پیشینه
داروهایی که برای آسانتر کردن روند ترک سیگار در افراد سیگاری طراحی شدهاند، مانند درمان جایگزینی نیکوتین (NRT)، بوپروپیون (bupropion) و وارنیکلین (varenicline)، ایمن و بیخطر هستند و با موفقیت به افراد کمک میکنند تا سیگار را ترک کنند. با این حال، افراد اغلب از دستورالعملهای مصرف داروها بهطور صحیحی پیروی نمیکنند، این بدان معنی است که داروها ممکن است به اندازهای که میتوانستند، عمل نمیکنند. این کار احتمالا شانس فرد را برای ترک موفق سیگار کاهش میدهد. در این مرور، ما به بررسی این موضوع پرداختیم که آیا روشهایی برای کمک به افراد برای استفاده صحیح از داروهای ترک سیگار وجود دارد یا خیر، و اینکه این کار باعث میشود افراد با احتمال بیشتری سیگار را ترک کنند یا خیر.
ویژگیهای مطالعه
ما تا سپتامبر 2018 به جستوجوی مطالعات پرداختیم و 10 مطالعه را شامل 3655 نفر یافتیم. همه این افراد، سیگاری و بالای 18 سال بودند. مطالعات روشهای مختلف را برای کمک به افراد در استفاده صحیح از داروهای ترک سیگار مورد بررسی قرار دادند. بهطور معمول این به معنای ارائه اطلاعات اضافی در مورد دارو یا کمک به افراد برای غلبه بر مشکلات پیشآمده حین مصرف دارو است. یک مطالعه به صورت تلفنی از افراد حمایت میکرد و مطالعات دیگر حداقل بعضی حمایت چهره-به-چهره را ارائه دادند. تمام مطالعات وارد شده میزان استفاده افراد را از داروهایشان اندازهگیری کردند و همه مطالعات به جز یک مورد، تعداد افرادی را که سیگار را ترک کرده بودند، اندازهگیری کردند.
نتایج کلیدی
افرادی که برای بهبود استفاده از داروهای ترک سیگار، کمک دریافت کردند، داروهای خود را کمی بیشتر از افرادی که این کمک را دریافت نکردند، مصرف کردند. شواهدی وجود داشت كه نشان داد این امر همچنین باعث شد تا افراد بیشتری سیگار کشیدن را ترک کنند.
کیفیت شواهد
شواهدی مبنی بر اینکه کمک به افراد در بهبود استفاده از داروهای ترک سیگار، میتواند استفاده از این داروها را با موفقیت تقویت کند، از کیفیت متوسطی برخوردار است، به این معنی که شواهد بیشتر میتواند باعث شود ما نسبت به این اثر اطمینان بیشتری داشته باشیم. دلیل آن نیز مشکلاتی است که در رابطه با روشهای انجام برخی از مطالعات وارد شده وجود دارد. شواهدی که نشان میدهد رویکردهای بهبود استفاده از داروهای ترک سیگار میتوانند به افراد بیشتری در ترک سیگار کمک کنند، از کیفیت پایینی برخوردار هستند، به این معنی که ما به این یافته که آنها واقعا به افراد بیشتری کمک میکنند تا سیگار کشیدن را ترک کنند، اطمینان نداریم و شواهد بیشتر ممکن است اعتماد ما را به این تاثیر تقویت کند یا نه. دلیل آن وجود مشکلات مربوط به نحوه انجام برخی از مطالعات است و همچنین به دلیل مشخص نبودن این موضوع که ارائه پشتیبانی اضافی برای ترغیب افراد به استفاده از داروهایشان منجر به ترک سیگار در افراد بیشتر یا کمتری میشود یا خیر.
در رابطه با افرادی که مصرف سیگار را متوقف میکنند و از حمایت رفتاری برخوردار هستند، شواهدی با قطعیت متوسط وجود دارد که نشان میدهند حمایت رفتاری تقویت شده با تمرکز بر پایبندی به داروهای ترک سیگار میتواند پایبندی را به میزان متوسطی بهبود ببخشد. فقط شواهدی با قطعیت پایین وجود دارد که نشان میدهند این کار ممکن است احتمال ترک را در کوتاهمدت یا بلندمدت اندکی بهبود ببخشد. مداخلات برای افزایش پایبندی میتوانند با هدف پرداختن به عملی بودن مصرف دارو، تغییر درک در مورد دارو، مانند دلایلی برای مصرف آن یا نگرانی در مورد انجام این کار یا هر دو مورد، انجام شوند. با این حال، در حال حاضر شواهد کافی برای اثبات اینکه کدام روش موثرتر است وجود ندارد. هیچ شواهدی وجود ندارد مبنی بر اینکه چنین مداخلاتی برای افرادی که سیگار کشیدن را بدون حمایت استاندارد رفتاری متوقف میکنند، موثر است یا خیر.
