما هنوز آنها را با هم یکی نکردیم.
RCTهایی را که در مورد قطع عصب به روش RF برای بیماران مبتلا به CLBP بوده و پاسخ مثبتی به بلوک تشخیصی یا دیسکوگرافی (discography) داشتند، وارد مرور کردیم. هیچ محدودیت زبانی یا تاریخی اعمال نکردیم.
دو نویسنده مرور به طور مستقل RCTها را انتخاب کردند، داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (risk of bias; RoB) و ارتباطات بالینی را با استفاده از شکل‌های استاندارد شده بررسی کردند. برای مطالعات بالینی همگون، متاآنالیز (meta-analysis) انجام دادیم و کیفیت شواهد را برای هر پیامد با استفاده از روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grades of Recommendation, Assessment, Development and Evaluation; GRADE) بررسی کردیم.
به طور کلی، 23 RCT را (1309 = N) وارد کردیم که 13 مورد از آنها (56%) دارای RoB پائینی بودند. در این مرور زن و مرد با میانگین سنی 50.6 سال حضور داشتند. کیفیت کلی شواهد را بسیار پائین تا متوسط در نظر گرفتیم. دوازده مطالعه درد مشکوک مفصلی فاست (facet)، پنج مطالعه درد دیسک، دو مطالعه درد مفصل SI، دو مطالعه CLBP رادیکولار، یک مطالعه درد انتشاری کمر و یک مطالعه CLBP را با یا بدون انتشار بررسی کردند. به طور کلی، شواهد متوسط نشان می‌دهد که قطع عصب به روش RF برای مفصل فاست، بیشترین تاثیر را بر درد در کوتاه-مدت نسبت به دارونما (placebo) دارد (تفاوت میانگین (MD): 1.47-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.28- تا 0.67-). شواهد با کیفیت پائین نشان می‌دهد که قطع عصب به روش RF برای مفاصل فاست نسبت به دارونما برای کوتاه-مدت (MD: -5.53؛ 95% CI؛ 8.66- تا 2.40-) و در طولانی-مدت (MD: -3.70؛ 95% CI؛ 6.94- تا 0.47-) موثرتر است. شواهد با کیفیت بسیار پائین تا پائین نشان می‌دهد که قطع عصب با روش RF برای مفصل فاست نسبت به تزریق استروئید در کوتاه-مدت (MD: -2.23؛ 95% CI؛ 2.38- تا 2.08-)، میان-مدت (MD: -2.13؛ 95% CI؛ 3.45- تا 0.81-) و طولانی-مدت (MD: -2.65؛ 95% CI؛ 3.43- تا 1.88-) موثرتر است. قطع عصب به روش RF برای درد دیسکی نتایج چالش‌برانگیزی به وجود آورد، یعنی عدم تاثیرات برای قطع عصب در مقایسه با دارونما در کوتاه-مدت و میان-مدت، و تاثیرات ناچیز در طولانی-مدت بر کاهش درد (MD: -1.63؛ 95% CI؛ 2.58- تا 0.68-) و برای بهبود عملکرد (MD: -6.75؛ 95% CI؛ 13.42- تا 0.09-). عدم وجود شواهد از اثربخشی کوتاه-مدت، محتمل بودن اثربخشی بالینی طولانی-مدت یا میان-مدت را زیر سوال می‌برد. وقتی که از قطع عصب به روش RF برای درد مفصل SI استفاده می‌شود، شواهد با کیفیت پائین هیچ تفاوتی نسبت به دارونما برای تاثیر بر درد (MD: -2.12؛ 95% CI؛ 5.45- تا 1.21) و تاثیر بر عملکرد (MD: -14.06؛ 95% CI؛ 30.42- تا 2.30) در کوتاه-مدت نشان نمی‌دهد، یک مطالعه تاثیر ناچیزی هم بر درد و هم بر عملکرد در میان-مدت نشان می‌دهد. قطع عصب به روش RF یک پروسیجر تهاجمی است که می‌تواند عوارض مختلفی را به وجود آورد. کیفیت پائین و اندازه ناکافی مطالعات اصلی، اجازه بررسی تکرر عوارض را نداد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.