نشان داده شده که درمانهای دارویی برای وابستگی به دخانیات، مانند درمان جایگزینی نیکوتین (NRT) مداخلات ایمن و موثری برای ترک سیگار هستند. سطوح بالای پایبندی به این داروها احتمال ترک سیگار پایدار را افزایش میدهد، اما بسیاری از افراد سیگاری از دوز پایینتر و برای مدت زمان کمتر از حد مطلوب از این داروها استفاده میکنند. تعیین اثربخشی مداخلاتی که بهطور خاص برای افزایش پایبندی به مصرف دارو طراحی شدهاند، حائز اهمیت است. اینگونه مداخلات ممکن است انگیزه استفاده از داروها را، برای مثال تاثیر باورها و اعتقادات در مورد ارزش مصرف داروها، یا پشتیبانی برای غلبه بر مشکلات مربوط به حفظ پایبندی، تحت تاثیر قرار دهند.
بررسی اثربخشی مداخلاتی که هدف آنها افزایش پایبندی به داروهای ترک سیگار است، بر پایبندی به مصرف داروها و پرهیز از مصرف سیگار در مقایسه با گروه کنترل که معمولا مراقبتهای استاندارد را دریافت میکنند.
ما پایگاه ثبت تخصصی گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین، و پایگاههای ثبت کارآزمایی (ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت) را تا 3 سپتامبر 2018 جستوجو کردیم. ما همچنین جستوجوهای استنادی پسرو و پیشرو (forward and backward citation) را انجام دادیم.
مطالعات تصادفیسازی شده، خوشهای-تصادفیسازی شده یا شبه-تصادفیسازی شده که در آنها بزرگسالان برای استفاده از درمان دارویی فعال به منظور ترک سیگار به بازوی مداخله که در آن تمرکز اصلی بر افزایش پایبندی به داروها برای وابستگی به دخانیات بود، یا به بازوی کنترل برای دریافت مراقبت استاندارد، اختصاص داده شدند. بسته به شرایط، مراقبت استاندارد ممکن است شامل حداقل حمایت یا درجات مختلفی از حمایت رفتاری باشد. مطالعات وارد شده از معيارهايي استفاده کردند كه امكان سنجش ميزان پایبندی را به داروها فراهم میكرد.
دو نویسنده بهطور مستقل از هم قابلیت ورود مطالعات را بررسی کردند، دادهها را از مطالعات وارد شده استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. برای معیارهای پیامد پیوسته، اندازه اثر را بر اساس تفاوتهای میانگین استانداردشده (SMDs) محاسبه کردیم. برای معیارهای پیامد دو حالتی، اندازه اثر را بر اساس خطر نسبی (RRs) محاسبه کردیم. در متاآنالیزها برای پیامدهای پایبندی، ما دادههای دو حالتی و پیوسته را با استفاده از روش واریانس معکوس ژنریک (generic inverse variance) ترکیب کردیم و اندازههای اثر تجمعی را به صورت SMDها گزارش کردیم؛ برای پیامدهای پرهیز از مصرف، ما پیامدهای دو حالتی را گزارش و ترکیب کردیم. ما اندازههای اثر تجمعی را با 95% فاصله اطمینان (CIs) با استفاده از مدلهای اثرات تصادفی به دست آوردیم. ما تجزیهوتحلیلهای زیرگروه را برای ارزیابی اینکه آیا تمرکز اولیه پایبندی به درمان («عملی بودن» در مقابل «درک» در مقابل هر دو)، روش دریافت (شرکتکننده در مقابل پزشکمحور) یا نوع دارو، مرتبط با اثربخشی بوده یا خیر، انجام دادیم.
ما دو مطالعه جدید را شناسایی کردیم، که در مجموع 10 مطالعه، شامل 3655 شرکتکننده وارد شدند. مداخلات برای پایبندی به داروی مورد مطالعه همگی به همراه حمایت رفتاری استاندارد ارائه شدند. آنها معمولا اطلاعات بیشتری را راجع به پایه و اساس آنها ارائه کردند و بر اهمیت آنها، و پایبندی به دارو تاکید کرده یا از توسعه راهکارها برای غلبه بر مشکلات مربوط به حفظ پایبندی (یا هر دو) حمایت کردند. هفت مطالعه پایبندی به NRT، دو مطالعه پایبندی به بوپروپیون (bupropion) و یک مطالعه پایبندی به وارنیکلین (varenicline) را هدف قرار دادند. به نظر میرسد که اکثر مطالعات دارای خطر بالا یا نامشخص سوگیری (bias) بودند، چهار مورد از این مطالعات دارای خطر بالای سوگیری ریزش (attrition bias) یا سوگیری تشخیص (detection bias) بودند. فقط یک مطالعه دارای خطر پایین سوگیری قضاوت شد.
متاآنالیز انجام شده در هر 10 مطالعه وارد شده (12 مقایسه) شواهدی را با قطعیت متوسط ارائه کرد که نشان میداد مداخلات پایبندی منجر به پیشرفتهای اندکی در پایبندی (مثلا میانگین میزان مصرف دارو؛ SMD: 0.10؛ 95% CI؛ 0.03 تا 0.18؛ 6% = I2؛ n = 3655)، که به دلیلی خطر سوگیری محدود شدند. تجزیهوتحلیلهای زیرگروه برای پیامد اولیه هیچ اثر معنیداری زیرگروه را نشان نداد، و اندازههای اثر برای زیرگروهها با دقت کم تخمین زده شدند. با این حال، یک نشانه بسیار ضعیف وجود داشت که نشان میداد مداخلاتی که بر «عملی بودن» پایبندی به درمان متمرکز بودند (مثلا تواناییها، منابع، سطوح حمایت یا مهارتها) ممکن است موثر باشند (SMD: 0.21؛ 95% CI؛ 0.03 تا 0.38؛ 39% = I2؛ n = 1752)، در حالی که مداخلات متمرکز بر «درک» درمان (مثلا باورها و اعتقادات، شناختها، نگرانیها و ترجیحات؛ SMD: 0.10؛ 95% CI؛ 0.03- تا 0.24؛ 0% = I2؛ n = 839) یا متمرکز بر هر دو (SMD: 0.04؛ 95% CI؛ 0.08- تا 0.16؛ 0% = I2؛ n = 1064)، ممکن است موثر نباشند. مداخلات شرکتکننده-محور ممکن است موثر باشند (SMD: 0.12؛ 95% CI؛ 0.02 تا 0.23؛ 20% = I2؛ n = 2791)، در حالی که ممکن است مداخلات پزشک-محور موثر نباشند (SMD: 0.09؛ 95% CI؛ 0.05- تا 0.23؛ 0% = I2؛ n = 864).
پنج مطالعه، پرهیز کوتاهمدت از مصرف سیگار را ارزیابی کردند (پنج مقایسه)، در حالی که مجموعهای از پنج مطالعه که با هم همپوشانی داشتند (هفت مقایسه)، پرهیز طولانیمدت مصرف سیگار را به مدت شش ماه یا بیشتر ارزیابی کردند. متاآنالیزها منجر به شواهدی با قطعیت پایین شدند که مداخلات پایبندی ممکن است میزان ترک سیگار کوتاهمدت (RR: 1.08؛ 05% CI؛ 0.96 تا 1.21؛ 0% = I2؛ n = 1795) و میزان ترک سیگار طولانیمدت (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 0.96 تا 1.40؛ 48% = I2؛ n = 3593) را اندکی افزایش دهند. در هر دو مورد، شواهد به دلیل خطر سوگیری و عدم دقت، با CIهای شامل حداقل آسیب و همچنین منفعت متوسط و احتمال بالای اینکه شواهد بیشتر برآورد اثر را تغییر خواهند داد، محدود شدند. هیچ شواهدی وجود نداشت که نشان دهند مداخلات برای افزایش پایبندی به دارو منجر به بروز عوارض جانبی میشوند. مطالعات عوامل احتمالی مرتبط با افزایش پایبندی، مانند خودکارآمدی، درک و نگرش به درمان، و انگیزه و قصد ترک را گزارش نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.